Những gợi ý để xác định xem bản thân có mắc chứng tự kỷ ở người trưởng thành

Natasha Nelson, một nữ doanh nhân 35 tuổi đến từ Stone Mountain, Georgia, đã được chẩn đoán mắc chứng tự kỷ khi đã trưởng thành. (Nguồn: AP)

Natasha Nelson, một nữ doanh nhân 35 tuổi đến từ Stone Mountain, Georgia, thường cảm thấy bối rối trước những chuẩn mực xã hội. Cô không hiểu tại sao mọi người lại chọn việc trò chuyện xã giao trong lần gặp đầu tiên, thay vì những cuộc trò chuyện sâu sắc, hoặc tại sao dọn dẹp giường ngủ lại được xem là cần thiết.

Sau nhiều năm sống trong sự mơ hồ đó, Natasha Nelson gần đây đã được chẩn đoán bị mắc chứng tự kỷ - một phát hiện chỉ tới sau khi con gái út của cô cũng được chẩn đoán mắc tự kỷ.

“Nếu cuộc sống của bạn luôn trong tình trạng hỗn loạn, nếu luôn cảm thấy không thoải mái, không phát triển, mà cuộc sống chỉ là chuỗi ngày vật lộn để tồn tại, bạn nên đi chẩn đoán”, Nelson chia sẻ, đồng thời cũng khuyến khích những người khác cũng nên tìm hiểu về tình trạng sức khỏe tinh thần của mình.

Những dấu hiệu phổ biến của chứng tự kỷ, bao gồm khó khăn trong giao tiếp xã hội và sự tập trung cao độ vào những thói quen hoặc chủ đề cụ thể, thường không được nhận ra rõ ràng trong giai đoạn thơ ấu.

Nhưng dù ngày càng có nhiều người lớn nghi ngờ mình mắc chứng tự kỷ, tiến hành chẩn đoán lại không phải là lựa chọn dễ dàng của họ. Chi phí đắt đỏ và sự thiếu vắng các chuyên gia y tế chuyên biệt là những rào cản lớn nhất. Để giúp bạn đọc có cái nhìn rõ hơn, trang tin AP đã liệt kê những thông tin chi tiết về quá trình chẩn đoán tự kỷ ở người trưởng thành.

Tự kỷ là gì và thường được chẩn đoán khi nào?

Rối loạn phổ tự kỷ (ASD) là một tập hợp các đặc điểm thần kinh đa dạng, ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp xã hội, ngôn ngữ và nhận thức. Những người mắc ASD thường có xu hướng tuân thủ nghiêm ngặt các thói quen, có sở thích cố định hoặc ám ảnh, và gặp khó khăn trong việc duy trì giao tiếp bằng mắt hoặc hiểu các tín hiệu phi ngôn ngữ. Theo khuyến cáo của Viện Nhi khoa Mỹ, việc sàng lọc tự kỷ nên được tiến hành sớm nhất là từ 18 tháng tuổi, nhằm phát hiện và can thiệp kịp thời.

Tại sao ngày càng có nhiều người lớn được chẩn đoán mắc chứng tự kỷ?

Nhiều người trưởng thành đã bắt đầu hành trình khám phá sự đa dạng thần kinh của chính mình trong thập kỷ qua, thường được thúc đẩy từ việc con cái được chẩn đoán mắc tự kỷ, hoặc từ thông tin trên mạng xã hội.

Một nghiên cứu đăng trên mạng lưới chống tự kỷ JAMA Network Open cho thấy sự tăng trưởng đáng kể (452%) số ca chẩn đoán tự kỷ ở người lớn, có tuổi từ 26-34, trong khoảng thời gian từ 2011 đến 2022.

Nhiều người lớn mắc chứng tự kỷ có thể không nhận ra những đặc điểm của mình cho đến khi trưởng thành, khi các yêu cầu xã hội trở nên phức tạp hơn. Bên cạnh đó, một số người đã học cách 'che giấu' các hành vi đặc trưng của tự kỷ để hòa nhập tốt hơn.

Việc chẩn đoán chứng tự kỷ ở người lớn gặp nhiều thách thức còn do sự chồng chéo giữa các triệu chứng tự kỷ với các rối loạn khác như rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD). Sự khó khăn trong việc nhận diện các tín hiệu xã hội phi ngôn ngữ hoặc các vấn đề liên quan đến chức năng điều hành, như khả năng tập trung, trí nhớ làm việc và giải quyết vấn đề, càng làm phức tạp thêm quá trình này.

Các triệu chứng của bệnh tự kỷ ở người lớn là gì?

Chứng tự kỷ có thể biểu hiện qua nhiều hình thức khác nhau, khiến cho việc nhận diện trở nên khó khăn. Thêm vào đó, một số đặc điểm thường được liên kết với chứng tự kỷ, chẳng hạn như sự yêu thích các thói quen hoặc sự tập trung sâu vào một lĩnh vực, cũng có thể xuất hiện ở những người có sự phát triển thần kinh bình thường.

Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Arthur Westover, bác sĩ tâm thần chuyên về chứng tự kỷ tại Trung tâm Y tế Tây Nam của Đại học Texas, để đáp ứng tiêu chuẩn chẩn đoán, các triệu chứng phải gây ra sự suy giảm đáng kể trong cuộc sống của cá nhân. Ông cũng nhấn mạnh rằng, việc yêu thích các thói quen hoặc sở thích đặc biệt là điều phổ biến ở con người. “Chúng ta là con người. Chúng ta thích các thói quen... chỉ cần có một chút niềm vui và cảm thấy tốt hơn với các thói quen không có nghĩa là bạn bị tự kỷ. Nó còn sâu sắc hơn thế nữa,” ông chia sẻ.

Chẩn đoán diễn ra như thế nào?

Các công cụ sàng lọc trực tuyến có thể là một bước khởi đầu hữu ích, nhưng chẩn đoán tự kỷ là một quá trình phức tạp đòi hỏi chuyên môn cao. Các chuyên gia khuyên rằng người trưởng thành nên gặp các chuyên gia tâm thần.

Để bổ sung thông tin cho quá trình chẩn đoán, bác sĩ có thể yêu cầu phỏng vấn những người đã đồng hành cùng bệnh nhân từ thời thơ ấu, như thân nhân trong gia đình và bạn bè. Họ có thể làm chứng cho sự xuất hiện của các triệu chứng tự kỷ trong giai đoạn trước đây.

Ở Mỹ, một số bác sĩ tâm thần có thể giới thiệu bệnh nhân đến với nhà tâm lý học. Nhà tâm lý học này sẽ tiến hành các bài kiểm tra chẩn đoán tự kỷ tiêu chuẩn hoặc sử dụng đánh giá lâm sàng của riêng họ. Cần lưu ý rằng, hiện nay không có xét nghiệm quét não hoặc xét nghiệm máu nào có thể phát hiện chứng tự kỷ.

Cuối cùng, việc chẩn đoán chứng tự kỷ ở người trưởng thành thường đòi hỏi chi phí đáng kể và kéo dài trong một khoảng thời gian. Tiến sĩ Westover chỉ ra rằng, hiện nay đang có sự thiếu hụt nghiêm trọng các chuyên gia có chuyên môn làm việc với người trưởng thành mắc chứng tự kỷ. Trường hợp của Nelson là một minh chứng, quá trình chẩn đoán của cô kéo dài ba năm và chi phí tự trả lên đến hơn 3.000 USD./.

(Vietnam+)