Nhu cầu nhân sự các ngành nghề từ nay đến 2030 dưới góc nhìn chuyên gia

Gen Z cần chủ động trang bị cho mình những kiến thức và kỹ năng phù hợp để không bị tụt hậu. Ảnh minh họa. Nguồn Internet.

Theo nhận định của PGS. TS. Trần Việt Dũng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học Ngân hàng, Học viện Ngân hàng, những lĩnh vực như công nghệ thông tin, y tế, tài chính, du lịch và sản xuất vẫn sẽ duy trì nhu cầu nhân lực cao. Đồng thời, nhiều ngành nghề tiềm năng cũng sẽ nổi lên trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Công nghệ thông tin,Thương mại điện tử và Kinh tế số phát triển vượt bậc

PGS. TS. Trần Việt Dũng cho biết, theo báo cáo tổng kết năm 2024 của Bộ Thông tin và Truyền thông vừa công bố, năm 2024, doanh thu toàn ngành thông tin và truyền thông ước đạt 4.243.984 tỷ đồng, tăng 13,2% so với năm 2023. Nộp ngân sách nhà nước ước đạt 109.478 tỷ đồng, tăng 15,1% so với năm 2023. Đóng góp vào GDP của ngành thông tin và truyền thông ước đạt 989.016 tỷ đồng, tăng 11,2% so với năm 2023. Tổng số lao động toàn ngành thông và truyền thông ước khoảng 1.542.994 lao động, tăng 2% so với năm 2023.

Trong số trên, đóng góp doanh thu của lĩnh vực công nghiệp công nghệ số (công nghiệp ICT) ước đạt 3.878.296 tỷ đồng (khoảng 151,86 tỷ USD), tăng 11,2% (năm 2023 đạt 137 tỷ USD). Trong đó, kim ngạch xuất khẩu phần cứng, điện tử ước đạt 132,341 tỷ USD, tăng 11,6% so với năm 2023.

Tổng số doanh nghiệp công nghệ số đang hoạt động là 54.500 doanh nghiệp, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2023. Những kết quả trên tiếp tục khẳng định Việt Nam vẫn duy trì vị thế là trung tâm gia công và xuất khẩu dịch vụ CNTT trong khu vực Đông Nam Á.

Các nền tảng tuyển dụng trực tuyến như VietnamWorks, TopDev vẫn ghi nhận nhu cầu tuyển dụng nhân sự IT ở mức cao trong nửa đầu năm 2025. Các vị trí như kỹ sư công nghệ thông tin, chuyên gia về khoa học dữ liệu, chuyên gia an ninh mạng vẫn "khát" nhân lực. Bên cạnh đó, hiện nay không chỉ lĩnh vực kinh tế mà tất cả các lĩnh vực trong đời sống đều đã ứng dụng chuyển đổi số, công nghệ nhằm giảm tối đa các thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian cho người dân.

Thị trường thương mại điện tử cũng ghi nhận mức tăng trưởng vượt bậc trong những năm vừa qua. Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công thương, quy mô thị trường thương mại điện tử năm 2024 đã vượt mốc 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023; với kết quả này, Việt Nam vẫn thuộc Top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử hàng đầu thế giới.

Theo McKinsey phân tích tiềm năng phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử Việt Nam và dự báo Việt Nam sẽ trở thành thị trường thương mại điện tử lớn thứ hai Đông Nam Á vào năm 2027.

Các nhà bán lẻ ngày càng chú trọng trải nghiệm khách hàng đa kênh (Omnichannel), kết hợp kênh trực tuyến và ngoại tuyến, đòi hỏi nhân lực có kỹ năng quản lý và vận hành hệ thống bán lẻ đa kênh.

Ngành Logistics đặc biệt là dịch vụ giao hàng chặng cuối tiếp tục phát triển mạnh nhằm đáp ứng nhu cầu của thương mại điện tử, tạo ra nhu cầu lớn về nhân viên giao hàng, nhân viên kho vận và chuyên gia logistics. Theo khảo sát của Google và Temasek, nền kinh tế số Việt Nam có thể đạt 50 tỷ USD vào năm 2030, kéo theo nhu cầu hàng trăm nghìn lao động chuyên môn cao trong lĩnh vực này.

Tài chính – Ngân hàng vẫn “duy trì mức độ tăng trưởng”

Ông Dũng cũng cho biết, đến hết năm 2024, tăng trưởng tín dụng toàn ngành Ngân hàng đạt 15,08%. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước đã chủ động bám sát diễn biến kinh tế thế giới và trong nước để triển khai đồng bộ các giải pháp tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng, phục hồi sản xuất kinh doanh, góp phần thúc đẩy tăng trưởng gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, an toàn hoạt động của hệ thống tổ chức tín dụng (TCTD).

Theo thống kê từ báo cáo tài chính của 27 ngân hàng niêm yết, tổng lợi nhuận trước thuế trong năm 2024 đạt gần 300.000 tỷ đồng, tăng gần 18% so với năm 2023. Những kết quả này cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ và ổn định của ngành ngân hàng Việt Nam trong năm 2024, bất chấp những thách thức từ thị trường và kinh tế toàn cầu.

Xu hướng Fintech và ngân hàng số tiếp tục phát triển mạnh mẽ, với sự ra đời của nhiều sản phẩm và dịch vụ tài chính số mới, tạo ra nhu cầu rất lớn về nhân lực công nghệ trong ngành tài chính ngân hàng.

Báo cáo "Triển vọng ngành ngân hàng Việt Nam 2024" của FiinGroup nhận định ngành ngân hàng Việt Nam vẫn có tiềm năng tăng trưởng trung và dài hạn, nhờ vào tăng trưởng kinh tế, số hóa và sự phát triển của tầng lớp trung lưu. Nhu cầu nhân lực trong ngành, đặc biệt là các vị trí liên quan đến công nghệ, quản lý rủi ro và dịch vụ khách hàng số, sẽ tiếp tục tăng.

PGS. TS. Trần Việt Dũng cho rằng các ngân hàng đang đẩy mạnh chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả hoạt động, cải thiện trải nghiệm khách hàng và cạnh tranh trong bối cảnh mới, tạo ra nhu cầu về chuyên gia chuyển đổi số, chuyên gia phân tích dữ liệu, chuyên gia an ninh mạng và chuyên gia luật kinh tế trong lĩnh vực tài chính ngân hàng.

Kinh doanh quốc tế -thích nghi với thời đại mới

Ngành Kinh doanh quốc tế đang có sự "chuyển mình" mạnh mẽ trước làn sóng hội nhập kinh tế toàn cầu. Sự phát triển của thương mại xuyên biên giới, chuỗi cung ứng toàn cầu và các hiệp định thương mại tự do (FTA) tạo ra nhiều cơ hội việc làm trong các lĩnh vực như logistics, xuất nhập khẩu, quản trị chuỗi cung ứng, thương mại điện tử quốc tế và đầu tư nước ngoài.

Vì vậy yêu cầu tuyển dụng cũng ngày càng khắt khe hơn. Những ứng viên ngành có kỹ năng phân tích dữ liệu, tư duy phản biện, hiểu biết về chính sách và luật thương mại quốc tế giao tiếp, đàm phán và khả năng thích ứng và làm việc trong môi trường đa văn hóa, ngoại ngữ tốt sẽ có lợi thế lớn để làm việc mang tính quốc tế cao.

Bên cạnh đó, với sự bùng nổ của công nghệ, Kinh doanh quốc tế không chỉ còn giới hạn trong các phương thức truyền thống mà còn mở rộng sang lĩnh vực số hóa.

Việc ứng dụng AI, blockchain và dữ liệu lớn (Big Data) trong hoạt động kinh doanh giúp nâng cao hiệu quả quản lý chuỗi cung ứng tối ưu hóa chiến lược giá cả và phát triển các mô hình kinh doanh sáng tạo. Điều này đòi hỏi người lao động phải có khả năng tiếp cận và ứng dụng công nghệ vào thực tiễn.

Du lịch và dịch vụ khách sạn, haychăm sóc sức khỏe vẫn hấp dẫn

Việt Nam là điểm đến du lịch hấp dẫn, và ngành quản trị du lịch hay dịch vụ khách sạn vẫn sẽ là ngành quan trọng. Vừa qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long đã ký Quyết định số 382/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch thực hiện Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Theo đó, tổng thu từ du lịch với mục tiêu đạt 1.264 nghìn tỷ đồng vào năm 2025 và tăng gần gấp đôi lên 2.630 nghìn tỷ đồng vào năm 2030. Sự tăng trưởng này giúp ngành Du lịch đóng góp ngày càng lớn vào GDP quốc gia, dự kiến chiếm 8 - 9% vào năm 2025 và nâng lên 13 - 14% vào năm 2030.

Theo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam (Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch), ngành Du lịch cần khoảng 485.000 lao động trong cơ sở lưu trú du lịch. Dự báo đến năm 2025, khối cơ sở lưu trú du lịch cần khoảng hơn 800.000 lao động. Đến năm 2030 là hơn 1 triệu người, trung bình cần bổ sung 60.000 lao động/năm.

Còn đối với Y tế, nhân lực điều dưỡng đang thiếu trầm trọng, số điều dưỡng thiếu hụt gấp đôi bác sĩ. Năm 2024, tại Việt Nam tỉ lệ điều dưỡng ước tính đạt 18/10.000 dân, thấp hơn nhiều so với tỉ lệ trung bình trên thế giới. Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ vừa phê duyệt Kế hoạch thực hiện quy hoạch mạng lưới cơ sở y tế thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, đề cập đến việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Trong báo cáo quy hoạch mạng lưới cơ sở y tế thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ Y tế đề xuất chỉ tiêu bác sĩ/vạn dân (10.000 dân) cần đạt được vào năm 2025 là 15 bác sĩ/10.000 dân và 25 điều dưỡng/10.000 dân. Đến năm 2030, chỉ tiêu đạt 19 bác sĩ/10.000 dân và 33 điều dưỡng/10.000 dân. Bộ Y tế cho hay trong giai đoạn 2021 - 2030, cả nước cần bổ sung thêm khoảng 173.400 bác sĩ và 313.900 điều dưỡng.

Trong đó, nhu cầu lớn nhất là vùng Đồng bằng sông Hồng với khoảng 43.500 bác sĩ và 76.100 điều dưỡng. Tiếp đến là vùng Đông Nam Bộ cần khoảng 34.900 bác sĩ và 61.700 điều dưỡng. Vùng Bắc Trung Bộ duyên hải miền Trung: khoảng 33.400 bác sĩ và 59.800 điều dưỡng. Ngoài ra, các ngành nghề như bác sĩ, y tá, chuyên gia công nghệ y sinh, và chuyên gia quản lý bệnh viện sẽ rất cần thiết.

Từ những thực tế đó, PGS. TS. Trần Việt Dũng cho lưu ý gen Z cần chủ động trang bị cho mình những kiến thức và kỹ năng phù hợp để không bị tụt hậu, cũng như có thể nắm bắt những cơ hội mới.

Trong đó, việc học tập không ngừng, rèn luyện kỹ năng chuyên môn vững chắc, phát triển kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm, tư duy phản biện, cùng với khả năng sử dụng ngoại ngữ thành thạo sẽ giúp mở rộng cơ hội nghề nghiệp trong môi trường cạnh tranh toàn cầu.

Ngoài ra, trong kỷ nguyên số, việc hiểu biết về công nghệ, dữ liệu và các xu hướng mới như trí tuệ nhân tạo hay tự động hóa cũng trở nên vô cùng quan trọng.

Cùng với đó, khả năng thích ứng nhanh với sự thay đổi, linh hoạt trong tư duy và sẵn sàng học hỏi để nâng cao năng lực bản thân là những yếu tố then chốt giúp mỗi cá nhân không chỉ trụ vững mà còn phát triển mạnh mẽ trong môi trường làm việc đầy biến động thay vì chờ đợi những thay đổi diễn ra.

Đức Duy