Nhiều ý kiến phản biện bảng giá đất điều chỉnh của TP.HCM

Luật sư Nguyễn Văn Hậu cho rằng dự thảo bảng giá đất điều chỉnh chưa phù hợp với tình hình thực tế. Ảnh: Quỳnh Danh.

Chiều 12/8, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) TP.HCM tổ chức hội nghị phản biện xã hội dự thảo quyết định điều chỉnh quyết định 02/2020 của UBND TP.HCM về bảng giá đất trên địa bàn thành phố.

Cần đánh giá tác động toàn diện

Phát biểu tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Kim Thúy, Phó chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM cho biết quy định hiện hành về bảng giá đất trên địa bàn đến nay đã phát sinh nhiều bất cập, hạn chế, không còn phù hợp với quy định của pháp luật và thực tiễn đặt ra.

Cụ thể, bà đánh giá bảng giá đất chưa tiệm cận giá thị trường, phạm vi áp dụng hẹp, chỉ sử dụng cho 8 trường hợp để thực hiện các thủ tục hành chính về đất đai...

Phó chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM Nguyễn Thị Kim Thúy phát biểu tại hội nghị. Ảnh: HCMCPV.

Việc điều chỉnh bảng giá đất tiệm cận thị trường được kỳ vọng sẽ góp phần thúc đẩy công tác đền bù giải phóng mặt bằng nhiều dự án trên địa bàn TP như Vành đai 3, rạch Xuyên Tâm...

Đồng thời, góp phần ổn định và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của TP, đảm bảo thị trường ngày càng minh bạch.

Thực tế, Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM (TN&MT) đã công bố dự thảo bảng giá đất dự kiến áp dụng vào các tháng cuối năm nay.

Trong đó, Sở đề xuất điều chỉnh giá đất tại nhiều quận tăng trung bình 5-10 lần, thậm chí một số địa phương thuộc khu vực ngoại thành như Hóc Môn, Củ Chi tăng 15-50 lần so với hiện tại.

Sau khi công bố, bảng giá đất này đã gây không ít tranh cãi. Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Thành viên Hội đồng tư vấn đề Dân chủ - Pháp luật (Ủy ban MTTQ TP.HCM), Phó chủ nhiệm Đoàn luật sư TP.HCM nhận định dự thảo bảng giá đất điều chỉnh chưa phù hợp với tình hình thực tế.

Theo ông, bảng giá đất điều chỉnh phải hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư. Dưới góc độ người dân, ông cho rằng dự thảo này khi áp dụng sẽ tạo áp lực tài chính lớn, đặc biệt với những người đang có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang đất ở để con cái xây nhà, an cư.

Đồng thời, các hộ gia đình, cá nhân đang hoặc chuẩn bị thực hiện các thủ tục đăng ký đất đai cũng sẽ chịu ảnh hưởng rất lớn nếu áp dụng bảng giá đất mới ngay lập tức.

Song song đó, vị luật sư còn cho rằng bảng giá đất được điều chỉnh tăng sẽ ảnh hưởng đến tâm lý thị trường. Người đang muốn bán thì không bán nữa để chờ giá tiếp tục tăng.

"Giá đất tăng cũng khiến chi phí vốn đầu vào tăng lên, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả đầu tư dự án, bóp nghẹt động lực đầu tư của doanh nghiệp", ông nói thêm.

Vì vậy, ông Hậu cho rằng TP cần phải đánh giá tác động toàn diện, đồng thời ghi nhận thêm ý kiến người dân và các tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp. Bên cạnh đó, TP cần có thêm thời gian nghiên cứu, xử lý các phát sinh trong việc chuyển tiếp đến khi bảng giá đất được ban hành để thực hiện thống nhất, hiệu quả, tránh các vướng mắc, bất cập khi quy định mới có hiệu lực.

Ông Hậu cũng đề nghị xem xét việc quy định áp dụng giá đất trong bảng giá đất hiện hành để làm căn cứ tính tiền sử dụng đất cho người dân được bố trí tái định cư trong thời gian lấy và tiếp thu thêm ý kiến phản ánh.

Ngoài ra, ông cho rằng TP.HCM cần đẩy mạnh hơn việc tuyên truyền các quy định mới đến người dân bởi đây là giai đoạn chuyển tiếp giữa Luật Đất đai 2013 và Luật Đất đai 2024. "Việc thay đổi nhận thức và cập nhật quy định pháp luật trong xã hội thực tế vẫn cần thêm thời gian để thích nghi", ông nhấn mạnh.

Nên điều chỉnh theo lộ trình

Cũng tại hội nghị, luật sư Trương Thị Hòa bày tỏ đồng tình với việc bảng giá đất cũ được tính toán và áp dụng trong 5 năm nên chắc chắn có nhiều điểm không còn phù hợp. Tuy nhiên, bà nhấn mạnh không điều chỉnh bảng giá đất đồng loạt.

"Làm từng bước, xác định nơi nào, khu vực nào, trường hợp nào cần làm ngay và trường hợp nào cần thêm thời gian nghiên cứu", bà Trương Thị Hòa đề xuất.

Trong khi đó, căn cứ vào luật, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho rằng Sở TN&MT TP nên thực hiện theo quy định "Bảng giá đất do UBND cấp tỉnh ban hành theo quy định của Luật Đất đai 2013 được tiếp tục áp dụng đến hết ngày 31/12/2025".

Theo ông, Sở nên tập trung xây dựng bảng giá đất lần đầu để công bố, áp dụng từ ngày 1/1/2026 theo quy định tại khoản 3 Điều 159 và tại phần đầu của khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai 2024.

Ông Châu đề xuất rằng trong trường hợp cần thiết theo quy định tại phần cuối của khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai 2024, cơ quan soạn thảo nên đề xuất UBND TP ban hành bảng giá đất điều chỉnh trên cơ sở tích hợp các quy định.

Từ đó, tiếp tục thực hiện cơ chế tính tiền sử dụng đất theo bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất theo các quyết định hiện hành, áp dụng đến ngày 31/12/2025.

Phát biểu tại hội nghị, ông Trần Đình Trữ, Phó chánh Thanh tra TP.HCM cũng cho rằng Sở TN&MT TP cần cân nhắc tiếp thu các ý kiến, tuy nhiên vẫn lưu ý rằng nếu hiện tại không xây dựng bảng giá đất điều chỉnh mà đến 1/1/2026 mới áp dụng bảng giá đất mới, chênh lệch khi thực hiện nghĩa vụ tài chính sẽ tăng cao bất ngờ.

"Sở cần tính toán lộ trình hài hòa hơn, chia sẻ các mức, các mốc thời gian áp dụng phù hợp để đảm bảo nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước, nhưng cũng cần thời gian để người thực hiện nghĩa vụ chuẩn bị khả năng thực hiện", ông Trữ đề xuất.

Liên Phạm