'Nhiều vụ án phải tạm đình chỉ do bị can bỏ trốn'

Sáng 13-9, tiếp tục phiên họp thứ 37, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cho ý kiến với báo cáo của Chính phủ về phòng, chống tham nhũng năm 2024.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, khẳng định công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, đột phá; tham nhũng tiếp tục được kiềm chế, ngăn chặn.

Kiên quyết xử lý nghiêm các sai phạm

Đáng chú ý, theo bà Lê Thị Nga, công tác phát hiện, xử lý tham nhũng tiếp tục được đẩy mạnh trong năm 2024.

Các cơ quan chức năng tiếp tục tăng cường phối hợp chặt chẽ, điều tra, xử lý dứt điểm nhiều vụ án tham nhũng, tiêu cực. Trong số này, có nhiều vụ án tham nhũng lớn, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga. Ảnh: PHẠM THẮNG

Cụ thể, các Cơ quan điều tra trong Công an nhân dân đã khởi tố mới 722 vụ án/1.571 bị can; kết luận điều tra, đề nghị truy tố 689 vụ án/2.235 bị can.

VKSND các cấp thụ lý giải quyết trong giai đoạn truy tố 985 vụ/3.269 bị can, đã giải quyết 852 vụ/2.785 bị can.

TAND các cấp đã giải quyết theo thủ tục sơ thẩm 750 vụ/1.851 bị cáo (tăng 274 vụ/736 bị cáo so với cùng kỳ), trong đó xét xử 640 vụ/1.531 bị cáo.

TAND các cấp đã tuyên phạt tử hình và tù chung thân 10 bị cáo; xử phạt tù từ trên 15 năm đến 20 năm với 62 bị cáo; tù từ trên 7 năm đến 15 năm đối với 203 bị cáo…

“Các cơ quan đã kiên quyết xử lý nghiêm các sai phạm, kể cả trong khu vực Nhà nước và khu vực ngoài Nhà nước, cả những vụ việc tồn đọng, kéo dài hoặc vụ việc mới phát sinh, liên quan đến nhiều bộ, ngành, địa phương” - cơ quan thẩm tra nhận định.

Tự phát hiện tham nhũng trong nội bộ chưa chuyển biến

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, Ủy ban Tư pháp cho rằng công tác phát hiện, xử lý tham nhũng còn có những hạn chế.

“Công tác tự kiểm tra, tự phát hiện tham nhũng trong nội bộ chưa chuyển biến, rất ít vụ việc, vụ án tham nhũng được phát hiện qua tự kiểm tra” - theo cơ quan thẩm tra.

Cạnh đó, chất lượng, tiến độ giải quyết một số vụ việc, vụ án tham nhũng chưa đạt yêu cầu; còn có vụ án phải đình chỉ do hành vi không cấu thành tội phạm; nhiều vụ án phải trả hồ sơ để điều tra lại.

Đặc biệt, nhiều vụ án phải tạm đình chỉ do bị can bỏ trốn, do hết thời hạn điều tra chưa xác định được hành vi phạm tội, chưa xác định được bị can.

Ủy ban Tư pháp cũng lưu ý việc chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong công tác giám định, định giá tài sản phục vụ giải quyết các vụ án tham nhũng, kinh tế chưa có nhiều chuyển biến.

Theo cơ quan thẩm tra, tình trạng vụ án phải tạm đình chỉ do chờ kết quả giám định, định giá tài sản diễn ra ở một số địa phương.

Tài sản phải thu hồi trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế còn tồn đọng lớn, nhiều tài sản phải thu hồi nhưng chưa được làm rõ về tình trạng pháp lý khi tiến hành kê biên, gây khó khăn cho giai đoạn thi hành án.

“Tình trạng cán bộ, công chức trong các cơ quan tiến hành tố tụng vi phạm các quy định về phòng chống tham nhũng, bị xử lý hình sự diễn ra còn nhiều” - bà Lê Thị Nga lưu ý.

Đề nghị tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán

Đánh giá chung, Ủy ban Tư pháp cho rằng tình trạng tham nhũng, tiêu cực trên một số lĩnh vực vẫn còn nghiêm trọng, diễn biến phức tạp. Cơ quan thẩm tra lưu ý các sai phạm lớn ở một số lĩnh vực như: quy hoạch, xây dựng, năng lượng, đấu thầu, quản lý tài sản công, quản lý, sử dụng đất đai, khai thác tài nguyên, khoáng sản...

“Phương thức, thủ đoạn phổ biến là lợi dụng, lạm dụng chức vụ, quyền hạn trong việc triển khai thực hiện các dự án để tạo điều kiện cho doanh nghiệp, lợi dụng ảnh hưởng của người có chức vụ, quyền hạn... để trục lợi” - theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp.

Những sai phạm về tham nhũng, tiêu cực thời gian qua, cho thấy có sự buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm của nhiều tập thể, cá nhân, nhất là người đứng đầu trong công tác quản lý nhà nước trong một số lĩnh vực, cơ quan thẩm tra nhận định.

“Công tác kiểm tra, giám sát việc thực thi quyền lực của người có chức vụ, quyền hạn chưa được quan tâm đúng mức” - vẫn theo báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp.

Từ nhận định trên, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ, TAND Tối cao, VKSND Tối cao, Kiểm toán Nhà nước tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, tập trung vào các lĩnh vực quản lý, sử dụng đất đai, xây dựng, đấu thầu, quản lý tài sản công, quản lý tài nguyên, khoáng sản...

Mặt khác, công tác phát hiện, xử lý tội phạm về tham nhũng, thu hồi tài sản tham nhũng cần nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả.

Ngoài ra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho rằng cần tiếp tục vận động đầu thú, truy bắt các đối tượng bỏ trốn ra nước ngoài; tập trung chỉ đạo khắc phục những bất cập trong công tác giám định, định giá tài sản, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các cơ quan tiến hành tố tụng.

“Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chuyên nghiệp, có kỷ cương, kỷ luật hành chính, có năng lực, phẩm chất đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và sự phát triển đất nước” - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nói.

ĐỨC MINH