Nhiều trường điểm chuẩn vào 10 thấp: Đôi điều chia sẻ

Từ nhiều năm nay, kỳ thi tuyển sinh 10 luôn căng thẳng, áp lực hơn bất kỳ kỳ thi nào được tổ chức đại trà cho học sinh phổ thông bởi tỉ lệ rớt thường rất cao. Chính vì thế, học sinh lớp 9 nhiều địa bàn phải căng mình học tập mới đủ điểm đậu vào các trường trung học phổ thông công lập.

Kỳ thi tuyển sinh 10 cho năm học 2025-2026 là năm đầu tiên tuyển sinh theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 và hướng dẫn mới về quy chế tuyển sinh của Bộ. Theo hướng dẫn của Bộ, sẽ có 3 phương thức tuyển sinh vào lớp 10 gồm: thi tuyển, xét tuyển hoặc kết hợp giữa thi tuyển và xét tuyển. Việc lựa chọn phương thức tuyển sinh thuộc thẩm quyền của địa phương.

Kỳ thi năm nay, đa phần các tỉnh thành đều tổ chức thi vào lớp 10 với ba môn Toán, Ngữ văn, tiếng Anh. Nếu so với các kỳ thi trước, đa phần điểm chuẩn các trường không chuyên của các địa phương đã công bố có phần thấp hơn mọi năm. Nhiều người thấy điểm chuẩn thấp đã nêu ý kiến về chất lượng giáo dục nhưng thực tế có hoàn toàn như vậy không?

Ảnh minh họa: Phạm Thi

Một số trường có mức điểm chuẩn khá thấp

Tính đến thời điểm này, có hơn 40 tỉnh, thành đã công bố điểm chuẩn đối với các trường chuyên và trường không chuyên. Nhìn chung, điểm chuẩn các trường chuyên vẫn giữ ở mức ổn định và phần lớn điểm chuẩn các trường vẫn khá cao. Đa phần phải từ 8,0 điểm/ môn mới đậu.

Tuy nhiên, một số trường không chuyên ở một số địa phương lại có mức điểm chuẩn khá thấp.

Chẳng hạn, một số trường thuộc khu vực miền núi ở Thanh Hóa có mức điểm chuẩn nguyện vọng 1 như sau: Trường Trung học phổ thông Quan Hóa là 7,95 điểm; Trường Trung học cơ sở -Trung học phổ thông Quan Sơn là 8,6 điểm; Trường Trung học phổ thông Bá Thước là 8,75 điểm…

Tại Quảng Ninh, điểm chuẩn sơ bộ của Trung học phổ thông Bình Liêu là 4,6 điểm, đồng nghĩa thí sinh chỉ đạt trung bình 1,53 điểm/môn đã có thể trúng tuyển.

Tại Lai Châu, dự kiến điểm chuẩn của Trường Trung học phổ thông Quyết Thắng (6,0 điểm), Trường Trung học phổ thông Mường Kim (8,0 điểm), trường Trung học phổ thông Tân Uyên (8,25 điểm), trường Trung học phổ thông Mường Than (9,0 điểm), trường Trung học phổ thông Nậm Nhùn (9,25 điểm).

Trường Trung học phổ thông Dào San (huyện Phong Thổ) dự kiến lấy điểm đầu vào thấp nhất, chỉ 4,75 điểm, tức dự kiến thí sinh chỉ cần đạt gần 1,6 điểm/môn đã có thể trúng tuyển. [1]

Tại An Giang, trong số 48 trường trung học phổ thông không chuyên chỉ có 3 trường có mức điểm chuẩn cao nhất nhưng cũng chỉ dao động từ 15- 15,75 điểm. Trong đó có tới 16 trường lấy điểm chuẩn nguyện vọng 1 từ 8,0- 8,5 điểm. [2]

Nhìn vào điểm chuẩn của các sở giáo dục công bố, một số ý kiến cho rằng điểm chuẩn quá thấp, lo lắng chất lượng giáo dục…Nhưng, thực tế kỳ thi năm nay có nhiều thay đổi và đặc điểm khác với mọi năm

Nguyên nhân nào khiến điểm chuẩn ở một số trường, địa phương thấp?

Thực tế, điểm chuẩn tuyển 10 năm nay có một số trường khá thấp, theo người viết có một số nguyên nhân cơ bản sau:

Thứ nhất: kỳ thi tuyển sinh 10, năm học 2025-2026 tất cả các trường trung học phổ thông không chuyên trên cả nước tính điểm hệ số 1 đối với 3 môn thi. Trong khi đó, những năm qua, đa phần các địa phương tính điểm hệ số 2 đối với môn Ngữ văn và Toán trong kỳ thi tuyển sinh 10.

Việc tính điểm hệ số 2 đối với 2/3 môn thi đã đẩy điểm chuẩn tuyển sinh 10 lên cao hơn. Tuy nhiên, việc tính điểm hệ số 2 đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập bởi các văn bản hướng dẫn đánh giá, xếp loại học lực học sinh đã bỏ cách nhân điểm hệ số 2 đối với một số môn học. Hiện nay, các môn học đã bình đẳng với nhau về cách tính điểm.

Việc nhân điểm hệ số 2 đối với Ngữ văn và Toán như những năm qua cũng khiến cho nhiều thí sinh hẫng hụt vì có những em học và làm bài thi môn tiếng Anh tốt nhưng môn Toán, hoặc Ngữ văn không tốt cũng sẽ ảnh hưởng đến việc đậu, hoặc rớt tuyển sinh 10.

Chính vì thế, Thông tư số 30/2024/TT-BGDĐT ra đời và được áp dụng từ kỳ thi tuyển sinh 10 cho năm học 2025-2026 đã hướng dẫn tính điểm hệ số 1 tất cả các môn thi.

Cụ thể, tại khoản 6, Điều 13, Thông tư số 30/2024/TT-BGDĐT Quy chế tuyển sinh trung học cơ sở và tuyển sinh trung học phổ thông hướng dẫn: “Điểm xét tuyển vào lớp 10 trung học phổ thông là điểm tổng của các môn thi, bài thi tính theo thang điểm 10 (mười) với mỗi môn thi, bài thi. Việc công bố điểm chuẩn được thực hiện đồng thời với công bố điểm thi”.

Việc tính điểm bài thi thang điểm 10 (mười) với mỗi môn thi, bài thi là điểm mới trong kỳ thi tuyển sinh 10 năm nay tạo được sự bình đẳng cho các môn thi và cũng tránh được những rủi ro cho thí sinh.

Tránh được tình trạng học lệch khi một số thí sinh đầu tư nhiều hơn vào những môn tính điểm hệ số 2 như trước đây.

Khi tính điểm hệ số 1 tất cả các môn thi cũng đồng nghĩa điểm chuẩn đầu vào của các trường từ kỳ thi tuyển sinh 10, năm học 2025-2026 sẽ giảm xuống rất nhiều so với những năm vừa qua. Bởi lẽ, nhiều tỉnh, thành những năm qua thi tuyển sinh 10 là 3 môn thi nhưng có 2 môn nhân hệ số 2 thành ra điểm chuẩn 3 môn thi thực tế là 5 đầu điểm.

Thứ hai: kỳ thi tuyển sinh 10, năm học 2025-2026 là kỳ thi đầu tiên của chương trình giáo dục phổ thông 2018 hướng đến phát triển phẩm chất, năng lực của người học.

Khác với đề thi những năm trước đây, người ra đề sẽ bám vào chuẩn kiến thức kĩ năng và sách giáo khoa vì sách giáo khoa là “pháp lệnh” để ra đề thì đề chương trình 2018 hoàn toàn khác. Chương trình 2018 sách giáo khoa chỉ là học liệu còn chương trình mới là pháp lệnh.

Thực tế, mỗi môn học của chương trình 2018 hiện nay có nhiều bộ sách giáo khoa. Mỗi trường, mỗi huyện có thể lựa chọn 1 bộ sách giáo khoa khác nhau nên người ra đề phải căn cứ vào “chương trình” để ra đề.

Chẳng hạn, Công văn số 3175/BGDĐT-GDTrH hướng dẫn đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá môn Ngữ văn ở trường phổ thông như sau: “Đánh giá kết quả học tập cuối học kì, cuối năm học, cuối cấp học, tránh dùng lại các văn bản đã học trong sách giáo khoa làm ngữ liệu xây dựng các đề kiểm tra đọc hiểu và viết để đánh giá chính xác năng lực học sinh, khắc phục tình trạng học sinh chỉ học thuộc bài hoặc sao chép nội dung tài liệu có sẵn”.

Vì vậy, đề thi tuyển sinh 10 năm nay hướng đến việc phát triển phẩm chất, năng lực của người học và tính thực tế, ứng dụng sẽ cao. Không còn dạng đề tái hiện kiến thức qua những bài học trong sách giáo khoa như Chương trình 2006.

Việc đề thi bám vào chương trình môn học sẽ tránh được tình trạng học tủ và đánh giá đúng được năng lực học tập của từng thí sinh. Những thí sinh có tư duy tốt, tính tự học cao sẽ phát huy được khả năng của mình nhưng những thí sinh vẫn máy móc học thuộc lòng như trước đây sẽ khó khi tiếp cận với đề thi chương trình 2018.

Thứ ba: lứa học sinh lớp 9 vừa thi tuyển sinh 10 năm nay sinh năm 2010 (năm Dần) nên tỉ lệ thí sinh dự thi vào các trường ít hơn các năm trước đây. Trong khi đó, tỉ lệ tuyển đầu vào các trường trung học phổ thông cơ bản không thay đổi so với mọi năm để đảm bảo quy mô lớp học.

Vì thế, thí sinh dự thi lớp 10 năm nay ở nhiều trường, nhiều địa phương có phần “dễ thở”, bớt áp lực hơn các năm trước. Từ đó, dẫn đến điểm chuẩn của nhiều trường thấp hơn mọi năm.

Song, khác với kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông phải đạt điểm trung bình các môn thi mới đậu tốt nghiệp thì kỳ thi tuyển sinh 10 sẽ tuyển đầu vào từ cao xuống thấp cho đến khi đủ chỉ tiêu. Vậy nên, điểm chuẩn tuyển sinh 10 năm nay ở một số trường, một số địa phương có phần thấp hơn mọi năm cũng là điều bình thường vì đây là kỳ thi có nhiều điểm mới so với trước đây.

Tài liệu tham khảo:

[1] https://vtcnews.vn/40-dia-phuong-cong-bo-diem-thi-vao-lop-10-nhieu-noi-chi-1-5-diem-mon-cung-do-ar949573.html

[2] https://giaoduc.net.vn/an-giang-cong-bo-diem-chuan-nguyen-vong-1-vao-lop-10-cong-lap-post252072. gd

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.

NGUYÊN KHANG