Nhiệm vụ bất khả thi: Đức nỗ lực xóa bỏ thuế của EU đối với EV Trung Quốc

EU quyết định bằng đa số phiếu đủ điều kiện về một số vấn đề quan trọng và các quy tắc sắp được đưa ra thử nghiệm khi 27 quốc gia thành viên của khối này bỏ phiếu cuối cùng để áp thuế đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc. Ảnh: Getty.

Đây là quyết định có hậu quả sâu rộng đối với ngành công nghiệp ô tô châu Âu, nơi mà Brussels đã ra lệnh loại bỏ dần xe chạy bằng dầu diesel hoặc xăng vào năm 2035. Thuế quan bảo hộ, để bù đắp cho các khoản trợ cấp của Trung Quốc dành cho các nhà sản xuất xe điện đang phát triển nhanh chóng của khối, có thể giúp các công ty như VW hoặc Stellantis có thời gian để thích nghi.

Nhưng việc áp thuế cũng có thể gây ra một cuộc chiến thương mại toàn diện với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, với việc Bắc Kinh đã đe dọa trả đũa việc xuất khẩu rượu mạnh, thịt lợn và các sản phẩm từ sữa của châu Âu và cả ô tô cao cấp.

Đức đã đấu tranh trong nhiều tháng qua để chống lại thuế quan nhưng không có kết quả. Cuộc bỏ phiếu sắp tới sẽ là cơ hội cuối cùng để Thủ tướng Olaf Scholz có cơ hội thay đổi.

Đó là lúc mà biểu quyết đa số đủ điều kiện. Để ngăn chặn các khoản thuế, Berlin sẽ cần một số phiếu gấp đôi. Trước tiên, sẽ cực kỳ khó khăn để tập hợp lại và thứ hai, chưa bao giờ được sử dụng để lật ngược một biện pháp phòng vệ thương mại của EU.

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen đã khởi động cuộc điều tra chống trợ cấp cách đây gần một năm và kết luận bằng cách đề xuất mức thuế từ 8 – 35% đối với xe điện sản xuất tại Trung Quốc. Sự khác biệt nảy sinh vì một số công ty như Tesla đã hợp tác với cuộc điều tra và những công ty khác như SAIC thì không, và vì Ủy ban kết luận rằng họ đã nhận được các mức trợ cấp nhà nước khác nhau.

Sau cuộc họp mới đây tại Brussels giữa người đứng đầu thương mại EU Valdis Dombrovskis và Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào không đạt được thỏa thuận, Ủy ban dự kiến sẽ gửi các khuyến nghị cuối cùng của mình để các nước thành viên EU bỏ phiếu xác nhận. Ảnh: Getty.

Điều này sẽ diễn ra trong vòng 10 ngày kể từ khi đệ trình lên một hội đồng tối mật được gọi là Ủy ban Công cụ Phòng vệ Thương mại, tập hợp các viên chức đang làm việc tại thủ đô của các quốc gia. Và đây là nơi các quy tắc đáng sợ về bỏ phiếu đa số đủ điều kiện có hiệu lực.

Trong lần bỏ phiếu đầu tiên, Ủy ban có thể chấp thuận hoặc bác bỏ các nghĩa vụ bằng đa số đơn giản hoặc 14 trong số 27 quốc gia thành viên của EU.

Nhưng nếu có đa số phản đối, thì đó sẽ không phải là kết thúc của câu chuyện.

Sau đó, các nghĩa vụ sẽ được kháng cáo và phải chịu một cuộc bỏ phiếu thứ hai, cuối cùng. Và để bác bỏ chúng, những người phản đối sẽ cần phải tập hợp được đa số đủ điều kiện của 15 quốc gia thành viên đại diện cho 65% dân số EU.

Trong thành phần sau, các quốc gia được cân nhắc theo tỷ lệ dân số. Và điều đó có nghĩa là các quốc gia EU lớn quan trọng hơn.

Đáng chú ý là trong một cuộc bỏ phiếu không chính thức vào ngày 15 tháng 7, trong đó, 10 quốc gia ủng hộ thuế quan. Quốc gia lớn nhất là Pháp, quốc gia đã vận động thành công để khởi động cuộc điều tra chống trợ cấp ngay từ đầu. Ý và Tây Ban Nha cũng tham gia.

Ủy ban cũng diễn giải sự im lặng của hai quốc gia là Cộng hòa Séc và Hy Lạp là sự đồng ý, nâng tổng số lên 12. Trên cơ sở có trọng số, điều đó cộng lại thành hơn 60% dân số EU ủng hộ thuế quan. Cộng hòa Séc có một ngành công nghiệp ô tô lớn và có thể bỏ phiếu chống nếu bị thúc ép.

Trong phe "phản đối" chỉ có bốn quốc gia Síp, Malta, Hungary và Slovakia trong khi 11 quốc gia còn lại bỏ phiếu trắng.

Đức nằm trong số những nước còn lưỡng lự, nhưng điều đó là do yếu tố chính trị trong nước liên minh trung tả của Scholz bị chia rẽ về các nhiệm vụ, với đảng Dân chủ Xã hội của ông kiên quyết phản đối và đảng Xanh của Bộ trưởng Kinh tế Robert Habeck ít nhất cũng có thái độ mơ hồ. Để đạt được quyết định nói "không" trước tiên, người Đức phải đồng ý với nhau.

Habeck đã mời các ông chủ trong ngành ô tô đến một "hội nghị thượng đỉnh" về khủng hoảng vào tuần trước trong bối cảnh các nhóm vận động hành lang chính của ngành công nghiệp Đức kêu gọi dừng thuế EV. Cuộc họp không mang lại nhiều kết quả, Habeck nói rằng: "Tốt hơn là không hành động còn hơn là giải quyết nhanh chóng".

Liệu điều đó có đủ để lật ngược những người bỏ phiếu đang dao động không? Nếu Berlin muốn thu thập đủ sự ủng hộ để chặn thuế EV của EU, trước tiên họ cần phải lật ngược những người "chưa quyết định" thành phe "phản đối".

Nhưng, ngoại trừ Đức, các quốc gia bỏ phiếu trắng vào tháng 7 là quá nhỏ để tạo ra sự khác biệt có ý nghĩa vì giữa họ chỉ chiếm 15% dân số EU. Điều này có nghĩa là phe "phản đối" vẫn chưa đạt đến ngưỡng dân số cần thiết để giành được đa số phiếu đủ điều kiện.

Để thắng thế, Đức sẽ cần nhiều quốc gia lớn hơn đã ủng hộ thuế vào tháng 7 để phản đối.

Và nếu những quốc gia có ảnh hưởng lớn phản đối? Ít nhất là về mặt lý thuyết, Tây Ban Nha và Ý có thể đưa ra một cơ hội. Mặc dù đã bỏ phiếu ủng hộ thuế vào tháng 7, cả hai đều kêu gọi một giải pháp đàm phán với Bắc Kinh.

Trong chuyến thăm Trung Quốc gần đây, Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez đã thúc giục Ủy ban và các quốc gia khác "xem xét lại" lập trường của họ, đồng thời nói thêm rằng "chúng ta không cần một cuộc chiến tranh nào nữa".

Tuy nhiên, Ý có vẻ không có khả năng thay đổi. Bộ trưởng Ngoại giao Antonio Tajani cho biết rằng chính phủ của ông "ủng hộ lập trường của EU" về các khoản thuế.

Hãy tưởng tượng một thế giới mà cả hai quốc gia đều đổi phe và quyết định phản đối thuế quan. Thật không may cho Đức, điều đó vẫn chưa đủ. Liên minh tưởng tượng gồm 17 thành viên này sẽ đại diện cho 61,4% dân số của khối, vẫn chưa đạt được đa số cần thiết để giành được phiếu phản đối.

Để đạt được ngưỡng kỳ diệu 65%, một quốc gia lớn hơn như Hà Lan hoặc Ba Lan, cũng sẽ cần phải chuyển từ phe "có" sang phe "không". Hoặc hai quốc gia nhỏ hơn.

Những người phản đối nhiệm vụ phải đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan đó là ngay cả khi họ thắng ở đợt bỏ phiếu bầu đầu tiên (bằng đa số phiếu đơn giản), họ vẫn có khả năng thất bại ở vòng phiếu bầu thứ hai để tập hợp đủ đa số phiếu cần thiết để bãi bỏ nhiệm vụ.

Đối mặt với tỷ lệ cược như vậy, ngay cả những kẻ thù kiên quyết nhất của nhiệm vụ EV cũng sẽ phải suy nghĩ kỹ trước khi buộc phải bỏ phiếu cuối cùng.

Nam Nguyễn