Nhật Bản thử nghiệm chính sách nhân viên được dẫn theo con đi làm

Ít nhất 5 thành phố trên cả Nhật Bản có cơ chế cho phép nhân viên đưa con đi làm. ẢNH: THE YomiURI SHIMBUN

Mục đích là để giữ chân nhân lực giỏi bằng cách giúp nhân viên đạt được sự cân bằng giữa việc chăm sóc trẻ em và công việc. Đồng thời, các chính phủ như vậy đang tìm cách ngăn chặn những ảnh hưởng đến hoạt động công việc.

Để đảm bảo nhân tài

Sáng ngày 5/8, anh Junya Sagawa, 35 tuổi, làm việc tại Cục Công nghiệp và Lao động của chính quyền đô thị Tokyo, bước vào văn phòng cùng cô con gái một tuổi Aoi và ngồi xuống với vẻ mặt lo lắng.

Vợ anh, người đang nghỉ phép chăm sóc trẻ em, phải giải quyết một vấn đề cấp bách. Trong khi họ yêu cầu một cơ sở chăm sóc trẻ em địa phương trông con gái, dịch vụ chăm sóc trẻ em tạm thời của cơ sở này đã kín chỗ. Vì anh Sagawa cần họp trực tiếp để làm việc, anh quyết định đưa con gái đi cùng đến nơi làm việc.

Aoi ngồi trên xe đẩy và chơi với một con thú nhồi bông bên cạnh anh Sagawa khi anh tập trung vào công việc. Để con gái không bị chán, đôi khi anh Sagawa bế con và đi dạo quanh văn phòng.

Anh có thể hoàn thành công việc đã lên kế hoạch mà không gặp vấn đề gì. “Tôi nhẹ nhõm khi nó không khóc nhè”, anh nói.

Vào tháng 4, chính quyền đô thị Tokyo cho phép nhân viên làm việc tại các văn phòng chính ở Shinjuku được đưa con đến nơi làm việc trong trường hợp bất khả kháng. Hệ thống này áp dụng cho trẻ em từ sơ sinh đến 9 tuổi, lớp 3 tiểu học ở Nhật Bản.

Ông Sagawa là một trong ba nhân viên tại cơ quan đã sử dụng cơ chế này cho đến nay.

Mục đích của cơ chế là giữ chân những nhân viên xuất sắc. Theo chính quyền Tokyo, số lượng sinh viên tốt nghiệp đại học tương lai tham gia kỳ thi tuyển dụng vào các vị trí văn phòng đã giảm một nửa trong năm năm qua do tỷ lệ sinh thấp và các lý do khác.

Con số này đã giảm từ 3.838 trong năm tài chính 2019 xuống còn 2.137 trong năm tài chính 2024. Ban Nhân sự của chính quyền thành phố cho biết họ sẽ phát triển một môi trường để nhân viên có thể cân bằng giữa việc nuôi con và công việc nhằm tăng tính cạnh tranh trong tuyển dụng nhân viên.

Những thay đổi tại nơi làm việc

Theo chính quyền thành phố và các nguồn tin khác, ít nhất năm thành phố trên cả nước có hệ thống cho phép nhân viên đưa con đến nơi làm việc. Thành phố đầu tiên áp dụng hệ thống này là Toyoake, tỉnh Aichi. Chính quyền thành phố đã áp dụng đầy đủ hệ thống này vào tháng 5-2023 sau thời gian dùng thử một tháng.

Trong thời gian dùng thử, khi không có điều kiện sử dụng, 23 nhân viên đã sử dụng hệ thống. Khi áp dụng đầy đủ, chính quyền thành phố đã đặt ra điều kiện là người lao động chỉ được sử dụng hệ thống này khi không còn nơi nào khác để trông con.

Sau khi áp dụng điều kiện này, không ai sử dụng hệ thống trong một thời gian. Chính quyền thành phố đã thực hiện các bước để thúc đẩy hệ thống và hiện tại, mỗi tháng có một hoặc hai nhân viên đưa con đến nơi làm việc, theo chính quyền.

Cũng có những thay đổi trong bầu không khí nơi làm việc. Chính quyền thành phố Toyoake đã tiến hành một cuộc khảo sát đối với nhân viên của mình trước khi bắt đầu giai đoạn thử nghiệm và hỏi liệu họ có thể chấp nhận trẻ em tại nơi làm việc hay không.

Trong khi 34 phần trăm trả lời là có, những người trả lời là không cũng chiếm 34 phần trăm. Tuy nhiên, trong một cuộc khảo sát được tiến hành sau giai đoạn thử nghiệm, 70 phần trăm những người có người sử dụng hệ thống xung quanh họ trả lời là có.

Chính quyền thành phố Toyoake đã giới thiệu hệ thống này nhằm mục đích phát triển một cộng đồng thân thiện với các hộ gia đình nuôi dạy trẻ em.

"Những nhân viên đưa con đến nơi làm việc và những người xung quanh họ dần hiểu rằng sự hiện diện của trẻ em tại nơi làm việc không ảnh hưởng đến hoạt động công việc", một quan chức chính phủ cấp cao cho biết, cho thấy kỳ vọng rằng nhiều công ty tư nhân sẽ giới thiệu một hệ thống như vậy.

Đưa ra các quy tắc

Tuy nhiên, công việc tại các chính quyền địa phương thường đòi hỏi sự tế nhị. Chính quyền thành phố Takayama ở tỉnh Gifu, nơi đã giới thiệu hệ thống này vào tháng 1, yêu cầu nhân viên không để con cái họ vô tình nhìn thấy thông tin cá nhân trên các tài liệu bằng cách làm việc ở những nơi khác ngoài văn phòng của họ, chẳng hạn như phòng họp.

Chính quyền thành phố cũng đưa ra các quy định như cấm nhân viên nhờ đồng nghiệp trông con.

Tại Tsukubamirai, tỉnh Ibaraki, khi nhân viên mang con đến nơi làm việc, chính quyền thành phố sẽ đặt một biển báo trên quầy để thông báo rằng đây là một phần trong sáng kiến của chính quyền thành phố để người dân đến thăm chính quyền thành phố không bị nhầm lẫn.

Chăm sóc trẻ em tại các công ty ngày càng tăng

Các công ty tư nhân ngày càng thành lập các trung tâm trông trẻ do công ty điều hành tại cơ sở của họ và ở những nơi khác để chăm sóc con cái của nhân viên và giúp họ cân bằng giữa công việc và cuộc sống gia đình.

Hệ thống này được triển khai vào năm tài chính 2016 theo mô hình do công ty lãnh đạo của chính phủ.

Nếu các trung tâm trông trẻ này đáp ứng các tiêu chuẩn của chính phủ, công ty sẽ nhận được khoản trợ cấp tương đương 75 phần trăm chi phí phát triển trung tâm trông trẻ.

Các trung tâm chăm sóc trẻ em như vậy là những cơ sở không được cấp phép nhưng có quyền được nhận trợ cấp gần như tương đương với trợ cấp dành cho các trung tâm chăm sóc trẻ em được cấp phép.

Số lượng trung tâm chăm sóc trẻ em như vậy tại các công ty là 871 trong năm tài chính 2016 với sức chứa 20.284 trẻ em, nhưng đến năm tài chính 2022, con số này đã tăng khoảng 5 lần lên 4.449 với sức chứa 105.393 trẻ em, theo tổ chức vì lợi ích công cộng Jido Ikusei Kyokai.

Tập đoàn All Nippon Airways đã mở một trung tâm chăm sóc trẻ em tại Sân bay Haneda vào tháng 4 năm 2018. Trung tâm mở cửa từ 7 giờ sáng đến 10 giờ tối, quanh năm.

"Vì sân bay luôn hoạt động nên chúng tôi đã tạo ra một hệ thống có thể đáp ứng nhiều phong cách làm việc khác nhau. Mức độ hài lòng của nhân viên cũng rất cao", một quan chức của ANA cho biết.

Vinh Trang