Nhật Bản sắp có nữ Thủ tướng đầu tiên sau khi hai đảng thành lập liên minh

Đảng Dân chủ Tự do (LDP) và đảng Duy Tân Nhật Bản (JIP) đã thống nhất thỏa thuận thành lập liên minh.

Sự kiện này không chỉ định hình lại cán cân quyền lực trong Quốc hội mà còn mở ra cơ hội gần như chắc chắn để bà Sanae Takaichi trở thành nữ Thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản.

Phát biểu trước báo giới sáng 20/10, ông Yoshimura Hirofumi, đồng Chủ tịch đảng Duy Tân Nhật Bản, xác nhận hai bên đã đạt được thỏa thuận về việc thành lập liên minh cầm quyền giữa JIP và LDP. Thỏa thuận này sẽ được ký kết chính thức vào 18h tối cùng ngày, với các nội dung chi tiết được công bố sau đó.

Trước đó, tối 19/10, Ủy ban điều hành của JIP đã họp tại trụ sở ở Osaka và thống nhất giao cho hai đồng Chủ tịch Yoshimura Hirofumi và Fumitake Fujita trực tiếp ký kết văn bản với phía LDP. Ông Fujita nhấn mạnh đảng này sẽ thực hiện các điều chỉnh cuối cùng để đảm bảo hợp tác chặt chẽ và ủng hộ bà Takaichi đạt kết quả tốt nhất trong cuộc bầu cử Thủ tướng.

Theo giới quan sát, nội dung đàm phán giữa hai đảng tập trung vào các ưu tiên kinh tế và cải cách cơ cấu, trong đó gồm an ninh quốc gia, an sinh xã hội, quản trị nhà nước, cùng kế hoạch cắt giảm 10% số ghế nghị sĩ Quốc hội – điều mà ông Yoshimura gọi là “điều kiện tiên quyết” để JIP tham gia liên minh.

Hai bên cũng nhất trí xem xét thành lập cơ quan tham vấn chung để giám sát và hiện thực hóa các cam kết trong thỏa thuận.

Tuy nhiên, JIP tỏ ra thận trọng trong việc tham gia trực tiếp vào Nội các của bà Takaichi. Trong cuộc họp của Ủy ban điều hành hôm 19/10, đa số thành viên JIP cho rằng nên “giới hạn hợp tác ở bên ngoài Nội các” để theo dõi cách LDP triển khai chính sách. Theo thỏa thuận sơ bộ, ông Takeshi Endo, Chủ tịch Ủy ban các vấn đề Quốc hội của JIP, sẽ được đề cử làm trợ lý Thủ tướng.

Hiện nay, LDP nắm giữ 196 ghế và JIP có 35 ghế trong Hạ viện, nâng tổng số ghế của liên minh lên 231, gần đạt mức đa số quá bán (233/465). Điều này giúp bà Takaichi gần như chắc chắn được Quốc hội chỉ định làm Thủ tướng thứ 103 của Nhật Bản trong phiên họp bất thường diễn ra ngày 21/10.

Trong khi đó, đảng Dân chủ Lập hiến Nhật Bản (CDPJ) – phe đối lập chính, dự kiến đề cử cựu Thủ tướng Yoshihiko Noda làm ứng viên, nhưng cơ hội giành chiến thắng được đánh giá là rất thấp khi CDPJ chỉ nắm 148 ghế. Nỗ lực liên minh của CDPJ với đảng Dân chủ vì Nhân dân cũng thất bại do bất đồng đường lối, còn đảng Công Minh, sau khi rút khỏi liên minh với LDP hôm 10/10, hiện chỉ còn 24 ghế tại Quốc hội.

Với sự ủng hộ mạnh mẽ từ LDP và JIP, bà Sanae Takaichi – chính trị gia bảo thủ nổi bật, từng giữ chức Bộ trưởng Nội vụ và Truyền thông gần như nắm chắc cơ hội trở thành nữ Thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản.

Giới phân tích nhận định, nếu chính phủ liên minh được thành lập suôn sẻ, đây sẽ là bước ngoặt lớn trong chính trường Nhật Bản, vừa thể hiện xu hướng cải cách trong nội bộ LDP, vừa đánh dấu sự trỗi dậy của JIP như một lực lượng chính trị trung hữu có ảnh hưởng thực chất.

Theo các chuyên gia, thỏa thuận liên minh giữa LDP và JIP không chỉ là bước đi chiến lược nhằm củng cố quyền lực cho LDP sau giai đoạn suy giảm tín nhiệm, mà còn phản ánh sự dịch chuyển trong cấu trúc chính trị Nhật Bản. Việc JIP – một đảng cải cách, có ảnh hưởng mạnh tại khu vực Kansai tham gia điều hành cho thấy xu hướng đồng thuận giữa phe bảo thủ truyền thống và cải cách cấp tiến, mở ra triển vọng cho các cải cách thể chế sâu rộng, bao gồm cả sửa đổi Hiến pháp hòa bình – chủ đề vốn gây tranh cãi nhiều năm qua.

Linh San