Nhân ngày môi trường thế giới (5/6): Nói không với rác thải nhựa

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành tham quan gian hàng trưng bày sản phẩm giỏ, làn nhựa từ nguyên liệu tái chế của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: Ngọc Anh.

Theo Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), mỗi năm thế giới sản xuất khoảng 430 triệu tấn nhựa, trong đó hơn 2/3 là sản phẩm sử dụng một lần, nhanh chóng trở thành rác thải. Riêng tại Việt Nam, ước tính có khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa phát sinh mỗi năm, thế nhưng trong đó chỉ khoảng 27% được tái chế, phần lớn bị chôn lấp hoặc đốt bỏ, gây lãng phí tài nguyên và tiềm ẩn tác động tiêu cực đến môi trường, hệ sinh thái và sức khỏe cộng đồng dân cư.

“Ô nhiễm nhựa đang trở thành một trong những thách thức nghiêm trọng nhất đối với môi trường sống của chúng ta. Chấm dứt ô nhiễm nhựa không chỉ là một lời kêu gọi mà còn là cảnh báo cấp bách toàn cầu. Không một quốc gia nào có thể đứng ngoài cuộc chiến chống rác thải nhựa này” - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành khẳng định.

Chung tay cùng cả nước chống ô nhiễm nhựa, những năm qua, tỉnh Quảng Ninh đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, có hiệu quả với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, người dân và doanh nghiệp…

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Nghiêm Xuân Cường cho biết: Năm 2019, tỉnh Quảng Ninh là một trong các tỉnh, thành đầu tiên của cả nước phát động ở quy mô toàn tỉnh thực hiện chiến dịch “Chống rác thải nhựa” huy động sự tham gia của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân.

Từ đó nổi lên các mô hình, chương trình ý nghĩa như “Vịnh Hạ Long không rác thải nhựa” do Ban Quản lý Vịnh Hạ Long triển khai; “Vrac Bank - Gửi rác, rút tiền” do Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh thực hiện... Bên cạnh đó, các phong trào “Ngày thứ Bảy xanh”, “Hành trình xanh”, “Thu gom rác nhựa dọc bờ biển”… cùng nhiều chiến dịch thu gom rác nhựa tại các điểm du lịch ven biển, vịnh Hạ Long… vẫn được duy trì thực hiện thường xuyên đến nay với sự hưởng ứng mạnh mẽ từ cộng đồng.

“Từ năm 2019, chúng tôi thành lập HTX Green Life Hạ Long với mục đích biến rác thải thành tài nguyên, biến thói quen tiêu dùng thành hành động xanh. Chúng tôi đi thu gom túi nilon, chai nhựa, vải vụn, banner PVC… sau đó tái chế thành hàng vạn sản phẩm như giỏ đựng, túi, ví, đồ trang trí, phụ kiện. Đến nay Green Life Hạ Long đã xây dựng được một mạng lưới liên kết giữa nông dân, doanh nghiệp, trường học và cộng đồng cư dân cùng thực hiện tái chế - tái sử dụng - tái sinh... Mô hình không chỉ thu hút khách du lịch, học sinh.. đến tham quan, trải nghiệm; lan tỏa ý thức về bảo vệ môi trường, lan tỏa lối sống xanh mà còn đem lại thu nhập cho nhiều hội viên phụ nữ - Giám đốc HTX Green Life Hạ Long Trần Thị Hương chia sẻ.

Năm 2020 và 2021, Quảng Ninh ban hành các quyết định về quy chuẩn kỹ thuật địa phương đối với vật liệu sử dụng làm phao nổi trong nuôi trồng thủy sản mặn lợ trên địa bàn tỉnh. Đây là giải pháp cứng rắn của tỉnh trong việc xóa sổ phao xốp trong nuôi trồng thủy sản. Sau hơn 3 năm triển khai, Quảng Ninh đã thay thế hơn 6,85 triệu quả phao xốp sang phao nhựa HDPE thân thiện với môi trường.

Năm 2022, Huyện ủy Cô Tô (Quảng Ninh) ban hành và triển khai Đề án huyện Cô Tô nói không với rác thải nhựa. Đây là huyện đảo đầu tiên cả nước có Đề án, Nghị quyết riêng của cấp ủy về phòng, chống rác thải nhựa. Theo đó, Cô Tô không cho du khách mang đồ nhựa dùng 1 lần lên các đảo; thay thế đồ nhựa bằng các đồ có chất liệu thân thiện với môi trường; phân loại rác thải tại nguồn; làm sạch biển, thu gom và tái chế rác thải nhựa. Nhờ vậy, chất lượng môi trường ngày càng được cải thiện và nâng cao, Cô Tô đang khẳng định là điểm đến "Du lịch xanh - trải nghiệm sạch - điểm đến văn minh".

Không chỉ dừng lại ở tuyên truyền, vận động, nhắc nhở, Quảng Ninh còn thể hiện thái độ kiên quyết trong cuộc chiến chống ô nhiễm nhựa. Điển hình là việc mạnh tay xử phạt các hộ kinh doanh tàu du lịch khi để thuyền viên, người làm việc có hành vi sử dụng hoặc để khách đi trên phương tiện sử dụng các sản phẩm từ nhựa dùng 1 lần, túi nilon. Mới đây nhất, Ban Quản lý vịnh Hạ Long đã ra văn bản tạm dừng thực hiện hợp đồng về neo đậu, hoạt động tại các cảng, bến, vùng nước trên vịnh Hạ Long (gồm cả vịnh Bái Tử Long) đối với hộ kinh doanh Bùi Văn Thủy (chủ sở hữu tàu du lịch Thịnh An 88, QN-8618) trong thời gian 7 ngày (kể từ ngày 24/5 đến hết ngày 30/5/2025) vì để khách đi trên tàu mang theo chai nhựa dùng 1 lần.

Nhấn mạnh chủ đề “Chống ô nhiễm nhựa” của Ngày Môi trường thế giới (5/6) năm nay, lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Ninh bày tỏ tin tưởng rằng, với sự quan tâm của Chính phủ, sự chỉ đạo sâu sát của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, sự hỗ trợ hiệu quả từ các tổ chức quốc tế, các chuyên gia, các nhà khoa học, cùng sự tham gia tích cực của các địa phương, doanh nghiệp và người dân, các hoạt động hưởng ứng sẽ lan tỏa mạnh mẽ và mang lại hiệu quả thiết thực nhằm hướng đến mục tiêu Việt Nam không rác thải nhựa trong tương lai gần.

Ngọc Anh