Nhận định chuyên gia về chính sách thương mại của hai ứng viên tổng thống Mỹ

Trong một bài phân tích được đăng tải trên chuyên trang của tổ chức truyền thông quốc tế Project Syndicate, chuyên gia kinh tế Shang-Jin Wei cho rằng chính sách thương mại của chính quyền tổng Mỹ tiếp theo – dù là dưới sự lãnh đạo của bà Kamala Harris hay ông Donald Trump – chắc chắn sẽ có tác động lớn đối với kinh tế thế giới.

Ông Shang-Jin Wei là cựu chuyên gia kinh tế trưởng tại Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), hiện là Giáo sư Tài chính và Kinh tế tại Trường Kinh doanh Columbia và Trường Quan hệ Quốc tế và Công cộng của Đại học Columbia (Mỹ).

Ông Wei cho biết, có thể phần nào dự đoán được các ý định của cựu Tổng thống Donald Trump: tăng thuế nhập khẩu từ Trung Quốc lên 60% và áp đặt mức thuế 10% đối với hàng nhập khẩu từ tất cả các quốc gia khác. Những chính sách này sẽ gây thiệt hại lớn nhất cho xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ. Trong khi đó, một số quốc gia cung cấp các mặt hàng thay thế cho hàng hóa Trung Quốc sẽ được hưởng lợi lớn.

Có ý kiến cho rằng, các nền kinh tế phụ thuộc vào chuỗi cung ứng có liên quan với Trung Quốc cũng sẽ bị ảnh hưởng. Nhiều công ty Hàn Quốc và Nhật Bản xuất khẩu linh kiện sang Trung Quốc, nơi chúng được kết hợp với các linh kiện sản xuất tại Trung Quốc và có thể được lắp ráp thành sản phẩm hoàn chỉnh để xuất khẩu sang Mỹ. Điều này có nghĩa là bất kỳ rào cản xuất khẩu nào của Trung Quốc sang Mỹ cũng sẽ làm suy giảm xuất khẩu từ Nhật Bản, Hàn Quốc và các quốc gia có mô hình tương tự.

Nỗ lực chuyển chuỗi cung ứng sang Ấn Độ, Việt Nam và các nơi khác có thể phần nào giảm bớt thách thức này, nhưng những giải pháp đó cần thêm thời gian để triển khai.

Tất nhiên, ảnh hưởng của "cú sốc thương mại Trump" không dừng lại ở đó. Nếu thuế quan làm chậm sự tăng trưởng của Trung Quốc, nhu cầu nhập khẩu nước này sẽ đi xuống, từ đó tác động tiêu cực tới các đối tác thương mại lớn của nước này như Nhật Bản, Hàn Quốc và khu vực Đông Nam Á.

Chuyên gia kinh tế Shang-Jin Wei lo ngại, các mức thuế của ông Donald Trump còn có khả năng gây rối loạn trật tự kinh tế toàn cầu. Cụ thể, nó có thể vi phạm vào nghĩa vụ pháp lý của Mỹ trong Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Và điều này sẽ làm dấy lên quan ngại rằng Mỹ không tuân thủ các quy tắc và khuyến khích các quốc gia khác thực hiện các biện pháp trả đũa hoặc bảo hộ.

Về phía ứng viên Đảng Dân chủ Kamala Harris, các chính sách thương mại và chính sách đối ngoại của bà vẫn còn là một ẩn số. Bà có thể tiếp tục với cách tiếp cận của Tổng thống Joe Biden, dù có ít thất thường hơn so với ông Donald Trump nhưng vẫn sẽ làm suy yếu vai trò của Mỹ như một cường quốc thương mại.

Tuy nhiên, cũng có khả năng bà Kamala Harris sẽ noi gương các tổng thống thuộc Đảng Dân chủ trước đây như Barack Obama và Bill Clinton, khôi phục vai trò lãnh đạo của Mỹ trong thương mại toàn cầu, có thể bằng cách tái gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cùng với Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam.

Box: CPTPP phát triển từ Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương – một thỏa thuận mà cựu Tổng thống Barack Obama dẫn đầu, nhưng chưa bao giờ được phê chuẩn, do quyết định của rút lui của ông Donald Trump vào năm 2017. Dưới sự lãnh đạo của Nhật Bản, CPTPP đã được phê chuẩn vào một năm sau đó.

Nhưng trên thực tế, không có gì đảm bảo rằng bà Harris sẽ lựa chọn những cố vấn thương mại phù hợp hay vượt qua được mọi áp lực từ nội bộ Đảng Dân chủ, chuyên gia kinh tế Shang-Jin Wei nhận xét.

Mỹ Hân