Nhạc kịch đang 'chiếm lĩnh' sân khấu thiếu nhi?

Truyền cảm hứng sống đẹp với “Không gia đình”

Tiểu thuyết “Không gia đình” (Sans Famille) là tác phẩm nổi tiếng nhất của nhà văn Hector Malot, được xuất bản lần đầu vào năm 1878. Từ khi ra đời, cuốn tiểu thuyết đã nhanh chóng trở thành hiện tượng văn học tại Pháp, sau đó nổi danh trên toàn thế giới và đã được chuyển thể thành nhiều loại hình nghệ thuật.

Câu chuyện kể về Remi, cậu bé mồ côi bị cha nuôi bán cho gánh xiếc rong do cụ Vitalis - nghệ sĩ lang bạt giàu lòng nhân hậu dẫn dắt. Trên hành trình lưu diễn khắp nơi, từ một đứa trẻ không nhà, không tên tuổi, Remi đã trải qua bao gian khổ, nghèo đói, mất mát để rồi dần trưởng thành, học cách kiếm sống bằng chính đôi chân của mình, cuối cùng tìm được người thân đích thực.

Một cảnh trong vở nhạc kịch “Không gia đình” vừa ra mắt tại Nhà hát Tuổi trẻ.

Dù bị cuốn vào hành trình đói rét, lạc lối và chia ly, Remi vẫn hát để sống và hy vọng, để yêu thương và hơn hết là để tìm về cội nguồn. Với thông điệp giàu tính nhân văn sâu sắc, "Không gia đình" không chỉ là câu chuyện phiêu lưu cảm động mà còn là bản hùng ca về nghị lực sống, về lòng nhân ái, tinh thần tự lập và ý nghĩa thiêng liêng của hai chữ "gia đình".

Lần đầu tiên được dàn dựng trên sân khấu Nhà hát Tuổi trẻ, vở nhạc kịch do NSƯT Lê Ánh Tuyết đạo diễn và biên kịch Bùi Hồng Quế chuyển thể đã mang đến bản diễn tràn đầy tâm huyết. Với thời lượng chỉ hơn 1 giờ đồng hồ, ê-kíp sáng tạo đã khéo léo chắt lọc những tinh túy nhất từ nguyên tác, tái hiện một cách sống động và đầy cảm xúc một bức tranh nghệ thuật đậm chất nhân văn.

NSƯT Lê Ánh Tuyết chia sẻ: “Tôi ấp ủ câu chuyện của cậu bé Remi và ông cụ Vitalis đã lâu, mong một ngày câu chuyện được diễn ra trên sân khấu. Thế rồi, từ những ấp ủ, manh nha ý tưởng, rồi những tình huống xảy ra trong đầu, những cảm xúc rung lên trong tim tôi, nhạc kịch “Không gia đình” đã hiện dần trên sân khấu. Ngay từ bé, tôi đã khóc rất nhiều khi đọc truyện, cho đến khi biên tập kịch bản, nước mắt tôi vẫn rơi. Nhiều người e ngại, làm kịch cho trẻ con phải cười, phải vui, không được buồn. Cũng đúng, nhưng tôi nghĩ, câu chuyện buồn mà có hậu này sẽ giúp những đứa trẻ và cả người lớn chúng ta hiểu rằng: chấp nhận thực tại, vượt qua mọi khó khăn thử thách, lạc quan, yêu cuộc sống này để được sống, được yêu thương...”.

Có thể nói, đạo diễn, NSƯT Lê Ánh Tuyết là người có niềm say mê lớn với nghệ thuật nhạc kịch. Chị đã khẳng định mình với những tác phẩm được khán giả thiếu nhi yêu mến trong thời gian qua như “Trại hoa vàng” (Huy chương Vàng tại Liên hoan Ca múa nhạc toàn quốc năm 2021), “Bầy chim thiên nga”, “Rồi tôi sẽ lớn”, “Giấc mơ của Bờm”...

Ấp ủ tâm huyết dàn dựng “Không gia đình”, NSƯT Lê Ánh Tuyết mong muốn tiếp tục truyền cảm hứng sống đẹp cho thế hệ độc giả nhỏ tuổi trên sân khấu nhạc kịch. Điểm nhấn độc đáo của vở diễn chính là phần âm nhạc được làm mới một cách sáng tạo từ những tác phẩm cổ điển, mang hơi thở hiện đại, gần gũi nhưng vẫn giữ nguyên chiều sâu cảm xúc với tác phẩm gốc từng làm lay động độc giả trên toàn thế giới.

“Quốc tế hóa” sân khấu với nhạc kịch

Vở nhạc kịch “Không gia đình” nằm trong chuỗi các hoạt động trình diễn dành cho thiếu nhi vào dịp hè năm nay với tên gọi “Mùa hè yêu thương 2025”. Đây là một sự kiện được tổ chức thường niên tại Nhà hát Tuổi trẻ từ nhiều năm qua với những vở diễn đặc sắc, giàu tính giáo dục, thẩm mỹ dành cho thiếu nhi mỗi dịp mùa hè.

Lễ ký kết hợp tác 3 bên giữa Nhà hát Tuổi trẻ, Nhà hát SangsangMaru và Quỹ Văn hóa Guri về phát triển các dự án văn hóa - nghệ thuật, trong đó đặc biệt chú trọng đến nhạc kịch dành cho gia đình và trẻ em.

Bên cạnh vở “Không gia đình”, các vở diễn khác như “Chú mèo dạy hải âu bay”, “Vị vua không ngai”, “Giấc mơ của Elsa”, “Zorba - chú mèo thám tử”, “Đứa con của yêu tinh” sẽ tiếp tục đến với khán giả nhỏ tuổi. Trong kịch mục dành cho thiếu nhi mùa hè này, nhạc kịch chiếm ưu thế mạnh mẽ với các vở “Giấc mơ của Elsa”, “Zorba - chú mèo thám tử”, “Đứa con của yêu tinh” và “Không gia đình”.

Có thể nói, Nhà hát Tuổi trẻ với lợi thế của mình về cả 2 mảng nghệ thuật là sân khấu kịch - ca múa nhạc và đối tượng khán giả trẻ, đã và đang trở thành địa chỉ đưa sân khấu nhạc kịch trở thành xu hướng trong khoảng 10 năm qua.

Hồi tháng 4 vừa qua, tại Nhà hát Nghệ thuật thành phố Guri - Hàn Quốc (Rape Flower Small Theater) đã diễn ra buổi diễn đọc kịch bản vở nhạc kịch "Giấc mơ của em" (tên tiếng Anh: "My dream") được chuyển thể từ kịch bản sân khấu của tác giả Nguyễn Thị Thanh Thanh - người đoạt giải nhất ''Cuộc thi sáng tác kịch bản sân khấu cho trẻ em tại Việt Nam'' với chủ đề "Câu chuyện của Việt Nam chạm tới thế giới".

Đây là cuộc thi do Nhà hát Tuổi trẻ phối hợp với Nhà hát Sangsang Maru (Hàn Quốc) tổ chức với sự hỗ trợ của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hai nước và Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam phát động trong năm 2023-2024.

Theo chia sẻ của NSƯT Sĩ Tiến - Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ: “Buổi diễn đọc nhạc kịch "Giấc mơ của em" là kết quả giai đoạn đầu tiên của dự án hợp tác nghệ thuật giữa Nhà hát Tuổi trẻ và Nhà hát Sangsang Maru dàn dựng kéo dài trong 2 năm 2025-2026. Vở diễn được thực hiện bài bản theo quy chuẩn nhạc kịch chuyên nghiệp qua các khâu chuyển ngữ - chuyển thể kịch bản, sáng tác âm nhạc, tổ chức diễn đọc tại Hàn Quốc (do các nghệ sĩ Hàn Quốc trình diễn) và tại Việt Nam (do các nghệ sĩ Nhà hát Tuổi trẻ trình diễn). Theo kế hoạch, buổi diễn đọc nhạc kịch “Giấc mơ của em” phiên bản Việt Nam do các nghệ sĩ Nhà hát Tuổi trẻ trình diễn sẽ diễn ra vào tháng 10/2025, vở diễn chính thức sẽ ra mắt trong năm 2026 và dự kiến tham dự các hoạt động trình diễn tại Hàn Quốc sau đó...”.

Như vậy, có thể thấy, sau thành công của các dự án nhạc kịch “Đứa con của yêu tinh” và “Zorba - Chú mèo thám tử”, “Giấc mơ của em” tiếp tục là dự án nhạc kịch dành cho thiếu nhi được Nhà hát Tuổi trẻ triển khai hợp tác sản xuất theo mô hình nhạc kịch gia đình hiện đại, với sự hỗ trợ chuyên môn từ các chuyên gia Hàn Quốc. Không chỉ khiến nhạc kịch thiếu nhi trở thành xu hướng tại Nhà hát Tuổi trẻ, sự hợp tác quốc tế đồng thời là cơ hội để các nghệ sĩ trẻ Việt Nam học hỏi, trưởng thành trong môi trường nhạc kịch chuyên nghiệp và tiệm cận với hoạt động nhạc kịch của khu vực và thế giới.

NSƯT Sĩ Tiến: Phát triển nhạc kịch như một ngôn ngữ mới mẻ

“Tháng 4 vừa qua, trong chuyến đi công tác Hàn Quốc về việc ra buổi diễn đọc kịch bản vở nhạc kịch "Giấc mơ của em", tôi đã tham gia ký kết văn bản ghi nhớ nhằm thiết lập quan hệ hợp tác 3 bên giữa Nhà hát Tuổi trẻ - Nhà hát Sangsang Maru và Quỹ Văn hóa Guri (Guri Foundation). Sự kiện nhằm tạo nền tảng hợp tác giữa 3 tổ chức nhằm đóng góp vào sự phát triển của các dự án văn hóa và nghệ thuật, đặc biệt trong lĩnh vực nhạc kịch dành cho trẻ em, gia đình và thanh, thiếu nhi, tạo nền tảng cho các dự án nhạc kịch chung cũng như các sáng kiến giao lưu quốc tế giữa Hàn Quốc và Việt Nam.

3 bên đã thống nhất phối hợp phát triển, chuyển giao công nghệ dàn dựng và biểu diễn nhạc kịch, từ khâu đào tạo, sản xuất đến quảng bá, nhằm tạo ra những tác phẩm chất lượng, hấp dẫn với khán giả Việt Nam. Trọng tâm hợp tác là thúc đẩy nghệ thuật nhạc kịch mang tính nghệ thuật, giáo dục và giải trí cao, hướng đến xây dựng đời sống văn hóa tinh thần lành mạnh cho trẻ em và gia đình Việt Nam.

Việc ký kết thỏa thuận hợp tác 3 bên lần này không chỉ mang lại giá trị thiết thực trước mắt mà còn mở ra triển vọng lâu dài cho sự phát triển bền vững của nghệ thuật nhạc kịch tại Việt Nam. Với sự đồng hành từ các đối tác Hàn Quốc, Nhà hát Tuổi trẻ hướng đến tầm nhìn nghệ thuật dài hạn: Phát triển nhạc kịch như một ngôn ngữ mới mẻ để kể những câu chuyện lay động cảm xúc với trái tim của những người nghệ sĩ tiên phong...”.

Nguyệt Hà