Nhà thầu xây dựng tìm 'phao cứu sinh' lợi nhuận từ bất động sản

Trong bối cảnh Chính phủ đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, nhiều doanh nghiệp xây dựng đầu ngành tại Việt Nam đã công bố tham gia những gói thầu lớn, quy mô lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng.

Những gói thầu này mang lại giá trị đơn hàng tồn động (backlog) rất lớn cho các doanh nghiệp. Tuy nhiên, khi nhắc tới vấn đề lợi nhuận của các dự án này, hầu hết các doanh nghiệp trong ngành lại tỏ ra rất thận trọng.

Điều này có thể thấy rõ khi xem theo dõi các kế hoạch lợi nhuận được doanh nghiệp ngành xây dựng trình lên đại hội cổ đông năm nay.

Các nhà thầu xây dựng từ lớn đến tầm trung như Đạt Phương, Vinaconex hay Fecon… không đặt kỳ vọng lớn vào lợi nhuận từ xây lắp. Thay vào đó, lãnh đạo các doanh nghiệp này cho biết, đa phần lợi nhuận đều sẽ đến từ lĩnh vực bất động sản.

Bất động sản: Cứu cánh cho tăng trưởng lợi nhuận

Tập đoàn Đạt Phương trải qua một năm 2024 đầy thử thách khi mảng bất động sản của Đạt Phương Hội An ghi nhận khoản lỗ 27,4 tỷ đồng do vướng mắc pháp lý liên quan đến tính tiền sử dụng đất tại dự án Cồn Tiến ở Quảng Nam.

Nhưng sang năm 2025, công ty kỳ vọng đảo ngược tình thế, với doanh thu bất động sản đạt 519 tỷ đồng và lợi nhuận 60 tỷ đồng.

“Chúng tôi đã cơ bản được duyệt định giá đất đợt đầu và đang đẩy nhanh các bước tiếp theo”, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đạt Phương - ông Lương Minh Tuấn lạc quan chia sẻ.

Vinaconex - một trong những nhà thầu hạ tầng lớn nhất Việt Nam lại đặt bất động sản làm trung tâm của chiến lược gia tăng lợi nhuận năm 2025.

Kế toán trưởng Vinaconex Đặng Thanh Huấn ước tính mảng này sẽ đóng góp 70-75% trong tổng lợi nhuận 1.200 tỷ đồng năm nay.

Dự án Green Diamond 93 Láng Hạ, với 224 căn hộ thương mại, đã hạch toán gần 80% lợi nhuận và sẵn sàng ghi nhận phần còn lại trong năm nay.

Dự án Chợ Mơ - Bạch Mai, với 36.000m2 sàn văn phòng, là một điểm sáng khác. Phó tổng giám đốc Dương Văn Mậu tự tin: “Dự án có thể mang về lợi nhuận khoảng 200 tỷ đồng trong năm 2025, thậm chí đạt tới 400 tỷ đồng nếu toàn bộ các sàn còn lại được tiêu thụ”.

Ở phân khúc nghỉ dưỡng, dự án Cát Bà Amatina đang được đàm phán bán buôn một phần. Tổng giám đốc Nguyễn Xuân Đông nhấn mạnh: “Kỳ vọng thì chắc chắn là phải có lãi, mà phải có lãi tương đối".

Dự án Capital One tại Kim Văn Kim Lũ, vừa khởi công tháng 4/2025, cũng mang lại sự linh hoạt với cơ cấu tách sổ theo sàn.

Nhìn xa hơn, các dự án khu đô thị như Hải Yên tại Móng Cái và khu công nghiệp Đông Anh hứa hẹn củng cố vị thế của Vinaconex, dù lợi nhuận từ các dự án này cần thêm thời gian để chín muồi.

Fecon - đơn vị có tiếng về khả năng thực thi các công trình ngầm tại Việt Nam, cũng không nằm ngoài xu hướng tìm kiếm lợi nhuận từ bất động sản.

Với mục tiêu lợi nhuận sau thuế 200 tỷ đồng trong năm 2025, công ty kỳ vọng 145 tỷ đồng đến từ bất động sản.

Dự án Square City tại Thái Nguyên là “ngôi sao” dẫn đầu, dự kiến mang về 504 tỷ đồng doanh thu và 132 tỷ đồng lợi nhuận.

Tổng giám đốc Fecon Invest, ông Muôn Văn Chiến khẳng định: “Giá bán sẽ được điều chỉnh theo thị trường để đảm bảo lợi nhuận cho công ty”. Sau khi hoàn thành, Square City có thể đem lại 450 tỷ đồng lợi nhuận.

Song song, dự án cụm công nghiệp Danh Thắng - Đoan Bái tại Bắc Giang, với quy mô 75ha, đã hoàn thiện các thủ tục pháp lý và sẵn sàng ghi nhận doanh thu từ cuối năm 2025.

Fecon còn đang tìm đối tác chuyển nhượng dự án Khu du lịch sinh thái Cao Bằng và phát triển khu đô thị 218 ha tại Hưng Yên, cho thấy tham vọng mở rộng trong phân khúc bất động sản dài hạn.

Sự tháo gỡ pháp lý, nhu cầu nhà ở và văn phòng tăng cao, cùng các dự án chiến lược đang mở ra cơ hội để Đạt Phương, Vinaconex và Fecon “hái quả ngọt” bù đắp cho phần lợi nhuận thiếu hụt từ các lĩnh vực cốt lõi.

Phối cảnh dự án Casamia Balanca của Đạt Phương ở Quảng Nam

Xây lắp: Tiềm năng nhưng lợi nhuận ngày càng mỏng

Trong khi bất động sản trở thành nguồn lợi nhuận chủ đạo, mảng xây lắp vẫn giữ giữ vai trò then chốt trong duy trì doanh thu và quy mô hoạt động của các doanh nghiệp ngành xây dựng.

Tuy nhiên, khi biên lợi nhuận ngày càng “teo tóp”, các lãnh đạo chia sẻ những đánh giá thận trọng, dù cơ hội từ đầu tư công vẫn rộng mở.

Đạt Phương vẫn duy trì vị thế mảng kinh doanh xây lắp cốt lõi trong bối cảnh đầu tư công tăng tốc. Với gần 80% doanh thu hợp nhất 4.755 tỷ đồng năm 2025 đến từ mảng này, công ty đã tích lũy backlog hơn 5.000 tỷ đồng, gấp 1,7 lần doanh thu xây lắp năm 2024.

Công ty đã ghi nhận 14 gói thầu trị giá 8.000 tỷ đồng năm 2023 và 7 gói thầu 2.100 tỷ đồng năm 2024. Chỉ trong quý I/2025, Đạt Phương tiếp tục ký hợp đồng mới trị giá 3.000-4.000 tỷ đồng, đảm bảo khối lượng công việc dồi dào.

Chủ tịch Lương Minh Tuấn nhận định: “Giai đoạn 2025-2030 là thời điểm vàng cho xây dựng hạ tầng”. Công ty đang chuẩn bị năng lực để tham gia các dự án lớn như đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.

Mặc dù vậy, ông Tuấn cũng không thừa nhận biên lợi nhuận của mảng xây dựng không còn cao như trước do cạnh tranh gay gắt.

Vinaconex cũng dựa vào xây lắp để đạt mục tiêu doanh thu 15.500 tỷ đồng trong năm 2025.

Năm 2024, công ty ký mới hợp đồng trị giá 11.600 tỷ đồng, bao gồm các dự án trọng điểm như cao tốc Bắc – Nam, cảng hàng không Long Thành và các công trình cầu, bệnh viện.

Tổng giám đốc Nguyễn Xuân Đông cho biết, các công trình hiện nay mà Vinaconex đang thực hiện cơ bản đều thu tiền tốt.

Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn về thực tế: “Nếu làm đúng nghề, mà sau quyết toán còn giữ được biên lợi nhuận ròng từ 3-5% là cực kỳ tốt rồi. Đó là mức lợi nhuận ‘tuyệt vời’ trong bối cảnh đầy thách thức hiện tại”.

Để đối phó với cạnh tranh và biến động giá vật liệu, Vinaconex ưu tiên các dự án có pháp lý rõ ràng, đảm bảo dòng tiền và kiểm soát tiến độ. Chính sự cẩn trọng này đã giúp công ty tránh lỗ trong năm 2023, dù ngành xây dựng đối mặt với nhiều khó khăn.

Với Fecon, xây lắp vẫn là trụ cột doanh thu dù quy mô nhỏ hơn. Công ty có sẵn backlog 2.500 tỷ đồng chuyển tiếp từ năm 2024, tập trung vào các dự án như Cảng Mỹ Thủy, khu công nghiệp Hà Khánh và nhà ga sân bay Long Thành.

Trong quý I/2025, Fecon ký thêm hợp đồng trị giá 1.300 tỷ đồng, đạt 20% kế hoạch năm.

“Trong bối cảnh thị trường xây dựng cạnh tranh khốc liệt, doanh nghiệp chỉ xác định mục tiêu có dự án để tồn tại qua giai đoạn khó khăn, thay vì mục tiêu lợi nhuận”, Chủ tịch Phạm Việt Khoa nhìn lại năm 2024.

Nhưng ông cũng lạc quan rằng thị trường sẽ phục hồi trong năm 2025, giúp Fecon đạt doanh thu 5.000 tỷ đồng, với mảng thi công đóng góp 55 tỷ đồng lợi nhuận.

Hầu hết các doanh nghiệp hạ tầng đều đối mặt với áp lực từ giá vật liệu tăng cao, đặc biệt là cát, đất và đá cùng sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ trong ngành. Biên lợi nhuận mỏng buộc họ phải tinh chỉnh chiến lược, từ quản trị rủi ro đến thu hồi công nợ.

Cơ hội giữa tâm bão

Khi các lãnh đạo doanh nghiệp còn tỏ ra khá “dè dặt” với mảng xây dựng, báo cáo của công ty chứng khoán Vietcombank (VCBS) lại mang đến một góc nhìn tươi sáng hơn, đặc biệt với mảng phát triển hạ tầng.

Theo VCBS, lượng chuyển tiếp khối lượng giải ngân sang năm 2025 tương đối lớn. Với gần 550.000 tỷ đồng vốn đầu tư công được giải ngân trong năm 2024, giá trị giải ngân đã tăng trưởng rõ rệt, dù tỷ lệ hoàn thành kế hoạch còn thấp. Đây là tín hiệu cho thấy dòng vốn đang chảy mạnh, tạo cơ hội cho các nhà thầu.

VCBS cũng chỉ ra rằng các nút thắt về nguyên vật liệu đã được tháo gỡ đáng kể. Nghị quyết số 106, cho phép nhà thầu không cần giấy phép khai thác khoáng sản, đã giúp chuẩn hóa chi phí.

Việc điều chỉnh đơn giá vật liệu hàng tháng, thay vì hàng năm, cũng giúp các nhà thầu bám sát biến động thị trường.

Dù giá cát xây dựng tăng mạnh, giá thép và xi măng duy trì ở mức thấp đã hỗ trợ cải thiện biên lợi nhuận, đặc biệt trong các gói thầu bất động sản dân dụng. “Mặt bằng biên lợi nhuận gộp có xu hướng cải thiện”, VCBS nhận định.

Quan trọng hơn, tổ chức này ghi nhận xu hướng các doanh nghiệp xây dựng dân dụng ngày càng hiện diện nhiều trong các gói thầu hạ tầng. Dù yêu cầu chuyên môn cao và cạnh tranh khốc liệt, mảng hạ tầng vẫn là “miền đất hứa” với các dự án như cao tốc, cảng biển và đường sắt.

Dũng Phạm