Nhà ở xã hội vừa 'xanh' vừa không tăng chi phí có khả thi?

(KTSG Online) – Phát triển dự án nhà ở xã hội đã khó vì cần giá rẻ. Vậy khi kết hợp thêm những tiêu chí “xanh”, thân thiện môi trường, dự án có bị đội giá thành? Đây cũng là vấn đề được đưa ra bàn luận tại hội thảo Hiện thực hóa nhà ở xã hội “xanh” do Tạp chí Kinh tế Sài Gòn (Saigon Times Group) tổ chức vào ngày 22-8.

Nhà ở xã hội “xanh” có khả thi?

Thời gian qua nhiều doanh nghiệp phản ánh rằng thực tế việc xây dựng nhà ở xã hội gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, yêu cầu về việc thực hiện các tiêu chí “xanh” bao gồm đầy đủ tiện ích về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, tiết kiệm điện năng, vật liệu xây dựng thân thiện môi trường, qua đó giúp giảm phát thải khí nhà kính… đang là xu hướng tất yếu.

Bắt nguồn của các khó khăn này là do nguồn kinh phí đầu tư hạn hẹp, đồng thời việc thực hiện các tiêu chuẩn “xanh” được cho làm phát sinh chi phí, khó đáp ứng nhu cầu của người có thu nhập thấp. Tuy nhiên, các diễn giả tại hội thảo Hiện thực hóa nhà ở xã hội “xanh” do Tạp chí Kinh tế Sài Gòn phối hợp cùng Công ty Cổ phần Xi măng Fico Tây Ninh tổ chức ngày 22-8 lại cho rằng, việc xây dựng nhà ở xã hội “xanh” không phát sinh chi phí là hoàn toàn khả thi.

Các diễn giả chia sẻ tại hội thảo Hiện thực hóa nhà ở xã hội “xanh” diễn ra ngày 22-8. Ảnh: Minh Anh

Ông Nguyễn Công Bảo, Giám đốc điều hành Công ty CP Xi măng FiCO Tây Ninh cho biết, việc lựa chọn tiêu chí “xanh” và vật liệu xây dựng phù hợp là một trong những cách giúp công trình “xanh” nói chung và nhà ở xã hội “xanh” nói riêng có thể đạt được mục tiêu không phát sinh chi phí.

Theo ông Bảo, tại Việt Nam, không khó để tìm được sản phẩm vật liệu xây dựng “xanh” với mức giá cạnh tranh để nhà đầu tư, doanh nghiệp thực hiện công trình “xanh” không tăng chi phí. Chẳng hạn, bê tông có hàm lượng tái chế từ xỉ lò cao hoặc tro bay từ 25-30%; hay với thép được sản xuất từ công nghệ lò cao hoặc điện hồ quang – sử dụng thép tái chế và giảm phát thải CO2. Riêng với xi măng nhãn xanh của FiCO Tây Ninh, phát thải của sản phẩm chỉ trong khoảng từ 350-600 ki lô gam CO2/tấn, ít hơn từ 30-70% so với xi măng Portland, loại vật liệu được sử dụng phổ biến trên thế giới.

“Cùng một giá, cùng một chất lượng nhưng chúng ta có thể lựa chọn sản phẩm mà đơn vị tư vấn tính toán lượng phát thải ít hơn, mang lại hiệu quả hơn cho công trình”, ông Bảo chia sẻ.

Thêm vào đó, nếu doanh nghiệp, chủ đầu tư áp dụng những tiêu chuẩn ngặt nghèo như Leed của Mỹ, thì khả năng có những khoản đầu tư phải tăng thêm như chi phí cho kính vừa cách nhiệt vừa cản nhiệt chắc chắn cao hơn loại chỉ có tính năng cách nhiệt. Chính vì vậy, ông Vũ Linh Quang, Giám đốc điều hành ARDOR Green, cho rằng so với các tiêu chuẩn đó, chứng chỉ Edge là sự lựa chọn phù hợp cho nhà ở xã hội trong việc tăng hiệu quả năng lượng, nước, vật liệu.

“Thực tế có vô vàn tiêu chuẩn ‘xanh’ mà nhà đầu tư có thể tự nguyện lựa chọn. Ở đó, mỗi cấp chứng chỉ sẽ có những yêu cầu khác nhau, chắc chắn là sẽ có một mức tăng chi phí nào đó nhưng rất nhỏ so với giá trị mà chủ đầu tư mang lại cho cư dân và hạn chế mức tăng nhờ vào sự chủ động ngay từ đầu của các doanh nghiệp trong việc áp dụng các giải pháp kỹ thuật như thiết kế đến thi công, tăng cường mảng xanh, không gian sống…”, ông Quang nói.

Trước quan điểm này, nhiều ý kiến tỏ ra đồng tình và đặc biệt ở góc độ doanh nghiệp, các đơn vị cho rằng bên cạnh các yếu tố trên vấn đề cần giải quyết là tính toán làm sao để giá thành vừa phải, phù hợp với người mua nhà ở xã hội.

Giải bài toán vốn như thế nào?

Chia sẻ kinh nghiệm từ các dự án đã thực hiện, ông Trần Đăng Toàn, Phó Tổng giám đốc phát triển dự án, Tập đoàn Địa ốc Kim Oanh cho rằng, vấn đề chi phí đầu vào cho dự án nhà ở xã hội đơn thuần và nhà ở xã hội “xanh” nằm ở việc hoạch định pháp lý, thứ hai là tín dụng đầu ra cho khách hàng.

“Để một dự án nhà ở xã hội thành công thì yếu tố đầu ra là quan trọng nhất. Tuy nhiên, hiện nay khách hàng đang vướng vấn đề tài chính khi lãi suất ưu đãi từ ngân hàng chính sách xã hội đã tăng từ 4,8% lên 6,6%”, ông Toàn chia sẻ.

Trước vấn đề này, ông Hà Quang Hưng, Phó Cục Trưởng, Cục Quản lý Nhà và Thị trường Bất động sản, cho biết từ năm 2015 vốn vay ưu đãi nhà ở xã hội thông qua ngân hàng chính sách xã hội là 4,8%/năm. Tuy nhiên, với quy định mới áp dựng từ ngày 1-8-2024, lãi suất của khách hàng cá nhân điều chỉnh bằng lãi suất vay sản xuất của hộ nghèo, hộ cận nghèo.

“Bản chất vay mua nhà ở xã hội là vay tiêu dùng, trong khi mức 6,6% là mức vay sản xuất của hộ nghèo, hộ cận nghèo thì rõ ràng đã thể hiện sự ưu đãi của Nhà nước với nhóm đối tượng này”, ông Hưng chia sẻ.

Nói về vốn vay – yếu tố quan trọng để thúc đẩy cung cầu trong phân khúc bất động sản này, ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) – Chi nhánh TPHCM, cho biết việc xây dựng nhà ở xã hội theo tiêu chuẩn xanh được cộng đồng doanh nghiệp đặc biệt quan tâm và cũng là xu hướng tất yếu. Đồng thời, các doanh nghiệp, nhà đầu tư vào nhà ở xã hội cũng phải đảm bảo các tiêu chí xanh để đáp ứng được điều kiện vay vốn.

Theo ông Lệnh, để hài hòa giữa mục tiêu của Chính phủ về Đề án đầu tư xây dựng ít nhất một triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, vừa tiếp tục tháo gỡ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp xây dựng nhà ở xã hội xanh, cần nhiều hơn các chính sách hỗ trợ về chính sách lãi suất, khả năng tiếp cận các gói tín dụng,…Hiên, Luật Nhà ở 2023 và nghị định 100 đã nới các điều kiện về thu nhập, trong đó vợ chồng có tổng thu nhập hàng tháng thực nhận không quá 30 triệu đồng được mua nhà ở xã hội sẽ giúp mở rộng đối tượng mua nhà ở xã hội.

“Điều quan trọng là cần tiếp tục duy trì mức lãi suất cho vay thấp, thời gian cho vay dài và tăng tốc làm nhà ở xã hội để có nguồn cung cho người dân mua được nhà”, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TPHCM nhấn mạnh.

Minh Anh