Nhà giáo Nguyễn Xuân Khang: Môn thi vào lớp 10 tuyệt đối không dùng hình thức 'bốc thăm'

Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập hằng năm luôn nhận được sự quan tâm lớn của học sinh, phụ huynh và xã hội. Kỳ thi vào lớp 10 trong năm 2025 là học sinh đầu tiên học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Để chuẩn bị cho việc tổ chức kỳ thi năm 2025, Bộ GD&ĐT đang lấy ý kiến các sở về dự thảo thông tư sửa đổi, bổ sung quy chế tuyển sinh THCS và THPT, thay thế quy định hiện hành.

Với tuyển sinh lớp 10, Bộ GD&ĐT đưa ra 2 phương án là xét tuyển hoặc thi tuyển. Nếu xét tuyển, căn cứ để xét tuyển là kết quả rèn luyện và kết quả học tập các năm học chương trình giáo dục phổ thông cấp THCS hoặc chương trình giáo dục thường xuyên cấp THCS của đối tượng tuyển sinh. Nếu học sinh lưu ban lớp nào thì lấy kết quả năm học lại của lớp đó.

Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 hằng năm luôn nhận được nhiều sự quan tâm của phụ huynh, học sinh. Ảnh minh họa

Trường hợp chọn thi tuyển, các sở GD&ĐT tổ chức kỳ thi với 3 môn Toán, Ngữ văn và 1 môn được bốc thăm ngẫu nhiên, thuộc chương trình mới. Môn này được công bố trước ngày 31/3 hàng năm. Phương án này đã gây nhiều tranh cãi. Theo đó, nhiều ý kiến đánh giá việc này khiến kỳ thi vào lớp 10 trở nên may rủi, tạo áp lực cho học sinh. Song cũng không ít ý kiến ủng hộ, cho rằng như vậy tránh tình trạng học lệch, học "tủ" của học sinh.

Trước câu chuyện tuyển sinh vào lớp 10 công lập đang trở thành chủ đề được dư luận quan tâm và bàn tán sôi nổi, Nhà giáo Nguyễn Xuân Khang - Chủ tịch Hội đồng Trường Marie Curie (Hà Nội) đã nêu quan điểm như sau:

Môn thi tuyển sinh THPT tuyệt đối không dùng hình thức "bốc thăm"

Tại điều 12, khoản 1, mục a quy định, việc lựa chọn môn thi thứ 3 "có sự thay đổi qua các năm nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện trong giai đoạn giáo dục cơ bản. Môn thi thứ ba hoặc bài thi tổ hợp các môn học, được lựa chọn trong số các môn học có đánh giá bằng điểm số trong chương trình trung học cơ sở". Theo thầy Khang, việc này thuộc chức năng kỳ xét tốt nghiệp trung học cơ sở.

"Phải khẳng định, tất cả học sinh được công nhận tốt nghiệp trung học cơ sở là đảm bảo yêu cầu phẩm chất và năng lực "giáo dục toàn diện trong giai đoạn giáo dục cơ bản". Không nên, một lần nữa, đưa vào kỳ thi tuyển sinh lớp 10 THPT", thầy Khang chia sẻ.

Nhà giáo Nguyễn Xuân Khang: "Môn thi tuyển sinh THPT nên xác định rõ ràng, minh bạch và ổn định trong nhiều năm. Không và tuyệt đối không dùng hình thức "bốc thăm".

Tuyển sinh THPT có 3 phương thức: xét tuyển, thi tuyển hoặc kết hợp thi tuyển với xét tuyển. Những trường có chỉ tiêu tuyển sinh bằng hoặc nhiều hơn số đối tượng tuyển sinh đăng ký dự tuyển thì chỉ cần xét tuyển, không phải tổ chức thi, đỡ tốn kém công sức và tiền của. Những trường có số đối tượng tuyển sinh vượt quá chỉ tiêu thì tổ chức thi tuyển hoặc kết hợp thi tuyển với xét tuyển.

Theo nhà giáo Nguyễn Xuân Khang, môn thi tuyển sinh THPT nên xác định rõ ràng, minh bạch và ổn định trong nhiều năm. Không và tuyệt đối không dùng hình thức "bốc thăm". Trong khi đó, tại điều 12, khoản 1 trong dự thảo lại quy định: "Môn thi thứ ba hoặc bài thi tổ hợp do sở GD&ĐT, cơ sở giáo dục đại học lựa chọn và một trong hai phương án và công bố trước 31/3 hằng năm".

"Quy định này nếu ban hành chính thức sẽ dẫn đến các sở GD&ĐT phải "bốc thăm", "may nhờ rủi chịu". Thật sự không nên!

Môn thi thứ 3 nên là Ngoại ngữ

Nhà giáo Nguyễn Xuân Khang nêu quan điểm, trong kỳ thi vào lớp 10 công lập, nếu là 3 môn thì ngoài Toán và Văn là 2 môn bắt buộc, môn thứ 3 nên là môn Ngoại ngữ.

Lý giải về điều này, thầy Khang cho hay, ngoại ngữ là một trong 8 môn bắt buộc tất cả học sinh đều phải học ở THPT. Sau này, nếu môn tiếng Anh được quy định là ngoại ngữ 1, bắt buộc tất cả học sinh từ lớp 3 - 12 phải học thì môn thứ ba là tiếng Anh.

Nhà giáo Nguyễn Xuân Khang dẫn thêm theo Kết luận số 91 của Bộ Chính trị, từng bước đưa tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai trong trường học, thì việc chọn môn thứ ba là ngoại ngữ là cần thiết, không nên bàn luận thêm.

Đối với việc tuyển sinh trường THPT chuyên, ngoài hai môn thi bắt buộc toán và ngữ văn như học sinh không chuyên, môn thứ ba là môn thi chuyên, có đề thi riêng để chọn học sinh có năng khiếu về môn chuyên đó.

Nên bỏ quy định cộng điểm ưu tiên cho những trường hợp dưới đây:

Ngoài những nội dung nêu trên, nhà giáo Nguyễn Xuân Khang cũng xin góp ý thêm về điều 14, khoản 2, mục a trong dự thảo quy định cộng 2.0 điểm ưu tiên cho "con của người hoạt động cách mạng trước ngày 1/1/1945" và "con của người hoạt động cách mạng từ ngày 1/1/1945 đến ngày khởi nghĩa tháng Tám năm 1945".

Thầy Khang nêu quan điểm như sau: Theo tính toán sơ bộ, các cụ lão thành cách mạng ở tuổi 95 trở lên thuộc diện này. Các cụ không thể có con (15 tuổi) thi tuyển lớp 10 từ năm 2025 trở đi. Do đó, nên bỏ các quy định nói trên cho phù hợp thực tế.

Phương Linh