Nguy cơ ngộ độc rất cao khi ăn các loại nấm rừng

(LĐ online) - Một số loại nấm mọc vào mùa mưa trên các rừng thông từ lâu trở thành món ăn thú vị của người dân địa phương. Tuy nhiên, số loại nấm ăn được thì ít, nấm độc không ăn được thì nhiều nên người dân, đặc biệt là du khách, dễ bị ngộ độc khi bị nhầm lẫn, dùng nấm độc để chế biến món ăn.

Nhiều loại nấm trong rừng có màu sắc đẹp mắt được người dân hái để chế biến món ăn có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm cao nếu không đủ kiến thức, kinh nghiệm phân biệt nấm độc và nấm lành

• KHÔNG NÊN TỰ TIỆN DÙNG LÀM THỨC ĂN

Đầu tháng 6/2025, những cơn mưa đầu mùa đã làm nhiều loại nấm với nhiều màu sắc bắt mắt, hình dáng khác nhau mọc lên dưới tán thông rừng Đà Lạt và các huyện lân cận. Trong số đó, một số loại nấm rừng có hương vị thơm ngon có thể dùng chế biến các món ăn từ lâu đã nằm trong thực đơn của người sành ăn nấm tự nhiên.

Một số người dân tại Đà Lạt thường đi hái nấm cho hay, vào mùa mưa, các loại nấm sinh sôi, nảy nở thành quần thể dưới tán thông rừng ở Đà Lạt và khu vực đồi thông thuộc huyện Lạc Dương nên thu hút nhiều người đi hái nấm. Đặc điểm chung là nấm dễ dàng phát triển mạnh chỉ sau 2 - 3 ngày mưa liên tiếp và mỗi loại nấm phân bố ở mỗi địa hình khác nhau khá thú vị.

Người dân vào rừng thông Đà Lạt tìm nấm những ngày đầu mùa mưa 2025

Anh Nguyễn Văn Huy, du khách tới từ tỉnh Đồng Nai cho biết, do yêu thiên nhiên và ẩm thực từ các loại nấm rừng, anh và bạn bè rất hứng thú với việc dã ngoại trong rừng kết hợp tìm hiểu các loại nấm mỗi khi có dịp lên Đà Lạt. “Thông qua các trang mạng xã hội, tôi biết có người nhận đưa khách trải nghiệm hái nấm dưới tán rừng thông nên liên hệ tham gia do tin tưởng vào “tay nghề” của người dân địa phương. Quả thực, đây là hoạt động trải nghiệm khá thú vị ít người biết tới”.

Theo anh Huy, trong chuyến trải nghiệm trong tháng 5/2025 mới đây, anh cũng được người hướng dẫn có kinh nghiệm nhiều năm trong nghề đã hái một số loại nấm để chế biến món ăn cho cho cả nhóm ăn thử ngay tại rừng và anh cảm thấy rất ngon miệng.

Tuy vậy, những cây nấm có hình dáng, màu sắc khác lạ so với những loại thường được bán trên thị trường thì anh Huy cũng được người hướng dẫn khuyến cáo không nên tự tiện dùng làm thức ăn khi chưa có kinh nghiệm vì chúng khá giống với nấm trồng bán ngoài thị trường nên dễ nhầm lẫn.

“Mặc dù việc đi trải nghiệm và thưởng thức nấm tự nhiên rất thú vị nhưng bản thân tôi cùng bạn bè quả thực cũng có chút lo lắng, hồi hộp” - anh Huy thổ lộ.

Nấm trứng gà người dân thu hái ở rừng thông Đà Lạt

• CẦN CÓ KIẾN THỨC, KINH NGHIỆM MỚI PHÂN BIỆT ĐƯỢC CÁC LOẠI NẤM

Chị Kiều Nhã Phương (trú tại Phường 11, TP Đà Lạt) cho biết cứ mỗi khi mùa mưa, gia đình chị cùng bạn bè lại vào rừng hái nhiều loại nấm với nhiều màu sắc và hình dáng khác nhau. Nấm trong rừng có hương vị thơm ngon có thể sử dụng để chế biến các món ăn. Trong số đó, nấm mối là loại rất dễ nhận biết nhất, thường mọc ở trên đất trồng cây nông nghiệp và trong rừng thông. Chúng có mùi thơm và hình dáng khá đặc trưng.

Còn nấm trứng gà thường phân bố dưới tán rừng có nhiều lá thông mục, ẩm ướt. Nấm cối (hình dáng giống quả đạn cối) thường xuất hiện ở tán rừng có đất đai cằn cỗi, ít lá thông và nấm gan bò (mũ nấm có hình dáng, màu sắc giống gan bò) thường mọc ở cạnh các rãnh nước, triền đồi; nấm san hô có hình dáng giống cụm san hô...

Tuy nhiên, theo chị Phương, để biết loại nấm nào ăn được, tốt cho sức khỏe, loại nào không ăn được thì người đi hái nấm thường phải có nhiều năm kinh nghiệm, được chia sẻ kiến thức nhận biết nấm mọc trong môi trường tự nhiên từ người thân quen từng sử dụng. Tuyệt đối không sử dụng nấm rừng khi không có kiến thức, kinh nghiệm vì dễ bị ngộ độc, nguy hiểm đến tính mạng.

Tiến sĩ nấm học Trương Bình Nguyên hướng dẫn sinh viên Khoa Sinh học Trường Đại học Đà Lạt phân biệt đặc điểm các loại nấm rừng thông Đà Lạt có độc và không có độc tố

• NHIỀU LOẠI NẤM CHỨA ĐỘC TỐ CÓ HÌNH DÁNG GIỐNG VỚI NẤM NGƯỜI DÂN THƯỜNG HÁI ĂN

Tiến sĩ nấm học Trương Bình Nguyên - Khoa sinh học Trường Đại học Đà Lạt chia sẻ, một số tài liệu nghiên cứu cho thấy, có khoảng 300 loài nấm cộng sinh ở rừng thông Đà Lạt và các huyện lân cận. Trong đó, đáng chú ý có nhiều loài nấm có chứa độc tố gây nguy hiểm nếu dùng phải.

Tiến sĩ Trương Bình Nguyên cho biết, trong tháng 5 vừa qua, trên mạng xã hội có trường hợp đăng tải thông tin đưa khách vào rừng trải nghiệm hái nấm, chế biến nấm để ăn. Điều đặc biệt, người này cho rằng đã tìm thấy nấm Tùng Nhung có giá trị 18 triệu đồng mỗi kg và đã hái để dự kiến chế biến món ăn cho du khách. Tuy nhiên, đây hoàn toàn có thể là loài nấm nằm trong chi Amanita, chi nấm có nhiều loài chứa độc tố nguy hiểm.

“Vẻ bề ngoài của nấm mà các bạn chia sẻ trên mạng xã hội là Tùng Nhung có phần thân, mũ, cuống giống với nấm nấm Tùng Nhung (Tricholoma matsutake) nổi tiếng trên thị trường. Nếu không quan sát kỹ, không giải phẫu, không nghiên cứu sẽ khó xác định” - Tiến sĩ Trương Bình Nguyên khuyến cáo.

Không chỉ giống nhau về hình dáng giữa nấm độc và nấm không độc, nhiều loài nấm thuộc chi Amanita được xác định chứa các loại độc tố nguy hiểm tính mạng nếu con người sử dụng. Theo Tiến sĩ Trương Bình Nguyên, ở rừng thông Đà Lạt hiện có hơn 50 loài thuộc chi nấm Amanita; trong đó, nhiều loài có hình dáng giống với nấm trứng gà, nấm trứng công là những loại được người dân hái để sử dụng.

Tiến sĩ nấm học Trương Bình Nguyên - Khoa Sinh học Trường Đại học Đà Lạt chỉ cây nấm có độc tố nguy hiểm, phổ biến trong rừng thông Đà Lạt nhưng nếu nhìn sơ qua khá giống một số loại nấm trồng bán ngoài thị trường

Tương tự, rừng thông Đà Lạt có một loại nấm với hình dạng khá giống nấm mối, dễ gây nhầm lẫn. "Về thân, màu sắc, mũ nấm thì loài nấm độc giống với nấm mối mà người dân hay tìm kiếm để làm món ăn. Để phân biệt nấm nguy hại với nấm mối, cần phải đào xuống gốc. Trong khi nấm mối có gốc dài thì nấm độc không có" - Tiến sĩ Trương Bình Nguyên cho biết.

Do đó, để phân biệt được các loại nấm không có chất độc, có thể dùng chế biến món ăn với các loại nấm có chứa độc tố nguy hiểm, Tiến sĩ Trương Bình Nguyên khuyến cáo tuyệt đối không dùng nấm hái được để làm món ăn khi bản thân không có kiến thức, kinh nghiệm. Việc nhầm lẫn hình dáng đối với một số loại nấm là hoàn toàn có thể xảy ra, tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc thực phẩm khi sử dụng.

Một gốc nấm mồ côi siêu to được tìm thấy trong rừng thông

• KHÔNG TỰ Ý MUA THUỐC ĐIỀU TRỊ TẠI NHÀ KHI CÓ DẤU HIỆU NGỘ ĐỘC NẤM

Sở Y tế tỉnh Lâm Đồng thời gian qua cũng tăng cường thông tin, tuyên truyền kiến thức về phòng, chống ngộ độc do nấm đến tận hộ gia đình để mọi người dân trên địa bàn tỉnh tuyệt đối không thu hái, không chế biến và không ăn nấm mọc hoang dại, nấm lạ trong tự nhiên bởi có nhiều điểm giống nhau giữa nấm độc và nấm lành ăn được nên không dễ phân biệt và có thể có nấm độc trong đám nấm lành ăn được.

Bác sĩ chuyên khoa Cao Thị Hồng Mai - Khoa Truyền nhiễm Bệnh viện Đa khoa Lâm Đồng cho biết, với những trường hợp sau khi ăn nấm mà có biểu hiện nghi ngờ ngộ độc thì tốt nhất, gia đình nên đưa tới cơ quan y tế hoặc một cơ sở y tế gần nhất để kịp thời cấp cứu, không tự ý mua thuốc tại nhà để uống. Bởi, nguy cơ diễn tiến trở nặng, diễn tiến suy đa phổ tạng thường rất nhanh.

Theo Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lâm Đồng, từ đầu năm 2025 đến nay, bệnh viện tiếp nhận tổng cộng 14 người có biểu hiện bị ngộ độc do ăn nấm rừng. Trong đó, có một khách du lịch, 13 người địa phương. Đặc biệt, trong 14 bệnh nhân này có 8 người thuộc 2 gia đình.

CHÍNH THÀNH