Nguồn cung cấp khí đốt mùa đông của châu Âu có nguy cơ bị gián đoạn

Một vấn đề cơ bản là thị trường khí đốt châu Âu hiện đang có sự liên kết với thị trường năng lượng toàn cầu nhiều hơn bao giờ hết, do sự đa dạng hóa bắt buộc từ khí đốt vận chuyển từ đường ống của Nga sang khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG).

“Hiện tại, các kho dự trữ khí đốt của châu Âu đã đầy và cân bằng khí đốt mùa đông có vẻ ổn…Nhưng bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra. Chỉ cần một vài gián đoạn nguồn cung và mọi thứ có thể trở nên tồi tệ”, một nhà giao dịch khí đốt cho biết.

LNG là hàng hóa toàn cầu nên thường được vận chuyển đến những người mua trả giá cao nhất. Nguồn cung toàn cầu đang eo hẹp khiến châu Âu cần phải cạnh tranh với châu Á khi nhu cầu cao. Điều đó đòi hỏi giá khí đốt cao hơn để khuyến khích các công ty kinh doanh khí đốt gửi các tàu chuyên dụng đến bờ biển châu Âu.

Năm 2021, LNG chỉ chiếm khoảng 20% tổng nguồn cung cấp khí đốt của châu Âu và khí đốt vận chuyển qua đường ống từ Nga chiếm 30%. Trong khi LNG hiện chiếm 34% nguồn cung cấp khí đốt của châu Âu.

Cuộc chiến giành nhiên liệu giữa châu Âu và châu Á diễn ra căng thẳng nhất vào những tháng lạnh giá, khi nhu cầu sưởi ấm tăng lên. Tuy nhiên, hai mùa đông vừa qua khá ôn hòa, điều này cho phép châu Âu giảm nhu cầu về khí đốt và LNG. Nhiệt độ ôn hòa cũng giúp khu vực này kết thúc mùa đông với mức dự trữ khí đốt cao kỷ lục.

Nhưng thị trường đang "tính đến việc mùa đông năm nay sẽ diễn ra bình thường", Sindre Knutsson, đối tác tại Rystad Energy cho biết. Chỉ riêng điều đó đã làm tăng nhu cầu khí đốt so với những mùa đông trước.

Biến chứng bổ sung trong năm nay là hợp đồng vận chuyển khí đốt giữa Ukraine và Nga sắp hết hạn, đây một trong hai tuyến đường duy nhất mà khí đốt đường ống của Nga vẫn chảy đến châu Âu. Thỏa thuận tạo điều kiện cho dòng chảy khoảng 5% lượng khí đốt nhập khẩu hàng năm của EU sẽ kết thúc vào ngày 31/12, ngay khi nhu cầu sưởi ấm gần đạt đỉnh, mặc dù các cuộc đàm phán để duy trì dòng khí đốt chảy qua Ukraine vẫn đang diễn ra.

Florence Schmit, chiến lược gia năng lượng tại Rabobank cho biết: "Nếu chúng ta đột nhiên có một mùa đông rất lạnh cùng lúc mất dòng khí đốt của Nga, thì điều đó sẽ rất có lợi cho giá khí đốt…Và tôi không nghĩ sẽ có bất kỳ nguồn cung thay thế lớn nào thông qua các đường ống khác. Tôi nghĩ phần lớn sẽ cần phải được thay thế bằng LNG”.

Do sự chậm trễ trong việc khởi động các cơ sở xuất khẩu mới, tăng trưởng nguồn cung LNG sẽ vẫn hạn chế trong mùa đông này, và hạn chế nguồn cung LNG mà châu Âu có thể kêu gọi. Công ty dữ liệu hàng hóa Kpler ước tính rằng chỉ có 2,5 triệu tấn LNG sẽ được bổ sung vào thị trường trong mùa đông này.

Ngoài ra còn có những lo ngại về căng thẳng ở Trung Đông. Nếu bất kỳ sự leo thang nào dẫn đến việc đóng cửa Eo biển Hormuz, điều này sẽ gây nguy hiểm cho 20% nguồn cung LNG toàn cầu.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã cảnh báo trong báo cáo mới nhất về thị trường khí đốt toàn cầu rằng cán cân khí đốt toàn cầu “vẫn mong manh vì sự tăng trưởng hạn chế trong sản xuất LNG đang khiến nguồn cung bị thắt chặt” và “thị trường vẫn nhạy cảm với những biến động bất ngờ về phía cung hoặc cầu”.

Trong trường hợp cơ bản với giả định nhiệt độ bình thường, các nhà phân tích dự kiến châu Âu sẽ kết thúc mùa đông với lượng khí đốt dự trữ khoảng 45% đến 55%. Con số này thấp hơn so với hai mùa đông ôn hòa trước đó, khi châu Âu kết thúc mùa đông với lượng khí đốt dự trữ khoảng 60%. Các nhà phân tích cho biết nếu châu Âu trải qua một mùa đông lạnh hơn nhiều, mức dự trữ có thể giảm xuống còn khoảng 35%.

Mức dự trữ vào cuối mùa đông quyết định lượng khí đốt cần thiết để lấp đầy lại trong sáu tháng tới. Dự trữ càng thấp vào cuối mùa đông thì lượng khí đốt LNG cần nhập khẩu càng nhiều, điều này có khả năng dẫn đến giá khí đốt cao hơn ngay cả trong những tháng mùa hè khi nhu cầu sụt giảm.

Acer - cơ quan giám sát năng lượng của EU - đã cảnh báo rằng: "Nếu lượng khí đốt được sử dụng trong mùa đông này vượt xa hai mùa trước, người mua EU có thể cần phải tăng sức cạnh tranh trên thị trường LNG để bổ sung kho dự trữ vào năm 2025, có khả năng đẩy giá khí đốt bán buôn lên cao".

"Cuối cùng, tôi cho rằng đây không phải là rủi ro về mặt khối lượng mà là rủi ro về giá…Vấn đề là chúng ta có thể phải trả bao nhiêu cho lượng LNG đó?”, Peter Thompson, Giám đốc công ty tư vấn Baringa cho biết.

Vào thời điểm đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng năng lượng khí đốt năm 2022, giá khí đốt ở châu Âu đã tăng vọt, có thời điểm tăng trên 300 euro/MWh. Mức giá này mặc dù nằm trong khả năng chi trả của EU nhưng lại gây bất lợi cho các quốc gia đang phát triển cần nguồn khí đốt này nhưng lại không đủ khả năng chi trả.

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài