Ba điều ông Biden có thể làm trước khi kết thúc nhiệm kỳ tổng thống

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Nhà Trắng, Washington, D.C. Ảnh tư liệ: Kyodo/TTXVN

Cuộc sống chính trị sẽ dễ dàng hơn đối với Tổng thống Biden sau khi cuộc bầu cử kết thúc và ông không phải lo lắng về những động thái gây tranh cãi có thể làm tổn hại đến cơ hội giành chiến thắng tại Nhà Trắng của Phó Tổng thống Kamala Harris. Và có rất nhiều điều Biden có thể làm sau cuộc bầu cử mà ông sẽ không làm trước đó.

Các phiên họp được gọi là “vịt què” (lame duck) diễn ra trong khoảng từ Ngày bầu cử cho đến khi tổng thống mới nhậm chức vào tháng 1 năm sau, đôi khi tạo ra một số bất ngờ thú vị. Ngoài ra còn có các phiên họp “vịt què” của Quốc hội, diễn ra từ Ngày bầu cử cho đến khi các thành viên mới nhậm chức vào đầu tháng 1/2025.

Nếu có sự thay đổi về quyền lực chính trị tại Nhà Trắng hoặc Quốc hội, các phiên họp “vịt què” này có thể là cơ hội để đảng sắp mãn nhiệm hoàn thành những công việc còn dang dở, đặc biệt là những động thái có thể không được lòng dân về mặt chính trị.

17 ngày trước khi rời Nhà Trắng, vào năm 1960, Tổng thống Dwight Eisenhower đã cắt đứt quan hệ với Cuba, củng cố vị trí của Cuba trong mối quan hệ tốt đẹp với Liên Xô. Tổng thống Jimmy Carter đã ký luật dọn dẹp môi trường Superfund trong phiên họp “vịt què” của ông vào năm 1980. Tổng thống George W. Bush đã phê duyệt các gói cứu trợ liên bang cho General Motors (GM) và Chrysler (STLA) trong giai đoạn “vịt què” năm 2008.

Tổng thống Biden vẫn chưa công khai bày tỏ bất kỳ động thái lớn nào mà ông dự định thực hiện trong 10 tuần tới, nhưng vẫn còn một số vấn đề chưa được giải quyết mà ông có thể cảm thấy mình có thể tự do hành động hơn.

Iran

Một là lệnh trừng phạt đối với Iran. Nước này đã ủng hộ các nhóm Hồi giáo Hamas và Hezbollah trong cuộc chiến với Israel, và xung đột đã leo thang thành các cuộc đấu súng trực tiếp giữa Israel và Iran.

Tổng thống Biden đã chịu chỉ trích vì ngầm nới lỏng lệnh trừng phạt lâu dài đối với Iran, vốn nhằm cản trở khả năng kiếm được nguồn doanh thu rất cần thiết từ xuất khẩu dầu của nước này. Ông chủ Nhà Trắng đã chịu thiệt hại chính trị rõ ràng khi giá xăng của Mỹ đạt 5 USD một gallon vào năm 2022, và ông đã quyết tâm hạ giá xăng kể từ đó. Điều này bao gồm việc cho phép Iran xuất khẩu nhiều dầu hơn vào thị trường toàn cầu so với khi thực thi lệnh trừng phạt nghiêm ngặt hơn, với việc tăng nguồn cung không đáng kể gây áp lực giảm giá.

Ông Biden sẽ không phải lo lắng quá nhiều về giá xăng trong vài tháng tới, điều đó có nghĩa là ông có thể thắt chặt hơn nữa các lệnh trừng phạt đối với Iran. Eurasia Group ước tính rằng ông Biden có thể thực hiện một loạt các hành động sẽ làm giảm lượng xuất khẩu dầu của Iran từ 150.000 - 700.000 thùng/ngày, nhưng tác động lên giá dầu và cuối cùng là giá khí đốt có thể không đáng kể.

Việc Israel và Iran trả đũa lẫn nhau rõ ràng là một yếu tố phức tạp. Có khả năng ông Biden sẽ sử dụng các biện pháp trừng phạt chặt chẽ hơn đối với Iran để cố gắng ngăn cản Israel khỏi bất kỳ hành động quân sự nào nữa, nếu họ đang lên kế hoạch. Ông cũng có thể muốn kết thúc nhiệm kỳ tổng thống của mình bằng cách chứng minh với những người chỉ trích rằng ông cứng rắn với Iran.

Nga

Tổng thống Biden cũng đã bị chỉ trích vì một kế hoạch hạn chế doanh thu từ dầu mỏ của Nga, nguồn tài trợ chính cho cuộc xung đột đang diễn ra tại Ukraine, không thực sự hiệu quả. Một phần trong kế hoạch của ông Biden là áp đặt giá trần 60 USD/thùng đối với dầu Nga. Những nỗ lực khác nhằm hạn chế khả năng tiếp cận tàu chở dầu và cơ sở hạ tầng khác mà Nga cần để xuất khẩu dầu. Nga đã tìm ra nhiều giải pháp tạm thời cho phép nước này trốn tránh lệnh trừng phạt và duy trì hoạt động xuất khẩu các sản phẩm từ dầu.

Khó khăn đối với Biden là làm giảm doanh thu từ dầu mỏ của Nga mà không gây ra tình trạng thiếu hụt nguồn cung có thể đẩy giá lên cao đối với người tiêu dùng Mỹ. Một số đồng minh của Ukraine đã kêu gọi hạ giá trần dầu của Nga xuống mức thấp nhất là 30 USD, trong khi thậm chí một số quan chức chính quyền Biden muốn áp đặt các lệnh trừng phạt mới khiến Nga khó vận chuyển dầu hơn. Cả hai động thái này đều có khả năng xảy ra hơn khi cuộc bầu cử đã kết thúc.

Ukraine

Vấn đề nhạy cảm cuối cùng là viện trợ nhiều hơn của cho Ukraine, quốc gia đang mắc kẹt trong cuộc chiến tranh tiêu hao chết người với Nga. Gói viện trợ lớn cuối cùng cho Ukraine là chương trình trị giá 61 tỷ USD mà Quốc hội đã thông qua vào tháng 4 đã phải mất nhiều tháng tranh luận trong khi quân đội Ukraine đang thiếu đạn dược trầm trọng. Một gói tương tự khác sẽ không dễ dàng thực hiện, và có thể là không thể khi ông Trump giành được Nhà Trắng hoặc đảng Cộng hòa vẫn nắm quyền kiểm soát Hạ viện.

Nhưng các đồng minh của Ukraine ở Đồi Capitol vẫn đang vận động hành lang để có thêm viện trợ, và có những việc khác mà Tổng thống Biden có thể làm mà không cần hành động của Quốc hội.
Một trong những hành động có hậu quả nhất sẽ là dỡ bỏ các hạn chế đối với cách Ukraine có thể sử dụng vũ khí tiên tiến của Mỹ, chẳng hạn như cho phép tấn công các địa điểm quân sự bên trong nước Nga.

Không có giải pháp toàn diện nào có thể nhanh chóng chuyển hướng cuộc chiến có lợi cho Ukraine, nhưng nhiều nhà phân tích cho rằng năm 2025 có thể là năm Nga bắt đầu mất nguồn lực, khiến sự hỗ trợ liên tục của Mỹ và phương Tây dành cho Ukraine trở nên quyết định, nếu nó kéo dài.

Tổng thống Biden thường điều hành như một người thực dụng thận trọng đối với một số vấn đề gai góc nhất mà chính quyền của ông phải đối mặt. Nếu ông đang cân nhắc hành động táo bạo hơn, phiên họp “vịt què” là thời điểm thích hợp để hành động.

Việt Dũng/Báo Tin tức (Theo Yahoo news)