Người Giáy vùng cao Mèo Vạc - Giữ hồn núi rừng qua từng tà áo

Đồng bào dân tộc Giáy ở Mèo Vạc sinh sống chủ yếu tại các xã: Tát Ngà, Nậm Ban, Niêm Sơn, Niêm Tòng... có 1.108 hộ, với 5.438 nhân khẩu. Khác với sự rực rỡ trong sắc phục của người Mông hay sự cầu kỳ của trang phục dân tộc Lô Lô, trang phục của người Giáy mang vẻ đẹp trầm lắng và trang nhã. Với họ, trang phục không chỉ đơn thuần là phương tiện che thân, mà còn là cách thể hiện lối sống khiêm nhường, nét đẹp lễ độ và mối quan hệ hài hòa giữa con người với thiên nhiên.

Trang phục của người Giáy ở Mèo Vạc mang vẻ đẹp trầm lắng và trang nhã.

Trang phục nữ giới gồm áo ngắn năm thân, cổ tròn, tay dài, màu chàm hoặc tím than

Trang phục nữ truyền thống của người Giáy gồm áo ngắn năm thân, cổ tròn, tay dài, có màu chàm hoặc tím than. Áo được may vừa vặn, ôm gọn thân người, tay áo màu chàm sẫm hài hòa với thân áo, tạo nên tổng thể nền nã, kín đáo mà thanh lịch. Cổ áo và tay áo thường được viền bằng những dải vải hoa có màu sắc nổi bật – điểm xuyết tinh tế giữa gam màu trầm mặc. Dây thắt eo màu xanh nhạt không chỉ là chi tiết trang trí mà còn giúp tôn dáng, giữ cho tà áo luôn gọn gàng khi di chuyển. Phía dưới, phụ nữ Giáy mặc váy ngắn màu đen, có họa tiết sọc nhỏ, đội khăn đen ôm gọn mái tóc.

Trang phục nữ giới còn được kết hợp với vòng trang sức bạc và chiếc nón cói hoa văn dân tộc làm tăng thêm vẻ trang trọng, quý phái mà vẫn mộc mạc.

Khăn đội đầu đen ôm gọn tóc, vừa gọn gàng vừa giữ ấm – một đặc trưng không thể thiếu.

Bộ trang phục được hoàn thiện với những vòng bạc đeo tay, đeo cổ và chiếc nón cói in hoa văn dân tộc – giản dị nhưng tôn lên vẻ trang trọng, quý phái rất riêng.

Trang phục nam giới đơn giản hơn, thường gồm áo dài chàm, quần ống rộng và khăn đội đầu. Tùy theo độ tuổi, vị trí trong dòng họ hoặc dịp lễ hội, cách đội khăn và phụ kiện cũng có sự khác biệt để thể hiện vai trò, vị thế trong cộng đồng.

Ông Lục Thanh Minh, một người dân ở xã Nậm Ban chia sẻ: “Vào những dịp lễ tết, hội làng hay cưới hỏi, người Giáy chúng tôi đều diện trang phục truyền thống như một cách thể hiện sự tôn kính với tổ tiên và lòng tự hào về cội nguồn văn hóa dân tộc mình”.

Trang phục nam giới dân tộc Giáy đơn giản hơn với áo dài chàm, quần ống rộng và khăn đội đầu.

Vào những dịp lễ truyền thống như Tết, lễ hội truyền thống người Giáy ở Mèo Vạc luôn diện trang phục truyền thống.

Trong nhịp sống hiện đại, giữa những đổi thay không ngừng nơi vùng cao, hình ảnh người phụ nữ Giáy trong bộ áo chàm nền nã vẫn sải bước giữa phiên chợ, lễ hội như một mạch chảy âm thầm nhưng bền bỉ của văn hóa truyền thống. Những tà áo ấy như kể lại câu chuyện của núi, của bản, của người – giản dị mà không đơn điệu, trầm lặng mà kiêu hãnh.

Giữ gìn trang phục truyền thống không chỉ là bảo vệ một hình ảnh văn hóa, mà còn là giữ hồn cốt dân tộc giữa đại ngàn. Đó cũng chính là một phần trong thế trận lòng dân vững chắc, góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc nơi biên cương Tổ quốc.

Bài, ảnh: KIM THU