Người dân cần chủ động phòng ngừa lừa đảo qua không gian mạng

Ngay trước, trong và sau Tết Nguyên đán năm 2025, nhiều vụ án nghiêm trọng về tội phạm sử dụng không gian mạng lừa đảo chiếm đoạt tài sản được lực lượng Công an triệt phá, được nhân dân đồng tình ủng hộ rất cao.

Đối tượng Chất tại cơ quan chức năng. Ảnh: TRỌNG TÍN

Điển hình như, Công an tỉnh Bắc Ninh đã triệt phá nhóm đối tượng sử dụng công nghệ cao, mạo danh cán bộ các cơ quan nhà nước gọi điện thoại hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục liên quan dịch vụ công trực tuyến để lừa đảo chiếm đoạt tài sản của hơn 13.000 người dân trên cả nước, với số tiền gần 1.000 tỷ đồng. Công an TP. Đà Nẵng đã triệt phá đường dây lừa đảo quốc tế thông qua các app đầu tư, app tình yêu, số tiền chiếm đoạt lên đến 1.800 tỷ đồng của khoảng 800 nạn nhân, chỉ trong khoảng 5 tháng.

Riêng tại tỉnh Tiền Giang, ngày 19-2, Công an tỉnh Tiền Giang triệt phá thành công một vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng với số tiền hơn 1,7 tỷ đồng. Theo đó, lực lượng chức năng Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao và Phòng Cảnh sát hình sự (Công an tỉnh Tiền Giang) phối hợp Công an tỉnh Bến Tre bắt giữ đối tượng Võ Văn Chất (sinh năm 1987, trú tại ấp Phú Thuận, xã Quới Thành, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre).

Theo điều tra ban đầu, vào tháng 5-2024, thông qua bà M.M.K., cũng là một cán bộ ngành Thuế, đối tượng Chất biết được thông tin ông Đ. muốn đầu tư chứng khoán. Chất đã yêu cầu ông K. giới thiệu mình là “thầy Lý” - một chuyên gia đầu tư chứng khoán giàu kinh nghiệm để tạo lòng tin với nạn nhân.

Ban đầu, ông Đ. đã chuyển 200 triệu đồng cho Chất để đầu tư. Sau đó, Chất còn lừa thêm bằng cách nhận hack và xóa dữ liệu tài khoản cá cược online của ông Đ. Từ tháng 5 đến tháng 8-2024, nạn nhân đã nhiều lần chuyển tiền vào các tài khoản ngân hàng do Chất quản lý dưới tên 6 người khác nhau, với số tiền từ vài triệu đến 100 triệu đồng/lần.

Sau khi điều tra, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh Tiền Giang) cho biết, toàn bộ số tiền hơn 1,7 tỷ đồng chiếm đoạt được, Chất đã dùng để cá cược bóng đá trên các trang web W88 và Uw88 và thua hết, không thực hiện bất kỳ hoạt động đầu tư hay hack dữ liệu nào như đã hứa với nạn nhân. Có thể nói, đây là thủ đoạn điển hình của đối tượng lừa đảo, tạo lòng tin ban đầu rồi dần dần chiếm đoạt số tiền lớn.

Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh Tiền Giang) khuyến cáo, các đối tượng lừa đảo liên tục thay đổi phương thức, thủ đoạn, nhưng bản chất vẫn là lợi dụng sự thiếu hiểu biết, hoặc lòng tham của một bộ phận người dân để chiếm đoạt tài sản.

Mới đây trên địa bàn tỉnh Tiền Giang, đối tượng lừa đảo sử dụng nhiều số điện thoại khác nhau nhắn tin cho người dân, người lao động giả danh Cổng thông tin Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam yêu cầu thanh toán số tiền còn thiếu liên quan đến BHXH và đe dọa ngừng các dịch vụ, quyền lợi, nghĩa vụ hoặc trợ cấp từ phía cơ quan BHXH.

Theo đó, lãnh đạo ngành BHXH khẳng định, đây chỉ là hành vi mạo danh nhằm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người tham gia. Hiện tại, BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh Tiền Giang không có chủ trương điện thoại hay nhắn tin yêu cầu người dân, người lao động thanh toán số tiền còn thiếu liên quan đến BHXH và thông báo ngừng các dịch vụ, quyền lợi.

NHẬN DIỆN THỦ ĐOẠN ĐỂ TỰ PHÒNG, TỰ CHỐNG

Thời gian qua, công tác tuyên truyền, phổ biến phương thức, thủ đoạn, hậu quả của tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản đã được quan tâm đẩy mạnh với nhiều hình thức đa dạng; tuy nhiên, theo phân tích, đánh giá của Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an tỉnh Tiền Giang), nguyên nhân chính của tình trạng trên là do một bộ phận người dân còn xem nhẹ các khuyến cáo, cảnh báo; có tâm lý hám lợi, dễ bị tác động, dụ dỗ thực hiện theo yêu cầu của các đối tượng; kiến thức và ý thức tự bảo vệ tài sản, bảo mật thông tin cá nhân chưa cao.

Ngoài ra, tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản sử dụng công nghệ cao hoạt động với máy chủ và các đối tượng điều hành, quản lý có thông tin chủ yếu ở nước ngoài; trao đổi, liên lạc qua các ứng dụng OTT bảo mật, tự xóa thông tin; sử dụng, thay đổi nhiều thiết bị khác nhau để hoạt động phạm tội gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong phát hiện, đấu tranh, xử lý.

Để tiếp tục phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả với loại tội phạm này, Đại tá Nguyễn Văn Lộc, Phó Giám đốc Công an tỉnh Tiền Giang cho biết: “Trong năm 2025, lực lượng Công an nhân dân sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, phối hợp tuyên truyền về phương thức, thủ đoạn mới của các đối tượng lừa đảo với nhiều hình thức phong phú, đa dạng; phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đẩy mạnh ứng dụng tài khoản định danh điện tử của công dân để xác thực danh tính khi tham gia các hoạt động trên không gian mạng”.

Sau khi Bộ Công an triển khai, Công an tỉnh sẽ phối hợp với Ngân hàng Nhà nước chi nhánh khu vực 13 và các đơn vị liên quan nghiên cứu, xây dựng mô hình phối hợp liên ngành để xử lý nhanh, kịp thời các vụ, việc có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản sử dụng công nghệ cao, trên không gian mạng. Đồng thời, Công an tỉnh sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu về tài khoản thanh toán, ví điện tử có nghi vấn liên quan đến hoạt động vi phạm pháp luật để kịp thời cảnh báo, phòng ngừa, ngăn chặn, thu hồi tài sản.

Ngoài ra, Công an tỉnh chỉ đạo các đơn vị, Công an địa phương nâng cao chất lượng công tác phòng ngừa tội phạm, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; điều tra khám phá các vụ án, vụ việc liên quan đến lừa đảo chiếm đoạt tài sản sử dụng công nghệ cao, trên không gian mạng. Mở nhiều cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, trong đó có tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên mạng.

Đặc biệt, lực lượng Công an phối hợp với các bộ, ngành đẩy mạnh ứng dụng dữ liệu dân cư, xây dựng cơ chế phối hợp nhanh “khẩn cấp” truy vết dòng tiền, tạm khóa, phong tỏa tài khoản liên quan đến hoạt động phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

“Không dừng ở đó, chúng tôi sẽ tăng cường hợp tác liên tỉnh thành trong lĩnh vực phòng, chống tội phạm lừa đảo xuyên quốc gia, trên không gian mạng; chú trọng phối hợp chia sẻ thông tin, phối hợp xác minh, thu thập tài liệu, chứng cứ, đấu tranh, bắt giữ và chuyển giao đối tượng gây án, thu hồi tài sản bị chiếm đoạt” - Đại tá Nguyễn Văn Lộc nhấn mạnh.

Trước tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản vẫn còn diễn biến phức tạp, có chiều hướng tăng cao, gây bức xúc trong dư luận xã hội, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của nhân dân, Chủ tịch UBND tỉnh Tiền Giang Nguyễn Văn Vĩnh đã ban hành chỉ thị chỉ đạo các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thành, thị triển khai quyết liệt các biện pháp phòng, chống tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, nhất là tội phạm sử dụng công nghệ cao, lợi dụng không gian mạng.

Theo đó, các địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền phù hợp với từng địa bàn, chú trọng tuyên truyền cá biệt, tình huống cụ thể, trực tiếp tại địa bàn dân cư. Đồng thời, nâng cao hiệu quả công tác phối hợp liên ngành, phân công nhiệm vụ cụ thể để phòng ngừa, xử lý có hiệu quả hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Đồng thời, các cấp, các ngành cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động huy động vốn, kinh doanh theo phương thức đa cấp, các thông tin có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản để xử lý theo quy định của pháp luật.

Phải kịp thời phát hiện, đề xuất khắc phục sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý nhà nước; tập trung chỉ đạo xây dựng phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, gắn với nhân rộng các mô hình phòng, chống tội phạm hiệu quả tại cơ sở. Đặc biệt, địa phương quan tâm hỗ trợ tài chính, phương tiện cho lực lượng Công an trong thực thi công tác này theo đúng quy định”...

Mặt khác, theo lãnh đạo Bộ Công an khuyến cáo, người dân cần thường xuyên theo dõi thông tin cảnh báo tội phạm, nâng cao ý thức cảnh giác, tự quản, tự phòng, tự đề kháng để phòng ngừa tội phạm; thận trọng, cảnh giác khi nhận các cuộc gọi mà người gọi tự xưng là cán bộ các cơ quan nhà nước, yêu cầu điều tra, giải quyết vụ án qua điện thoại.

Đồng thời, các cơ quan chức năng cần sự vào cuộc của các cơ quan báo chí, cần quan tâm khai thác, lan tỏa thông tin cảnh báo tội phạm, góp phần nâng cao nhận thức và tinh thần cảnh giác cho nhân dân, xây dựng môi trường mạng là môi trường sinh hoạt, học tập, công tác lành mạnh, an toàn cho mỗi người dân.

LONG GIANG