'Ngọn lửa' sưởi ấm lòng hội viên

Bà Nguyễn Thị Quật thăm hội viên ở xã Hải Thượng, huyện Hải Lăng -Ảnh: TÚ LINH

Yêu nước không đợi tuổi

Sau nhiều lần từ chối, cuối cùng bà Nguyễn Thị Quật cũng vui lòng cho chúng tôi có cuộc gặp gỡ vào thời điểm huyện Hải Lăng khẩn trương chuẩn bị kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng 19/3 (1975 - 2025). Chúng tôi thật bất ngờ khi đối diện với bà, một phụ nữ mảnh mai nhưng vô cùng bền bỉ, dẻo dai và biết thêm rằng, không quản nắng, mưa, bà luôn dành nhiều thời gian đến thăm, động viên từng hội viên bằng tấm lòng đầy trân trọng, sẻ chia.

Chỉ tay về phía Nghĩa trang liệt sĩ xã Hải Phú, bà tự hào cho biết, quê bà nổi tiếng anh dũng kiên cường, có nhiều người con đã ngã xuống trong cuộc đấu tranh giành độc lập , tự do cho Tổ quốc. Sau Tết Mậu Thân 1968, Hải Lăng nói chung và Hải Phú nói riêng là một trong những chiến trường cực kỳ ác liệt. Quân đội Mỹ và chính quyền Sài Gòn ra sức đánh phá làm cho lực lượng cách mạng bị tổn thất nặng nề. Ba mẹ của bà là cơ sở cách mạng được tin cậy ở vùng đất Hải Phú. Ông bà sinh được 7 người con, tất cả bốn con trai đều đi bộ đội thì có đến ba người anh dũng hy sinh.

Bà Quật là con út trong gia đình. Thời đó hằng đêm, cán bộ, chiến sĩ thường bí mật tìm về nhà ba mẹ của bà để họp hành, bàn công việc trước khi thi hành nhiệm vụ. Những ngày đó bà tỏ ra rất biết chuyện, nhanh nhẹn trong mọi ứng xử để bảo đảm sự an toàn cho cách mạng.

Bà còn nhớ ba mẹ luôn khen bà thông minh, nhanh nhẹn, lớn lên cho đi làm cách mạng. Nhưng tình yêu nước và trách nhiệm với quê hương đâu có đợi tuổi. Mới 13 tuổi, vào năm 1967, bà tham gia cách mạng, bắt đầu nhận nhiệm vụ liên lạc, nuôi giấu cán bộ hoạt động bí mật ở hầm của gia đình và hầm một gia đình khác. Sau đó bà tham gia du kích mật của xã Hải Phú.

Đội du kích mật được trang bị vũ khí để tuần tra canh gác, dẫn đường cho bộ đội chiến đấu, nắm bắt tình hình, theo dõi hoạt động của đối phương nhằm cung cấp thông tin quý báu cho cách mạng; chuyển giao thư từ, tài liệu, tin tức đến cơ sở, may cờ giải phóng. Bà Quật nhớ lại, du kích mật lúc đó là lực lượng quan trọng, ngoài công việc như kể trên thì còn vận động quần chúng cung cấp, ủng hộ lương thực, thuốc men, tiền bạc để mua sắm quân trang cho bộ đội. Nguyên tắc là không để lộ bí mật nên ban ngày, đội du kích mật làm thường dân, đêm đến thì nhận vũ khí để thi hành nhiệm vụ đến sáng hôm sau.

Ban ngày, bà Quật đưa trâu bò lên đồi chăn giữ, nhưng thực chất là để theo dõi, nắm bắt thông tin liên lạc. Thấy đứa trẻ nhiều lần lên đồi một mình, quân đội chính quyền Sài Gòn không ít lần nghi bắt, đưa lên máy bay về tra khảo vài ngày, bà không khai nên cuối cùng phải thả về. Để thực hiện các nhiệm vụ ngày càng nguy hiểm hơn được cấp trên giao, bà phải hóa thân làm những công việc khác. Hôm đó, sau một lần bà cùng đồng đội thực hiện thành công một nhiệm vụ tối quan trọng, quân đội chính quyền Sài Gòn nghi ngờ bà có liên quan nên bắt giam bà vào cuối năm 1969.

Những ngày bà ở trong tù, ba mẹ và đồng đội luôn tin tưởng dù có bị tra tấn dã man thì bà vẫn không bao giờ làm lộ bí mật cách mạng. Niềm tin ấy càng được khẳng định hơn khi cơ sở cách mạng tại Hải Phú sau thời gian bà bị bắt tù không bị lộ mà còn được củng cố vững chắc. Sau nhiều tháng không khai thác được thông tin gì, một phần bà đang còn nhỏ, mới 15 tuổi nên chính quyền Sài Gòn trả tự do cho bà. Trở về, bà tiếp tục tham gia hoạt động cách mạng cho đến ngày quê hương giải phóng.

Thương hội viên như thương bản thân mình

Những ngày đó, bà Quật làm Chủ nhiệm Hợp tác xã mua bán xã Hải Phú, rồi làm Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã cho đến khi về hưu. Từ năm 1994, bà làm Chủ tịch Hội Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày xã Hải Phú. Xuất sắc trong các công việc, bà được tin tưởng bầu làm Phó Chủ tịch hội, rồi đến năm 2018, là Chủ tịch Hội Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày huyện Hải Lăng. Từ đây, công việc của bà ngày thêm bận rộn hơn.

Cùng hoàn cảnh bị tù đày nên bà thấu hiểu sâu sắc với đồng đội. Đến nay, cơ bản hội viên chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày đã được hưởng chế độ ưu đãi của Nhà nước, như chế độ thương binh và người hưởng chính sách như thương binh...

Nhiều cựu tù có thể không còn thiếu thốn về vật chất nhưng rất cần sự động viên tinh thần, cần nhận được sự thăm hỏi, trò chuyện của chính quyền, đoàn thể, mong muốn cập nhật được tình hình phát triển của quê hương, đất nước. Nhiều hôm, có hội viên đau ốm ở nhà quá buồn, gọi điện cho bà để nói chuyện. Thế là không quản mưa gió, bà đi xe máy đến tận nhà để tâm tư, trò chuyện cho đồng đội được khuây khỏa, tinh thần phấn chấn hơn.

Bà Quật cho biết, hằng năm kinh phí được cấp trên cấp cho Hội Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày của huyện 10 triệu đồng để hoạt động. Với số tiền này bà Quật phải sử dụng thật hợp lý để có đủ kinh phí thăm hỏi, tặng quà động viên và phúng điếu hội viên khi qua đời. Tiền xăng xe đi lại xem như bà tự bỏ ra để phục vụ công việc.

Với quy định phó chủ tịch hội không có phụ cấp nên hằng tháng bà vui vẻ san sẻ một phần phụ cấp cho phó chủ tịch hội để anh em có thêm chút điều kiện, niềm vui, hết lòng vì nhiệm vụ. Mỗi lần Tết đến, bà sử dụng nguyên một tháng lương của mình để mua quà tặng đều cho các cựu tù. Phần quà ý nghĩa này như lời chúc chân tình của bà gửi đến cựu tù và gia đình họ năm mới thêm bình an, nhiều sức khỏe.

Làm một lúc nhiều việc, hằng ngày bà còn đảm đang lo toan, chăm sóc cuộc sống cho gia đình, các cháu nội, ngoại để luôn được ấm áp, hạnh phúc. Bà mở một góc nhỏ bán hàng tạp hóa bên đường mong có thêm đồng tiền, tích trữ làm quà thăm hội viên. Yêu thương anh em cựu tù, bà nhớ rõ tên tuổi, địa chỉ, tình hình sức khỏe của từng người.

Bà Quật tâm sự rằng, khác với các tổ chức, các hội, số hội viên càng ngày càng đông thêm, nhưng hội viên của hội chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày ngày càng ít đi vì họ tuổi cao, sức yếu, từ tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 đến nay hội của bà đã có 6 người qua đời. Năm 1997, huyện Hải Lăng có 1.220 cựu tù còn sống, trong đó có 603 nữ, đến nay chỉ còn 312 người (tập trung nhiều nhất ở xã Hải Thượng 102 người), trong đó 202 nữ.

Những cựu tù còn sống vì nhiều lý do nên có gần 30 người không có gia đình, phải sinh sống một mình khi tuổi già hoặc ở với họ hàng. Thương hội viên, nhiều lần có cựu tù gần qua đời, bà Quật luôn gần bên để động viên họ cho đến khi nhắm mắt, xuôi tay và cùng anh em lo liệu nghi lễ đầy đủ cho người đã khuất.

Bà Quật luôn lo lắng rằng tuy bà là người ít tuổi nhất hội nhưng hôm nay cũng đã ngoài 70, sợ một ngày sức khỏe yếu, thiếu người đứng ra tổ chức động viên, chăm sóc các hội viên thì rất chạnh lòng. Chia tay chúng tôi, bà Quật cho biết đang gửi danh sách cựu tù đến các nhà hảo tâm vận động xin kinh phí để tặng quà cho các hội viên nhân kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng huyện Hải Lăng. Chủ tịch Hội Chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày tỉnh Quảng Trị Lê Hữu Thăng cho biết, bà Quật tham gia hoạt động cách mạng từ sớm.

Bà luôn phát huy truyền thống cách mạng của gia đình, quê hương, gan dạ trong hoạt động, kiên cường, bất khuất trong lao tù và sống đầy yêu thương, lẽ phải với từng hội viên. Ở bà Quật, tình yêu quê hương, đất nước, trách nhiệm với hội viên lúc nào cũng cháy bỏng và ấm áp như ngọn lửa.

Tú Linh