Nghệ sĩ biểu diễn âm nhạc truyền thống - Hành trình lan tỏa văn hóa Việt

Âm nhạc dân tộc từ lâu đã là linh hồn của văn hóa Việt, phản ánh đời sống, tâm tư, tình cảm và khát vọng của con người Việt. Không chỉ trên những sân khấu hàn lâm hay các chương trình nghệ thuật lớn, âm nhạc truyền thống còn lan tỏa vào đời sống thường nhật, hiện diện trên những góc phố thân quen.

Cứ vào tối cuối tuần, sân khấu nhỏ tại Đình Kim Ngân, số 44 Phố Hàng Bạc luôn sáng đèn - cùng hình ảnh các nghệ sĩ đến từ Trung tâm Âm nhạc Truyền thống Thăng Long. Với mong muốn đưa văn hóa âm nhạc cổ truyền đến gần hơn với công chúng, các nghệ sĩ không chỉ dừng lại ở việc giới thiệu, mà chủ động giao lưu, tương tác, giúp người xem hiểu sâu hơn về các loại hình nghệ thuật biểu diễn truyền thống.

Những buổi diễn như vậy vừa thu hút sự quan tâm của khán giả trong nước, vừa khiến du khách quốc tế thích thú, say mê khám phá vẻ đẹp riêng có của âm nhạc Việt Nam – một phần không thể tách rời trong bản sắc văn hóa dân tộc.

Buổi biểu diễn vào mỗi cuối tuần của Trung tâm Âm nhạc Truyền thống Thăng Long tại Đình Kim Ngân thu hút đông đảo du khách quan tâm.

Hun đúc “hồn” nhạc Việt, khơi nguồn dòng chảy văn hóa

Nghệ sĩ Mã Hoàng Thanh, người đã gắn bó với trung tâm suốt 20 năm qua, chia sẻ: “Mỗi buổi biểu diễn tại phố đi bộ đều là một cơ hội đặc biệt để giới thiệu âm nhạc Việt Nam đến với bạn bè quốc tế… Khi những giai điệu đầu tiên cất lên, rất nhiều người nước ngoài bày tỏ sự thích thú, thậm chí ở lại thật lâu để lắng nghe cho đến cuối.”

Nghệ sĩ Mã Hoàng Thanh biểu diễn tại Đình Kim Ngân.

Một kỉ niệm đáng nhớ với anh là khi trung tâm tổ chức một buổi biểu diễn đặc biệt, trong đó các nghệ sĩ khoác lên mình những bộ trang phục lộng lẫy, gợi nhớ đến hình ảnh các bậc công tử, vua chúa trong cung đình xưa. Nhiều du khách đã không giấu nổi sự ngạc nhiên và thích thú, họ chia sẻ đây là lần đầu tiên được chiêm ngưỡng những bộ trang phục đẹp đến vậy của Việt Nam, cùng với một không gian âm nhạc sống động, tạo nên một trải nghiệm trọn vẹn và để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng họ.

Âm nhạc dân tộc từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người Việt. Không chỉ đóng vai trò gìn giữ bản sắc, thanh âm truyền thống ấy còn là “sứ giả” văn hóa, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới. Mỗi loại hình âm nhạc hay nhạc cụ truyền thống đều mang trong mình một câu chuyện riêng, phản ánh phong tục, tín ngưỡng và đời sống tinh thần của người Việt qua từng thời kỳ. Hát chèo tái hiện những câu chuyện dân gian qua lối kể mộc mạc, hát quan họ đậm chất trữ tình với những làn điệu ngọt ngào và phong cách giao lưu độc đáo, trong khi đàn bầu, đàn nguyệt cùng nhiều nhạc cụ truyền thống khác góp phần tạo nên bản sắc thanh âm riêng biệt của dân tộc. Chính những giá trị văn hóa không thể thay thế ấy đã giúp du khách quốc tế dễ dàng tiếp cận và khám phá sự phong phú, đa dạng của văn hóa Việt Nam.

Bên cạnh đó, âm nhạc dân tộc cũng là cầu nối vượt qua mọi rào cản ngôn ngữ. Khi du khách quốc tế tham gia các buổi biểu diễn âm nhạc truyền thống, họ không chỉ tiếp nhận một phần văn hóa, mà còn được hòa mình vào một không gian tinh thần đặc biệt. Nhờ vào tính chất dễ tiếp cận và truyền tải cảm xúc mạnh mẽ của âm nhạc, dù không hiểu rõ ngôn từ, người nghe vẫn có thể cảm nhận được những thông điệp sâu sắc về lòng yêu nước, sự đoàn kết, và tinh thần nhân ái của dân tộc Việt Nam. Qua mỗi giai điệu, hình ảnh đất nước Việt Nam được truyền tải một cách sinh động và ấn tượng, góp phần xây dựng hình ảnh quốc gia giàu bản sắc, thân thiện và cởi mở trong mắt bạn bè quốc tế.

“Những giá trị văn hóa truyền thống đã ăn sâu vào đời sống người Việt, trở thành một phần không thể thiếu trong nhịp sống của dân tộc. Chính vì vậy, khi biểu diễn âm nhạc dân tộc, chúng tôi luôn nỗ lực truyền tải những giá trị ấy, để khán giả và đặc biệt là du khách quốc tế sẽ hiểu rõ hơn về đời sống tinh thần của người dân, từ quá khứ đến hiện tại.”, anh Thanh bày tỏ quan điểm của mình.

Ông David Regev Zaarur, một nhạc sĩ tự do đến từ Israel, chia sẻ: “Lần đầu nghe âm nhạc truyền thống Việt Nam vang lên giữa không gian nhộn nhịp của phố đi bộ, tôi rất hứng thú và muốn dừng lại để lắng nghe. Là một nhạc sĩ, tôi luôn bị cuốn hút bởi những âm thanh độc đáo và khác biệt, và những giai điệu này thật sự khiến tôi tò mò. Mặc dù chưa tiếp xúc với các nhạc cụ Việt Nam, tôi vẫn thấy có một cảm giác gần gũi, vì chúng khá tương đồng với loại nhạc cụ mà tôi thường chơi ở Israel. Đây là một cơ hội tuyệt vời để tôi không chỉ thưởng thức âm nhạc, mà còn hiểu thêm về tinh thần và con người Việt Nam.”

Ông David Regev Zaarur (giữa) chia sẻ về trải nghiệm thưởng thức màn trình diễn âm nhạc dân tộc của Việt Nam.

Hành trình với không ít “trái đắng”

Dù âm nhạc dân tộc là niềm đam mê của nhiều nghệ sĩ, thế nhưng con đường làm nghề của họ lại không hề đơn giản, ngoài tình yêu dành cho âm nhạc, họ còn phải đối mặt với không ít khó khăn trong việc duy trì nghề và đảm bảo cuộc sống. Nghệ sĩ Mã Hoàng Thanh bộc bạch: “Trước đây, vấn đề lớn nhất là tìm được không gian biểu diễn, nhưng hiện nay, điều khiến chúng tôi trăn trở nhất là làm sao để có một nguồn thu nhập ổn định, giúp nghệ sĩ yên tâm gắn bó với nghề và tiếp tục mang âm nhạc dân tộc đến với công chúng.”

Việc biểu diễn tại Phố đi bộ Hồ Hoàn Kiếm đã mở ra cơ hội giới thiệu âm nhạc truyền thống Việt Nam đến với công chúng và du khách quốc tế. Tuy nhiên, đây chủ yếu vẫn là hoạt động phi lợi nhuận. Thu nhập từ các buổi biểu diễn khác không phải lúc nào cũng đủ để đảm bảo cuộc sống cho các nghệ sĩ, tạo nên thách thức trong việc duy trì đam mê và sự nghiệp âm nhạc của họ. Nhiều nghệ sĩ đối mặt với áp lực lớn khi vừa biểu diễn, vừa phải lo lắng về vấn đề mưu sinh.

Bên cạnh đó, dù Phố đi bộ là không gian lý tưởng để giao lưu văn hóa với du khách quốc tế, nghệ sĩ biểu diễn vẫn phải vượt qua sự cạnh tranh từ các hình thức giải trí khác nhau. Sự đa dạng của các hoạt động văn hóa và nghệ thuật tại đây tạo ra một thử thách trong việc thu hút sự chú ý của du khách, đặc biệt là khi nhiều người đến Việt Nam lần đầu tiên và chưa quen thuộc với âm nhạc dân tộc. Điều này càng trở nên quan trọng khi xét đến xu hướng toàn cầu hóa, khi mà âm nhạc hiện đại từ các nền văn hóa khác dễ dàng tiếp cận và phổ biến rộng rãi.

Dẫu con đường biểu diễn âm nhạc truyền thống còn nhiều gian truân là vậy, nhưng với những người nghệ sĩ chân chính, tình yêu nghề và lòng say mê với văn hóa vẫn luôn là nguồn động lực thôi thúc họ bền bỉ cống hiến, lan tỏa những thanh âm dân tộc đến với công chúng. “Mỗi người đều có một niềm đam mê riêng, và đối với tôi, âm nhạc dân tộc đã ngấm vào tôi từ rất lâu. Từ những lời ru, tiếng hát của cha mẹ, âm nhạc ấy đã ăn sâu vào tâm hồn tôi mà không thể lý giải được. Dù hiện tại tôi phải làm thêm một công việc khác để đảm bảo kinh tế và nuôi gia đình, nhưng âm nhạc dân tộc luôn là một phần quan trọng trong cuộc sống của tôi.”, anh Thanh cho biết.

Những nghệ sĩ biểu diễn âm nhạc truyền thống Việt Nam, dù là từ Trung tâm Âm nhạc truyền thống Thăng Long hay từ các đơn vị khác, đều góp phần không nhỏ vào việc bảo tồn và phát huy giá trị âm nhạc dân tộc trong bối cảnh giao lưu văn hóa quốc tế. Sự nỗ lực của họ không chỉ làm phong phú thêm đời sống văn hóa của thủ đô mà còn khẳng định vai trò quan trọng của âm nhạc truyền thống trong việc xây dựng hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế. Để những âm vang ấy mãi vươn xa, chúng ta cần một sự chung tay mạnh mẽ từ cộng đồng, các cơ quan quản lý và tất cả những người yêu nghệ thuật. Điều này không chỉ giúp bảo tồn mà còn thúc đẩy âm nhạc dân tộc phát triển mạnh mẽ và bền vững trong thời đại mới.

Châu Anh - Phương Anh - Minh Hòa