Ngày về giải phóng Thủ đô

Những tư liệu quý hiếm về Ngày giải phóng Thủ đô được trưng bày tại hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội. Ảnh: Nhật Minh

Sáng ngày 10/10/1954, Đại đoàn 308, dẫn đầu là Trung đoàn Thủ đô tiến vào nội thành Hà Nội. Từ sáng sớm, nhân dân Thủ đô đã tưng bừng mang theo cờ hoa, ảnh Bác Hồ ra khắp các ngả đường chào đón bộ đội hành quân vào tiếp quản Thủ đô. Trên 36 phố phường rực đỏ cờ hoa, trong nắng thu vàng, các cánh quân như năm cánh sao vàng từ năm cửa ô đã về đây hội tụ. Những người lính còn mang màu da sốt rét rừng, đội mũ nan bọc vải, đi dép lốp cao su mòn vẹt, áo quân phục bạc màu, nhưng trên khuôn mặt của họ thật rạng rỡ, thật hồng tươi màu cờ sắc nắng. Cả Hà Nội tưng bừng, hân hoan trong niềm vui giải phóng, tự hào về sức mạnh toàn dân kháng chiến, lòng biết ơn Đảng và Bác Hồ kính yêu. Nhà thơ Tố Hữu không kìm nén được sự xúc động dâng trào, đã viết: “Giữa thủ đô/Cụ Hồ về/Bộ đội/Tiến vào năm cửa ô/Về đến đây rồi Hà Nội ơi/Người đi kháng chiến chín năm trời/Hôm nay về lại đây Hà Nội/Dàn dụa vui lên nước mắt cười”.

70 năm đã trôi qua, nhưng trong lòng mỗi chúng ta, ai cũng như đang được sống lại những giây phút khoảnh khắc hân hoan, hồ hởi ấy. Một náo nức tưng bừng, một hồi tưởng ký ức đẹp đẽ, xúc động, thân thiết trong giai điệu hành khúc rộn ràng của bài hát “Tiến về Hà Nội” của nhạc sĩ Văn Cao: “Trùng trùng quân đi như sóng/Lớp lớp đoàn quân tiến về/Chúng ta đi nghe vui/Lúc quân thù đầu hàng/Cờ ngày nào tung bay trên phố”. Thật kỳ lạ, bài hát này được nhạc sĩ Văn Cao viết từ năm 1949 với một linh cảm tuyệt diệu, một tưởng tượng thật bay bổng mà rất hiện thực. Đó cũng chính là ý chí quyết tâm của toàn dân, toàn quân ta khao khát được một ngày trở về giải phóng Thủ đô thân yêu. Con đường về giải phóng Thủ đô là con đường đã trải qua bao hy sinh, mất mát. Bao đồng chí, đồng đội thân yêu đã ngã xuống, máu đào của họ đã tô thắm thêm ngọn cờ “Quyết chiến quyết thắng” tung bay trước đoàn quân hôm nay. Con đường đó cũng chính là con đường của truyền thống lịch sử qua bao cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm.

Có thể nói, nhịp hành khúc bước quân hành của những đoàn quân chiến thắng về giải phóng Thủ đô là một bản giao hưởng muôn sắc điệu, sắc màu với bao thắm tươi cộng hưởng làm cho thành phố ngàn năm trẻ lại hồng tươi màu cờ sắc ngói. Mọi cửa sổ mở ra, mọi cửa ô mở ra đón luồng gió mới của hòa bình, độc lập. Ngày trở về của những đoàn quân chiến thắng, trên ngực áo các anh còn phập phồng tấm huy hiệu “Chiến sĩ Điện Biên”. Các anh trước đó 5 tháng đã làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ vang dội chấn động địa cầu qua “56 ngày đêm khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt/Máu trộn bùn non”. Với những đường hào đánh lấn như những đường dọc ngang trên tấm áo trấn thủ mang hình quả bộc phá mà nụ xòe là trái tim người chiến sĩ. Và 18 năm sau (năm 1972), Thủ đô kiên cường đã làm nên một “Điện Biên Phủ trên không” với 12 ngày đêm bắn rơi pháo đài B52 của giặc Mỹ .

Những ngày này, trở lại Thủ đô Hà Nội vừa trải qua cơn bão lịch sử Yagi, dẫu có dấu vết của cơn bão, nhưng nắng thu đã trải vàng trên từng tán lá xanh vừa qua vật vã của cuồng phong gió bão. Sức mạnh tiềm tàng của Thủ đô Hà Nội chính là sức mạnh của văn hiến, văn hóa, một trữ lượng tinh thần bền bỉ thăng hoa thật mạnh liệt. Văn Miếu Quốc Tử Giám vẫn hàng rùa đá đội trên lưng tấm bia tiến sĩ lưu danh bao tên tuổi. Quảng trường Ba Đình thu này trời trong xanh vời vợi và tôi thật bồi hồi, trào dâng cảm xúc khi đến nơi này. Ngày giải phóng Thủ đô mãi mãi lưu giữ trong ký ức, trong tâm hồn, trong sự ngưỡng vọng của mỗi người dân đất Việt. Khúc quân hành ngày về giải phóng Thủ đô chính là con đường kết tinh bao vẻ đẹp truyền thống yêu nước của dân tộc ta mà Thủ đô Hà Nội hào hoa là nơi hội tụ bao tinh hoa của mọi miền. Đường về giải phóng Thủ đô là con đường chiến lược cách mạng mà Bác Hồ và Đảng ta vạch ra để hướng tới tương lai: Thủ đô hòa bình của niềm tin và hy vọng.

Hà Huy