Ngành thuế: Tăng cường kiểm tra, xử lý hóa đơn khống
Luật Quản lý thuế quy định người nộp thuế (NNT) trực tiếp khai, trực tiếp nộp và trực tiếp chịu trách nhiệm trước pháp luật; doanh nghiệp (DN) có quyền phát hành hóa đơn (HĐ) để sử dụng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh. Thế nhưng, một bộ phận NNT lợi dụng sự thông thoáng của thủ tục để thành lập DN nhưng không sản xuất kinh doanh mà thực hiện hành vi bán HĐ không hợp pháp (HĐ khống) nhằm thu lợi bất chính.
Nhân viên Cục Thuế tỉnh kiểm tra hồ sơ khai thuế của doanh nghiệp
“Lách” luật để thu lợi bất chính
Theo Nghị định số 125/2020/ NĐ-CP của Chính phủ, HĐ khống là HĐ đã ghi các chỉ tiêu, nội dung nghiệp vụ kinh tế nhưng việc mua bán hàng hóa, dịch vụ trên HĐ không có thật một phần hoặc toàn bộ. Mặt khác, Khoản 9, Điều 3, Nghị định số 123/2020/NĐ-CP quy định việc sử dụng không hợp pháp HĐ, chứng từ, trong đó có trường hợp sử dụng HĐ, chứng từ khống (HĐ, chứng từ đã ghi các chỉ tiêu, nội dung nghiệp vụ kinh tế nhưng việc mua bán hàng hóa, dịch vụ không có thật một phần hoặc toàn bộ).
Dù đã có quy định rõ như vậy, song thực tế một số DN có sản xuất kinh doanh nhưng ý thức chấp hành pháp luật chưa cao đã tham gia mua, sử dụng HĐ không hợp pháp để kê khai khấu trừ thuế giá trị gia tăng (GTGT) đầu vào, giảm số thuế GTGT phải nộp ngân sách Nhà nước (NSNN), tăng số thuế GTGT được hoàn; sử dụng HĐ để hợp thức hóa cho hàng hóa trôi nổi, hàng buôn lậu, tham ô, lập khống chi phí phát sinh, làm giảm chi phí dẫn đến giảm thu nhập chịu thuế và thuế thu nhập DN phải nộp NSNN...
Tại Bình Dương, thời gian qua, lợi dụng sự thông thoáng của thủ tục thành lập DN, một bộ phận NNT đã lập DN nhưng không sản xuất kinh doanh mà thực hiện hành vi bán HĐ khống nhằm thu lợi bất chính. Điển hình, tháng 5-2024 vừa qua, cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh đã thi hành quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Dương Thanh Thủy (ngụ tại khu phố Bình Đức 2, phường Bình Hòa, TP.Thuận An) về tội mua bán trái phép HĐ, chứng từ thu nộp NSNN.
Kết quả điều tra xác định, bị can Dương Thanh Thủy đã sử dụng căn cước công dân giả mua trên mạng xã hội rồi đến Sở Kế hoạch và Đầu tư đăng ký thành lập 18 công ty với mục đích bán khống HĐ GTGT (không hàng hóa kèm theo) với tỷ lệ 3-5%/ tiền ghi trên HĐ chưa thuế cho các công ty khác có nhu cầu mua HĐ để kê khai HĐ đầu vào nhằm mục đích trốn thuế, gian lận thuế. Với cách thức này, Thủy đã sử dụng các công ty trên để bán hàng trăm HĐ GTGT cho nhiều công ty khác nhau trên địa bàn các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, TP.Hồ Chí Minh... thu lợi bất chính hàng trăm triệu đồng. Hiện cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh đang tiếp tục mở rộng điều tra vụ án, xử lý các đối tượng theo quy định của pháp luật.
Xử lý nghiêm vi phạm
Thời gian qua, với sự phối hợp chặt chẽ và thường xuyên giữa cơ quan thuế và các cơ quan chức năng khác, nhiều vụ việc mua bán HĐ tại các địa phương trong cả nước đã bị triệt phá. Ngành thuế cũng công khai thông tin cá nhân, DN cóhành vi mua bán HĐ để cảnh tỉnh các đối tượng đãvàđang cóýđịnh vi phạm pháp luật về HĐ.
Mới đây, Tổng cục Thuế đã có văn bản chỉ đạo cơ quan thuế địa phương trong cả nước ràsoát, giám sát chặt chẽ, kịp thời đối với các DN có dấu hiệu rủi ro về việc mua bán, sử dụng HĐ không hợp pháp từ các kênh thông tin như thanh tra, kiểm toán, đơn thư tố cáo, phương tiện thông tin truyền thông… Bên cạnh đó, Tổng cục Thuế yêu cầu các bộ phận chức năng của cơ quan thuế xác minh tình trạng hoạt động của NNT thuộc cơ quan thuế trực tiếp quản lý theo quy định. Cơ quan thuế địa phương cập nhật kịp thời, đầy đủ thông tin về NNT không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký để thông báo công khai thông tin DN đã phát hành HĐ nhưng bỏ địa chỉ kinh doanh hoặc tạm ngưng hoạt động kinh doanh trên website của ngành thuế, các phương tiện thông tin đại chúng nhằm ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật về thuế, HĐ; rà soát, đánh giá những DN có rủi ro cao về HĐ để thanh tra, kiểm tra đúng đối tượng và có trọng tâm.
Quan điểm của ngành thuế là xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, chủ động phối hợp với cơ quan điều tra hoặc chuyển hồ sơ xử lý theo quy định đối với NNT có hành vi sử dụng HĐ không hợp pháp và dùng không hợp pháp HĐ để ngăn chặn kịp thời và có biện pháp phòng ngừa hiệu quả, tránh hậu quả, thiệt hại cho NSNN…
Theo Cục Thuế tỉnh, từ khi áp dụng HĐ điện tử theo Nghị định số 123/2020/NĐ-CP của Chính phủ, đơn vị đã lưu trữ dữ liệu HĐ điện tử mua vào, bán ra cùng các thông tin khác của NNT để xây dựng công cụ, ứng dụng phần mềm hỗ trợ phân loại, nhận diện NNT có rủi ro về thuế, HĐ, kịp thời đưa ra cảnh báo để có biện pháp quản lý thuế phù hợp.