Ngành thời trang cần quan tâm hơn đến môi trường trước khi quá muộn

Ảnh minh họa.

Tổ chức Textile Exchange đang kêu gọi ngành thời trang áp dụng các mục tiêu dựa trên khoa học để bảo vệ thiên nhiên, trong bối cảnh tiến độ cải thiện môi trường vẫn còn chậm chạp. Hiện nay, nhiều con sông đã bị ô nhiễm bởi hóa chất độc hại, hệ sinh thái bị tàn phá bởi nạn phá rừng và đất đai xuống cấp đến mức không thể tiếp tục cung cấp nguyên liệu thô cho ngành thời trang.

Các nhà khoa học cũng thống nhất rằng mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) chỉ có thể đạt được khi tổn thất về thiên nhiên được ngăn chặn và được đảo ngược (nếu có thể), để hệ sinh thái tiếp tục đóng vai trò như một bể hấp thụ carbon quan trọng nhất của hành tinh.

“Khí hậu và thiên nhiên là hai mặt của cùng một vấn đề,” bà Beth Jensen, Giám đốc cấp cao về tác động khí hậu và thiên nhiên tại Textile Exchange, nhấn mạnh. Tổ chức phi lợi nhuận này vừa đưa ra lời kêu gọi mạnh mẽ đối với các thương hiệu và nhà cung cấp trong ngành thời trang, khuyến khích họ đặt ra các mục tiêu khoa học về bảo vệ thiên nhiên. “Nếu bỏ qua yếu tố thiên nhiên, ngành công nghiệp sẽ không nhìn thấy bức tranh toàn cảnh về tác động môi trường cũng như những cơ hội để giảm thiểu tác động đó”.

Các mục tiêu cụ thể về bảo vệ môi trường của ngành thời trang, cùng với những ứng dụng đầu tiên trong ngành, xuất hiện vào năm 2023, khi 17 thương hiệu toàn cầu, bao gồm LVMH, Kering, L’Occitane và H&M Group, tham gia chương trình thử nghiệm. Sau đó, Kering trở thành công ty thời trang đầu tiên chính thức áp dụng các mục tiêu này, nhưng sự phổ biến rộng rãi vẫn còn xa vời.

Theo Khảo sát Chỉ số Nguyên liệu năm 2024 của Textile Exchange, 52% thương hiệu và nhà cung cấp được khảo sát đã đặt các mục tiêu khoa học về khí hậu, nhưng chỉ 7% đặt mục tiêu tương tự cho thiên nhiên và môi trường.

Textile Exchange hy vọng rằng, bằng cách hướng dẫn cách áp dụng các mục tiêu khoa học cho chuỗi cung ứng thời trang và thu thập phản hồi từ các công ty trong ngành, họ có thể thúc đẩy tiến độ, giúp ngành thời trang theo kịp các mục tiêu bền vững toàn cầu đang đến gần, vốn đang có nguy cơ bị bỏ lỡ và gây ra những hậu quả không thể tưởng tượng cho môi trường.

CẦN BẮT ĐẦU TỪ NHỮNG ĐIỀU NHỎ NHẤT

Tổ chức Textile Exchange đã xác định một số mục tiêu trọng tâm về môi trường mà các thương hiệu thời trang và nhà cung cấp cần giải quyết, bao gồm: giảm sử dụng tài nguyên và tác động môi trường, tìm nguồn cung ứng nguyên liệu thô ưu tiên, nông nghiệp tái sinh, kinh tế tuần hoàn và tái chế, giảm ô nhiễm và sử dụng hóa chất, thực hành quản lý đất đai có trách nhiệm, hỗ trợ các cộng đồng bản địa và địa phương.

Việc đo lường các giải pháp và tiến tới thực hiện các mục tiêu này là một thách thức phức tạp. Theo bà Beth Jensen, các mục tiêu về khí hậu dễ định lượng và so sánh hơn, đó là một phần lý do khiến các mục tiêu về thiên nhiên và môi trường bị bỏ qua trong thời gian dài.

“Một tấn khí nhà kính phát thải ở bất kỳ đâu – từ trang trại, nhà máy đến quá trình vận chuyển – đều có giá trị như nhau. Tuy nhiên, đối với các mục tiêu liên quan đến thiên nhiên, không thể tính toán theo cách tương tự. Chúng phải được xác định theo từng địa điểm và bối cảnh cụ thể”, bà Beth nhận định.

Để đạt tiến bộ trong việc áp dụng các mục tiêu khoa học về thiên nhiên, các công ty thời trang cần ưu tiên các lĩnh vực quan trọng. Textile Exchange khuyến nghị bắt đầu với các tác động đến tài nguyên nước và quản lý đất đai, vì đây là những yếu tố có liên quan trực tiếp đến sản xuất nguyên liệu thô và sợi vải cho ngành, vì thời trang phụ thuộc rất nhiều vào các nguyên liệu tự nhiên có nguồn gốc từ thiên nhiên, bao gồm bông, da thuộc, len và lụa.

HƯỚNG TỚI MỤC TIÊU LÂU DÀI

Các mục tiêu phát triển khoa học để bảo vệ thiên nhiên được phát triển để áp dụng cho tất cả các ngành công nghiệp, do đó, các công ty thời trang có cơ hội đóng góp ý kiến và cùng tham gia xây dựng các phương pháp tiếp cận phù hợp hơn với ngành, nhằm hướng tới tương lai.

Một trong những thách thức lớn mà Textile Exchange xác định đối với ngành thời trang là thiếu khả năng truy xuất nguồn gốc trong nhiều chuỗi cung ứng. Bà Beth Jensen cho rằng cần có hướng dẫn rõ ràng hơn về cách các công ty thời trang có thể tương tác với môi trường tự nhiên và phát triển các ước tính chuỗi cung ứng thực tế trong bối cảnh dữ liệu truy xuất nguồn gốc còn thiếu.

Một hạn chế quan trọng khác là các mục tiêu khoa học về thiên nhiên chủ yếu áp dụng cho tác động trực tiếp, trong khi phần lớn tác động của ngành thời trang lại đến từ những ảnh hưởng gián tiếp, nơi tiềm năng thay đổi lớn nhất có thể xảy ra.

Các mục tiêu khoa học về thiên nhiên đã được điều chỉnh để phù hợp với các khuôn khổ toàn cầu khác nhằm giúp các thương hiệu và nhà cung cấp tránh bị cuốn vào quá nhiều quy định và chứng nhận khác nhau trong một thị trường vốn đã rất phức tạp.

Những khuôn khổ này bao gồm Các Mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc (SDGs, 2015), Khung Đa dạng sinh học toàn cầu Kunming-Montreal (2022), Lực lượng đặc nhiệm về công bố tài chính liên quan đến thiên nhiên (TNFD, 2021), cùng với các quy định bền vững về thời trang sắp tới của EU.

Bà Beth Jensen giải thích: “Ở cấp độ vĩ mô, các mục tiêu khoa học về bảo vệ thiên nhiên kêu gọi các công ty xác định nguồn gốc của tất cả nguyên liệu mà họ đang sử dụng.” Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp thời trang không có đủ thông tin về toàn bộ danh mục nguyên liệu của mình. Nguyên nhân không hẳn do họ không quan tâm hay không cố gắng tìm hiểu, mà vì chuỗi cung ứng thời trang quá phức tạp và phân mảnh, khiến việc truy xuất nguồn gốc trở nên khó khăn.

Vì vậy, nhằm hướng đến sự phát triển của ngành nhưng đồng thời giảm tối đa tác động đến môi trường, ngành thời trang cần phải đầu tư hơn vào chuỗi cung ứng bền vững, chấp nhận giảm một phần lợi nhuận để cân bằng với mục tiêu về bảo vệ môi trường.

Hoàng Anh