Ngành phân bón bước vào giai đoạn ổn định

(KTSG) – Đại dịch Covid-19 đã tạo ra nhiều biến động lớn đối với nhiều ngành công nghiệp trên thế giới, trong đó có ngành phân bón. Ngành này đã ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ trong giai đoạn đại dịch, khi nhu cầu lương thực tăng cao khiến giá phân bón tăng vọt.

Sự tăng giá này đã giúp các doanh nghiệp trong ngành phân bón đạt được mức lợi nhuận cao nhất trong lịch sử. Tuy nhiên, sau khi đại dịch dần được kiểm soát, thị trường phân bón bắt đầu ổn định trở lại.

Thị trường phân bón bắt đầu ổn định trở lại. Ảnh minh họa: TL

Mặc dù sự ổn định của giá phân bón hiện tại là điều đáng mừng, nhưng câu hỏi được đặt ra là liệu sự ổn định này có thể kéo dài trong bối cảnh nhu cầu phân bón vẫn đang tăng cao hay không. Nhu cầu này chủ yếu được thúc đẩy bởi giá gạo xuất khẩu cao và các yếu tố thời tiết bất thường trong khu vực.

Những yếu tố này đang tạo ra nhu cầu lớn cho phân bón, khi nông dân cần tăng cường sản xuất để đáp ứng nhu cầu lương thực trong và ngoài nước. Để hiểu rõ hơn về tình hình, chúng ta cần phân tích sâu hơn về các yếu tố đang ảnh hưởng đến thị trường phân bón Việt Nam hiện nay. Một trong những yếu tố quan trọng nhất là giá phân bón đã không còn biến động mạnh trong thời gian gần đây, giúp ngành duy trì sản lượng ổn định.

Sản lượng tăng trưởng nhờ giá gạo tăng

Trong tám tháng đầu năm 2024, sản lượng phân urê đã tăng 6,5% so với cùng kỳ năm trước, trong khi sản lượng phân NPK tăng 11,7%. Nguyên nhân chính dẫn đến sự tăng trưởng này là giá gạo xuất khẩu của Việt Nam vẫn duy trì ở mức cao, tạo ra nhu cầu lớn cho phân bón. Kể từ đầu năm, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đã có lúc đạt mức 16.000 đồng/ký, cao hơn đáng kể so với mức 14.000 đồng/ký của năm trước.

Sự gia tăng này một phần đến từ việc các quốc gia như Philippines, Malaysia và Indonesia đang gặp phải tình trạng thiếu nguồn cung lương thực do thiên tai và hạn chế sản xuất. Điều này đã tạo ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc đẩy mạnh xuất khẩu gạo, và từ đó, nhu cầu phân bón trong nước cũng tăng lên để đáp ứng yêu cầu sản xuất lúa gạo.

Ngoài ra, hạn ngạch xuất khẩu gạo của Ấn Độ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự tăng trưởng cho ngành phân bón Việt Nam. Ấn Độ, do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, đã phải giảm sản lượng gạo nội địa, buộc họ phải áp đặt các hạn ngạch xuất khẩu để bảo đảm an ninh lương thực trong nước. Điều này đã đẩy giá gạo toàn cầu lên cao, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà xuất khẩu gạo Việt Nam. Nhờ đó, nhu cầu sử dụng phân bón trong nước tăng mạnh để phục vụ cho việc sản xuất lúa gạo. Đây là một lợi thế lớn cho các doanh nghiệp trong ngành phân bón, giúp họ duy trì sản lượng và doanh thu ổn định trong bối cảnh giá gạo toàn cầu tiếp tục tăng.

Biên lợi nhuận ổn định

Sự ổn định của giá dầu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chi phí sản xuất phân bón ở mức hợp lý. Giá dầu là một yếu tố chi phí lớn trong quy trình sản xuất phân bón, và việc giá dầu không có nhiều biến động đã giúp ngành phân bón ổn định hơn về mặt chi phí. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong ngành tối ưu hóa quy trình sản xuất và giữ cho biên lợi nhuận ổn định.

Trong quí 2-2024, biên lợi nhuận gộp của ngành đã đạt mức 11,7%, tăng nhẹ so với mức 11,2% của quí 1, cho thấy một xu hướng tăng trưởng bền vững. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là biên lợi nhuận sau thuế lại giảm từ 3,9% trong quí 1 xuống còn 3,1% trong quí 2, phản ánh sự gia tăng của các chi phí hoạt động và các yếu tố khác ảnh hưởng đến lợi nhuận sau thuế.

Dự báo cho thấy, trong thời gian tới, ngành phân bón vẫn có thể duy trì biên lợi nhuận gộp ở mức 13-18% nhờ nhu cầu ổn định và giá dầu tiếp tục duy trì sự ổn định. Việc giá dầu không biến động mạnh là một yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp trong ngành có thể kiểm soát tốt chi phí sản xuất. Nhờ vậy, các doanh nghiệp có thể tận dụng cơ hội để quản lý chi phí hiệu quả, từ đó duy trì biên lợi nhuận ở mức hợp lý. Điều này cũng giúp ngành phân bón tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, đặc biệt khi nhu cầu về phân bón vẫn đang ở mức cao. Tuy nhiên, ngành cũng sẽ đối mặt với thách thức lớn là việc tối ưu hóa quy trình sản xuất và kiểm soát chi phí hoạt động trong bối cảnh các yếu tố đầu vào có thể tăng trở lại.

Ngoài ra, để duy trì sự ổn định về biên lợi nhuận sau thuế, các doanh nghiệp trong ngành cần phải tìm cách tối ưu hóa quy trình sản xuất. Đây là yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo tăng trưởng lợi nhuận bền vững và duy trì vị thế cạnh tranh của ngành trên thị trường quốc tế. Nếu các doanh nghiệp không thể tối ưu hóa chi phí hoạt động, biên lợi nhuận của họ có thể sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực, đặc biệt khi giá dầu và các yếu tố chi phí khác bắt đầu có dấu hiệu tăng trở lại. Do đó, việc quản lý chi phí và tối ưu hóa quy trình sản xuất sẽ là những yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp trong ngành phân bón duy trì sự phát triển bền vững trong tương lai.

Thị trường phân bón có thể yếu đi vào cuối năm

Thị trường phân bón có thể sẽ đối mặt với một số thách thức vào cuối năm 2024 khi tình hình thời tiết toàn cầu dần trở nên ổn định hơn. Hiện tượng El Nino đang dần biến mất theo số liệu chỉ số ONI, điều này có thể dẫn đến việc Ấn Độ gỡ bỏ các hạn ngạch xuất khẩu gạo. Nếu điều này xảy ra, giá gạo toàn cầu có thể sẽ hạ nhiệt, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến giá gạo xuất khẩu của Việt Nam và kéo theo sự suy giảm về nhu cầu phân bón.

Thực tế, sản xuất phân bón trong tháng 6 vừa qua đã có dấu hiệu suy giảm khi giá gạo toàn cầu bắt đầu có xu hướng giảm nhẹ. Điều này cho thấy, sự tăng trưởng của ngành phân bón không chỉ phụ thuộc vào nhu cầu trong nước mà còn chịu ảnh hưởng lớn từ những biến động trên thị trường quốc tế.

Trong bối cảnh này, các doanh nghiệp trong ngành phân bón cần theo dõi sát sao các yếu tố quốc tế để điều chỉnh chiến lược kinh doanh một cách phù hợp. Việc theo dõi sát sao các yếu tố thời tiết và thị trường quốc tế, đặc biệt là tình hình sản xuất lúa gạo của các quốc gia xuất khẩu lớn như Ấn Độ, sẽ giúp các doanh nghiệp có thể dự đoán trước các biến động và điều chỉnh chiến lược sản xuất để tránh những rủi ro không mong muốn.

Ngoài ra, việc đầu tư vào các công nghệ sản xuất mới cũng sẽ là yếu tố giúp tăng cường hiệu quả sản xuất và giảm thiểu chi phí đầu vào, từ đó nâng cao biên lợi nhuận của các doanh nghiệp trong ngành. Để đạt được sự phát triển bền vững, các doanh nghiệp cần chú trọng vào việc tối ưu hóa quy trình sản xuất và quản lý chi phí một cách hiệu quả.

Ngành phân bón Việt Nam đang trải qua giai đoạn ổn định và cân bằng sau những biến động mạnh do đại dịch gây ra. Tuy nhiên, sự ổn định này có thể sẽ không kéo dài lâu nếu các yếu tố quốc tế, như tình hình xuất khẩu gạo của Ấn Độ, có sự thay đổi.

(*) CFA
(**) VDSC

Lê Hoài Ân (*) - Đặng Phú (**)