Ngành hóa chất: Chờ cú hích từ luật mới để bứt phá

Trụ cột top 3 công nghiệp Việt Nam

Sáng 1/4, tại Hà Nội, Cục Hóa chất (Bộ Công Thương) đã tổ chức hội thảo: "Thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp hóa chất Việt Nam". Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài chủ trì hội thảo.

Thứ trưởng Trương Thanh Hoài chủ trì hội thảo Thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp hóa chất. Ảnh: NH

Trình bày báo cáo tình hình xây dựng chính sách thúc đẩy phát triển của ngành công nghiệp hóa chất Việt Nam tại hội thảo, ông Phạm Huy Nam Sơn - Phó Cục trưởng Cục Hóa chất - cho rằng: Hóa chất có mặt trong đa số các lĩnh vực của đời sống xã hội. Với sự tiến bộ của khoa học và kỹ thuật, ngành công nghiệp hóa chất đã và đang tiếp tục nghiên cứu, cho ra đời nhiều sản phẩm, giải pháp có hiệu quả, đóng vai trò ngày càng quan trọng trong sự phát triển công nghiệp và kinh tế của mỗi quốc gia.

‘Có thể nói, xã hội càng phát triển, càng văn minh thì hóa chất ngày càng đóng vai trò, vị trí quan trọng’ - ông Phạm Huy Nam Sơn khẳng định và cho rằng: Theo nghiên cứu, ước tính mỗi xe ô tô cần sử dụng khoảng 350 kg nhựa - sản phẩm từ ngành công nghiệp hóa chất. Vật liệu tổng hợp, hiện đại từ các sản phẩm hóa dầu trong máy bay đời mới hiện đại như Boeing 787 Dreamliner chiếm hơn nửa cấu trúc chính từ ngành công nghiệp hóa chất.

Bên cạnh đó, theo báo cáo phân tích toàn cầu của Oxford Economics đã chỉ ra, ngành công nghiệp hóa chất là lĩnh vực sản xuất lớn thứ 5 trên toàn cầu, trực tiếp tạo ra giá trị gia tăng 1,1 nghìn tỷ USD, đóng góp vào GDP toàn cầu.

‘Đặc biệt, theo ước tính, 1 USD được tạo ra từ ngành công nghiệp hóa chất thì sẽ có thêm 4,20 USD được tạo ra ở những lĩnh vực khác trong nền kinh tế. Số liệu trên cho thấy, vị trí, vai trò và tầm quan trọng của hóa chất trong đời sống và sự phát triển của nền kinh tế’ – ông Phạm Huy Nam Sơn khẳng định.

Tại Việt Nam, theo đại diện Cục Hóa chất - Bộ Công Thương, trong số 10 ngành công nghiệp lớn nhất cả nước theo phân ngành cấp 2, ngành công nghiệp hóa chất được xếp vào nhóm thứ 3, chiếm tỷ trọng 2-5% GDP toàn ngành công nghiệp. Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất công nghiệp của ngành khoảng 10-11%/năm; lực lượng lao động khoảng 2,7 triệu lao động, chiếm gần 10% lao động trong toàn ngành công nghiệp và năng suất lao động cao gấp 1,36 lần năng suất lao động trung bình của ngành công nghiệp.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài cho rằng, ngành công nghiệp hóa chất Việt Nam còn rất nhiều tiềm năng và cơ hội phát triển. Ảnh: NH

Một số lĩnh vực trong ngành công nghiệp hóa chất về cơ bản đã đáp ứng đủ nhu cầu trong nước như phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, săm lốp, sơn thông dụng, sản phẩm tẩy rửa. Chủng loại, cơ cấu sản phẩm trong ngành công nghiệp hóa chất cũng được đánh giá ngày càng đa dạng, cung cấp nguyên liệu đầu vào cho nhiều ngành công nghiệp khác như điện tử, luyện kim, dệt may, da giày…

Sản phẩm hóa chất sản xuất trong nước đã đa dạng hơn về chủng loại. Ảnh minh họa

Cần bứt phá để xứng tầm

Mặc dù đã đạt được những thành tựu đáng kể, nhưng theo đánh giá của Cục Hóa chất, quy mô và tốc độ phát triển của ngành hóa chất chưa tương xứng với vai trò và tiềm năng phát triển, nhiều loại nguyên liệu và sản phẩm hóa chất còn phụ thuộc vào nhập khẩu, nguồn lực đầu tư cho ngành hóa chất còn hạn chế, cơ cấu đầu tư còn bất hợp lý nên chưa có nhiều sản phẩm có giá trị gia tăng cao, chưa hình thành chuỗi giá trị các sản phẩm hóa chất trong khu vực toàn cầu.

Luật Hóa chất số 06/2007/QH12 được Quốc hội khóa XII, Kỳ họp thứ 2 thông qua ngày 21/11/2007, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2008 là sự thể chế hóa, hiện thực và cụ thể hóa một cách nhanh chóng và kịp thời các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Sự ra đời của Luật Hóa chất là dấu mốc quan trọng trong quá trình xây dựng và tạo lập một hành lang pháp lý chính thức và thống nhất cho các hoạt động hóa chất trên cả nước. Tuy vậy, sau gần 18 năm triển khai, Luật Hóa chất năm 2007 cũng đã bộc lộ những tồn tại, hạn chế. Để phát triển ngành công nghiệp hóa chất, Bộ Công Thương đang xây dựng Luật Hóa chất (sửa đổi).

Hiện tại, theo Cục Hóa chất, Luật Hóa chất (sửa đổi) đã trải qua nhiều vòng lấy ý kiến và dự kiến sẽ được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV diễn ra vào tháng 5-6/2025.

Khẳng định Luật Hóa chất (sửa đổi) đóng vai trò quan trọng trong phát triển ngành công nghiệp hóa chất trong thời gian tới, phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài cho rằng, ngành công nghiệp hóa chất Việt Nam còn rất nhiều tiềm năng và cơ hội phát triển, theo đó Luật Hóa chất (sửa đổi) sẽ là cơ hội rất tốt, tạo đột phá cho ngành công nghiệp hóa chất phát triển trong thời gian tới, đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, muốn Luật Hóa chất tạo tác động tích cực tới sự phát triển của ngành công nghiệp hóa chất, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài cho biết, các ý kiến đóng góp, xây dựng Luật Hóa chất (sửa đổi) của cộng đồng doanh nghiệp là vô cùng quan trọng, bởi khi luật ra đời, đối tượng thụ hưởng và chịu tác động chính sẽ là cộng đồng doanh nghiệp.

Dựa trên những đóng góp của đại diện doanh nghiệp, Luật Hóa chất sẽ được sửa đổi, bổ sung và tạo cơ sở chắc chắn, bền vững cho ngành công nghiệp hóa chất phát triển.

Nguyễn Hòa