Ngăn hệ lụy từ việc hoa hậu, diễn viên không biết gì về sản phẩm vẫn quảng cáo

Người có chuyên môn, năng lực liên quan tới sản phẩm mới được quảng cáo

Sáng 10/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo.

ĐBQH Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) tham gia góp ý tại nghị trường. Ảnh: Media Quốc hội.

ĐBQH Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) chỉ ra thực tế hiện nay phát sinh nhiều tình huống liên quan người nổi tiếng như hoa hậu, người mẫu, ca sĩ, diễn viên tham gia quảng cáo sản phẩm mà không hề có chuyên môn hay hiểu biết về sản phẩm, chỉ dựa vào hình ảnh để gây chú ý.

"Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro và gây hệ lụy cho người tiêu dùng", ĐBQH Trịnh Xuân An nhấn mạnh.

Theo ông An, trong khái niệm và giải thích từ ngữ ở dự thảo luật đã đưa vào khái niệm "người chuyển tải quảng cáo", bao gồm "người có ảnh hưởng" nhưng định nghĩa và quy định về người có ảnh hưởng còn chưa rõ ràng.

ĐBQH đoàn Đồng Nai cho rằng cần quy định rõ: chỉ những người có chuyên môn, năng lực liên quan trực tiếp đến sản phẩm, dịch vụ mới được phép thực hiện quảng cáo trong vai trò người chuyển tải.

"Điều này sẽ giúp ngăn chặn tình trạng quảng cáo tràn lan, thiếu kiểm soát như thời gian qua. Ngoài ra, nếu xác định người có ảnh hưởng là một chủ thể trong hoạt động quảng cáo, thì cần quy định rõ hơn về quyền và nghĩa vụ của họ", ông An nói.

Mặt khác, ĐBQH An chỉ ra hiện nay, dự thảo mới chỉ quy định hai quyền cơ bản, trong khi nghĩa vụ lại rất nhiều và có nội dung còn chung chung, ví dụ như "nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật".

"Điều này không những gây khó cho việc thực thi mà còn đẩy rủi ro pháp lý về phía người có ảnh hưởng", ông An nói và đề nghị siết chặt điều kiện, tiêu chí đối với người chuyển tải quảng cáo, đồng thời làm rõ các quyền và nghĩa vụ của họ theo hướng cụ thể, minh bạch hơn.

Các ĐBQH lắng nghe phiên thảo luận. Ảnh: Media Quốc hội.

Còn ĐBQH Trần Thị Thu Hằng (đoàn Đắk Nông) nêu cụ thể một số vụ việc nổi cộm gần đây như vụ quảng cáo sữa giả của một số MC, biên tập viên, vụ quảng cáo của Quang Linh Vlog, Hằng Du mục và gần nhất là vụ lòng xe điếu cho rằng, cần tiếp tục hoàn thiện, bổ sung quy định về quảng cáo hiện hành và các quy định liên quan.

Để xử lý triệt để, ĐBQH đề nghị tiếp tục rà soát, đánh giá hạn chế, bất cập, bịt lỗ hổng pháp lý, không để quảng cáo sai sự thật, tiếp tục bổ sung các hành vi bị nghiêm cấm, trách nhiệm của các bên liên quan.

Bên cạnh đó, cần chế tài nghiêm khắc hơn đối với vấn đề này khi Luật Hình sự (sửa đổi) đang được trình tại kỳ họp thứ 9 và cần ban hành quy định xử lý vi phạm hành chính đủ mạnh.

Cơ quan quản lý người nổi tiếng quảng cáo sai cần vào cuộc

Cùng góp ý vào vấn đề này, ĐBQH Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) cho rằng, vấn đề quảng cáo sai sự thật trên nền tảng số với sự tham gia của các KOLs, người làm nội dung trên nền tảng mạng xã hội ở nhiều lứa tuổi khác nhau, các ngành nghề khác nhau như YouTuber, Facebooker, TikToker rất được quan tâm và đã hai lần được nêu trong các phiên chất vấn và trả lời chất vấn.

ĐBQH Phúc góp ý trong luật lần này, bên cạnh quy định về trách nhiệm của tổ chức cá nhân kinh doanh, tổ chức dịch vụ quảng cáo, cần tăng cường xử phạt vi phạm đối với người chuyển tải sản phẩm quảng cáo.

Bà đề nghị Chính phủ sớm sửa đổi Nghị định về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo, nâng cao mức xử phạt để đảm bảo tính răn đe, góp phần bảo vệ sức khỏe, tính mạng, tài sản và quyền lợi của người tiêu dùng. Đồng thời, tạo ra môi trường quảng cáo lành mạnh và bền vững.

ĐBQH Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu). Ảnh: Media Quốc hội.

Ngoài ra, theo ĐBQH, cần rà soát quy định về đạo đức, trách nhiệm, nghề nghiệp, trách nhiệm pháp lý của đối tượng này, nhất là những người có ảnh hưởng và cần có cơ chế quản lý nghiêm những người nổi tiếng, người có ảnh hưởng cao trong xã hội bởi những người này làm việc trong các cơ quan tổ chức.

"Khi họ vi phạm quy định quảng cáo, đặc biệt là quảng cáo sai sự thật, các cơ quan tổ chức đó cần có cơ chế quản lý chặt chẽ", bà Phúc nói.

Bên cạnh đó, cần xem xét bổ sung trách nhiệm của hội đồng thẩm định quảng cáo để cơ bản đảm bảo các bên liên quan đều phải có trách nhiệm về hoạt động của tổ chức, cá nhân khi thực hiện nhiệm vụ.

Người quảng cáo sai phải chịu trách nhiệm liên đới bồi thường

Góp ý ở khía cạnh khác về trách nhiệm của người nổi tiếng khi quảng cáo, ĐBQH Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) chỉ ra trong các vụ sữa giả, thực phẩm chức năng giả vừa bị phát hiện vừa qua, các công ty này đều có các giấy tờ kiểm định, kiểm nghiệm, công bố sản phẩm.

Nhưng thực tế các sản phẩm được sản xuất qua điều tra, kiểm định của cơ quan công an lại được xác định là hàng giả.

Vậy, ĐBQH đặt câu hỏi: Liệu yêu cầu người quảng cáo, nhất là các ca sĩ, nghệ sĩ, diễn viên, KOLS có trách nhiệm kiểm tra tài liệu liên quan đến sản phẩm, hàng hóa có thực sự khả thi?

ĐBQH Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) phát biểu tại nghị trường. Ảnh: Media Quốc hội.

Bà cũng đặt vấn đề: "Việc thông báo trước đến người tiếp nhận quảng cáo về việc mình thực hiện hoạt động quảng cáo sẽ như thế nào? Phải chăng là viết lên Facebook, đăng lên TikTok, YouTube cho biết tôi chuẩn bị sẽ quảng cáo cho nhãn hàng này, sản phẩm kia, mời bà con chuẩn bị theo dõi?"

Do đó, bà đề nghị cần sửa đổi, bổ sung các nội dung này để đảm bảo khả thi hơn.

Đồng thời, đại biểu đoàn Thái Bình đề nghị cần quy định rõ hơn trong luật cơ chế bồi thường với hoạt động quảng cáo sai của người chuyển tải quảng cáo, nhất là những người nổi tiếng.

Có thể bổ sung thêm nghĩa vụ phải chịu trách nhiệm liên đới bồi thường vì hành động quảng cáo sai.

Bà dẫn kinh nghiệm ở Mỹ, Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) yêu cầu người nổi tiếng phải tiết lộ rõ ràng mối quan hệ tài chính với thương hiệu khi quảng cáo sản phẩm. Quảng cáo phải trung thực, không gây hiểu lầm về hiệu quả hoặc tính năng của sản phẩm.

Hay tại Hàn Quốc, cấm các hoạt động quảng cáo trá hình trên mạng xã hội. Nếu vi phạm có thể bị phạt tối đa 2% doanh thu quảng cáo hoặc tối đa 500 triệu won (khoảng 8,7 tỷ đồng).

Năm 2022, nước này còn bổ sung quy định cấm nghệ sĩ làm gương mặt đại diện cho các hãng rượu để hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến giới trẻ.

"Các quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo tính trung thực trong hoạt động quảng cáo. Người nổi tiếng cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật khi tham gia quảng cáo để tránh các hậu quả pháp lý và ảnh hưởng đến uy tín cá nhân.

Nếu người nổi tiếng đã thực hiện đầy đủ các biện pháp thẩm định hợp lý, dựa trên giấy tờ, hồ sơ pháp lý do doanh nghiệp cung cấp, thì thông thường họ không bị xem là cố tình quảng cáo gian dối, mà chủ doanh nghiệp/sản xuất sẽ chịu trách nhiệm chính", bà Thu nhấn mạnh.

Trang Trần