Ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc được nới room ngoại lên 49%

Theo đó, tổng mức sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại các ngân hàng tham gia phương án chuyển giao bắt buộc có thể vượt 30% nhưng không quá 49%, ngoại trừ trường hợp ngân hàng thương mại mà Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ.

Trong báo cáo phân tích mới đây, Chứng khoán ACB (ACBS) nhận định quy định mới này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các ngân hàng có thể phát hành tăng vốn cho cổ đông nước ngoài. Điều này đặc biệt quan trọng khi các ngân hàng này có nhu cầu tăng vốn để bơm thêm nguồn lực cho các ngân hàng yếu kém mà họ nhận chuyển giao, qua đó thúc đẩy nhanh tiến trình tái cơ cấu. Đơn cử như MBBank (MBB) có kế hoạch góp tối đa 5.000 tỷ đồng vào ngân hàng nhận chuyển giao trong giai đoạn tái cơ cấu. Các ngân hàng khác dự kiến cũng sẽ có những kế hoạch tương tự.

Việc tăng vốn cũng giúp củng cố hệ số an toàn vốn (CAR), nhất là trong bối cảnh các ngân hàng nhận chuyển giao ngân hàng yếu kém thường được Ngân hàng Nhà nước cấp hạn mức tăng trưởng tín dụng cao, từ 20-30% mỗi năm.
ACBS phân tích, hiện HDBank (HDB) dù có CAR khá cao (khoảng 14%) nhưng lại khá phụ thuộc vào trái phiếu vốn cấp 2, do đó ngân hàng có thể xem xét tăng vốn cấp 1 để tối ưu chi phí vốn. VPBank (VPB) cũng có CAR tương tự và chưa sử dụng nhiều trái phiếu vốn cấp 2 nên nhu cầu tăng vốn chưa cấp thiết. Trong khi đó, MBB có CAR không cao (khoảng 10%), dù chưa tận dụng nhiều vốn cấp 2, nên cũng có thể có nhu cầu tăng vốn trong tương lai.

Tuy nhiên, ACBS cũng chỉ ra một số yếu tố cần lưu ý. Sự hiện diện của cổ đông nhà nước có thể là một trở ngại, do nhóm này thường không muốn bị pha loãng tỷ lệ sở hữu. Ngoài ra, việc nới tỷ lệ sở hữu nước ngoài này còn tùy thuộc vào điều lệ của từng ngân hàng và chỉ áp dụng trong thời gian thực hiện phương án chuyển giao bắt buộc đã được phê duyệt, dự kiến từ 5-10 năm. Sau khi kết thúc thời hạn này, nhà đầu tư nước ngoài không được phép mua thêm cổ phần cho đến khi tổng mức sở hữu giảm xuống dưới 30%, trừ trường hợp mua cổ phần chào bán cho cổ đông hiện hữu hoặc chuyển nhượng giữa các nhà đầu tư nước ngoài.

Ngân hàng nào có thể tiên phong?

Hiện tại, trong số các ngân hàng tiềm năng tham gia chương trình này (ngoại trừ Vietcombank do Nhà nước sở hữu trên 74%), tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại MBB là 22,3%, VPB là 24,3% và HDB là 16,9% - tất cả đều chưa chạm trần hạn mức 30% hiện hành. Do đó, ACBS cho rằng việc nới room lên 49% có thể chưa tạo động lực tích cực ngay lập tức đối với giá cổ phiếu của các ngân hàng này trong ngắn hạn.

Dù vậy, về trung và dài hạn, giới hạn 49% sẽ là yếu tố hấp dẫn giúp các ngân hàng huy động vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là các đối tác chiến lược. Hiện tại, MBB có các cổ đông lớn là những tập đoàn nhà nước, đặc biệt là Viettel, đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái kinh doanh của ngân hàng. VPB có SMBC (Nhật Bản) là cổ đông chiến lược nước ngoài và cũng đang sở hữu 50% vốn của FE Credit.

Trong khi đó, HDBank chưa có cổ đông chiến lược nước ngoài và đang trong quá trình tìm kiếm. Vì vậy, ACBS đánh giá HDB là ngân hàng có nhiều khả năng sẽ nới tỷ lệ sở hữu nước ngoài sớm nhất, do nhu cầu tăng vốn cấp 1 ngày một lớn và việc chưa có đối tác chiến lược nước ngoài. Nếu HDB muốn tìm kiếm cổ đông chiến lược với tỷ lệ sở hữu thông thường từ 15-20%, việc nới room sẽ là một bước đi cần thiết. Điều này được kỳ vọng sẽ tác động tích cực lên giá cổ phiếu HDB.

Tác động lan tỏa đến thị trường

Ngoài tác động tích cực đến nguồn vốn và giá cổ phiếu của các ngân hàng liên quan, ACBS cho rằng chính sách này cũng cho phép thử nghiệm việc nới room ngoại trong một phạm vi hẹp. Từ đó, cơ quan quản lý có thể đánh giá tác động đến năng lực tài chính, quản trị và sự ổn định của hệ thống ngân hàng. Việc giới hạn thí điểm ở một số ngân hàng giúp giảm thiểu rủi ro an ninh tài chính – tiền tệ nếu có biến động từ dòng vốn ngoại.

Kết quả từ các ngân hàng thí điểm sẽ cung cấp dữ liệu thực tiễn về việc thu hút vốn ngoại, cải thiện quản trị và hiệu quả xử lý ngân hàng yếu kém, làm cơ sở để xem xét việc mở rộng chính sách này trong tương lai. Trong bối cảnh khối ngoại đã bán ròng cổ phiếu ngành ngân hàng hơn 30.000 tỷ đồng kể từ đầu năm 2024, việc tạo điều kiện cho các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc được nới room ngoại có thể hỗ trợ dòng vốn ngoại chảy vào ngành ngân hàng và thị trường chứng khoán Việt Nam.

Minh Minh