Nêu cao vai trò của MTTQ Việt Nam

Tiến sĩ Lương Thị Quyên, Trưởng Khoa Nhà nước và Pháp luật, Trường Chính trị tỉnh Hải Dương

Việc sửa đổi, bổ sung điều 9 Hiến pháp năm 2013 nhằm thực hiện chủ trương của Đảng về thu gọn đầu mối, nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức trong hệ thống chính trị, đặc biệt là Nghị quyết Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII). Điều này đòi hỏi phải sắp xếp, tổ chức lại bộ máy tổ chức của MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội để thích ứng với tình hình mới.

Thực chất của đoạn 1, khoản 1, điều 9 là nêu định nghĩa khái niệm “MTTQ Việt Nam”, trong đó liệt kê ngắn gọn nhưng đầy đủ các thành tố của “tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện”, gồm “tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội và các cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, tầng lớp xã hội, dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài”.

So với đoạn 2, khoản 2, điều 9 Hiến pháp năm 2013 hiện hành, đoạn 2, khoản 2, điều 9 Dự thảo Nghị quyết đã bổ sung nội dung MTTQ Việt Nam “là bộ phận của hệ thống chính trị của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo”. Sự bổ sung này có ý nghĩa rất quan trọng, khẳng định vị thế của MTTQ Việt Nam.

Đoạn 2, khoản 2, điều 9 Dự thảo Nghị quyết đã đưa nội dung “tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc” lên trước; đồng thời, bổ sung nội dung “thể hiện ý chí, nguyện vọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân”; sau đó mới đến nội dung “đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân”. Sự thay đổi vị trí và bổ sung các nội dung của đoạn 2 này là hoàn toàn hợp lý nhằm bảo đảm tính khoa học, chặt chẽ về chức năng, nhiệm vụ của MTTQ Việt Nam.

Trong khoản 2, điều 9 Dự thảo Nghị quyết đã bổ sung cụm từ “trực thuộc MTTQ Việt Nam” nhằm khẳng định và nhấn mạnh rằng, các tổ chức chính trị - xã hội (Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam) là các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc MTTQ Việt Nam.

Sự chỉnh sửa, bổ sung nêu trên đã diễn đạt lại khoản 2 điều 9 một cách đầy đủ, trọn vẹn, nêu rõ được vị trí, vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội thành viên trong mối quan hệ với MTTQ Việt Nam.

Những chỉnh sửa, bổ sung này khẳng định vị trí của các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc MTTQ Việt Nam; bổ sung, làm rõ nguyên tắc hoạt động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên là hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động dưới sự chủ trì của MTTQ Việt Nam.

Tại khoản 3, điều 9 Dự thảo Nghị quyết có bổ sung một ý quan trọng là MTTQ Việt Nam, các tổ chức thành viên bên cạnh việc hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật thì còn hoạt động theo điều lệ của MTTQ Việt Nam, điều lệ của mỗi tổ chức. Sự bổ sung này là cần thiết bởi bên cạnh Hiến pháp, pháp luật, MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội còn có điều lệ của tổ chức mình do sự khác nhau về tôn chỉ, mục đích hoạt động, về tính đặc thù của thành viên, hội viên thuộc tổ chức mình.

Như vậy, đề xuất sửa đổi, bổ sung điều 9, Hiến pháp năm 2013 quy định về MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội được nêu trong Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 đã hướng tới làm rõ được vai trò cốt lõi của MTTQ Việt Nam, nhấn mạnh vị trí của MTTQ Việt Nam là tổ chức trung tâm của khối đại đoàn kết toàn dân, tạo cơ sở pháp lý cho việc sắp xếp lại các tổ chức thành viên, giảm bớt sự trùng lặp trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ, bảo đảm thống nhất và đồng bộ với cơ cấu tổ chức đảng, phù hợp với mô hình tổ chức mới sau khi sắp xếp, tinh gọn các tổ chức chính trị - xã hội vào MTTQ Việt Nam.

LƯƠNG THỊ QUYÊN