Nền tảng cho an ninh thông tin và chủ quyền dữ liệu

Giúp quản lý hiệu quả các hoạt động hành chính

Với sự gia tăng vượt bậc về lưu trữ dữ liệu và nhu cầu tăng cường an ninh, bảo mật thông tin, việc xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia đang trở thành một phần quan trọng, được coi là ưu tiên hàng đầu đối với các quốc gia, không chỉ để đáp ứng nhu cầu lưu trữ thông tin, mà còn để bảo đảm an ninh và chủ quyền về dữ liệu.

Trung tâm dữ liệu VNPT IDC tại Hòa Lạc.

Nắm bắt xu thế đó, tại Việt Nam, Chính phủ đã và đang đẩy mạnh lộ trình chuyển đổi số toàn diện, trong đó xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia là một bước đi quan trọng. Việc này không chỉ đáp ứng yêu cầu cấp bách về lưu trữ, bảo mật dữ liệu trong giai đoạn hiện tại, mà còn chuẩn bị hạ tầng chiến lược phục vụ cho sự phát triển lâu dài, trong bối cảnh kinh tế - xã hội ngày càng dựa nhiều vào dữ liệu số.

Phó Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư, Cục Quản lý hành chính về Trật tự xã hội (Bộ Công an), Thượng tá Nguyễn Anh Tuấn cho biết, xu hướng xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia đang trở thành một yếu tố cốt lõi, không chỉ trong lĩnh vực công nghệ thông tin, mà còn có ảnh hưởng sâu rộng đến hầu hết mọi khía cạnh kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay. “Dữ liệu tại Trung tâm Dữ liệu quốc gia là nền tảng cốt lõi cung cấp các dịch vụ liên quan đến dữ liệu, hỗ trợ hoạch định chính sách, xây dựng Chính phủ số, xã hội số và kinh tế số. Trung tâm Dữ liệu quốc gia cung cấp hạ tầng công nghệ thông tin cho các tổ chức chính trị xã hội, các hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia và các cơ quan có nhu cầu sử dụng để khai thác, vận hành, nâng cao hiệu quả, bảo đảm an ninh, an toàn thông tin”.

Năm 2025, Việt Nam phấn đấu trở thành một trong 70 nước dẫn đầu về Chính phủ điện tử

Theo đó, các định hướng chiến lược của Chính phủ và Bộ Thông tin và Truyền thông, Trung tâm Dữ liệu quốc gia tại Việt Nam được quy hoạch và phát triển với các mục tiêu chính như: số hóa toàn bộ dữ liệu, giúp quản lý hiệu quả các hoạt động hành chính, giảm thiểu các thủ tục giấy tờ phức tạp và nâng cao chất lượng dịch vụ công. Bên cạnh đó, tập trung, thống nhất hạ tầng dữ liệu quốc gia; bảo đảm an toàn, an ninh thông tin và chủ quyền dữ liệu... “Sự ra đời của Trung tâm Dữ liệu quốc gia không chỉ góp phần tối ưu hóa quá trình số hóa dữ liệu, giúp quản lý và khai thác thông tin một cách hiệu quả, mà còn nâng cao hiệu suất và tối ưu chi phí vận hành hạ tầng công nghệ thông tin. Đồng thời, Trung tâm Dữ liệu quốc gia đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm khả năng vận hành ổn định và liên tục của các hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI), tạo tiền đề cho việc ứng dụng AI sâu rộng vào các lĩnh vực quan trọng, từ quản lý hành chính công đến phân tích và dự báo, qua đó thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của chính phủ số, xã hội số và kinh tế số, hướng tới một nền hành chính hiện đại, minh bạch và hiệu quả hơn”, Thượng tá Nguyễn Anh Tuấn chia sẻ.

Xây dựng hành lang pháp lý bảo đảm an ninh, an toàn dữ liệu

Với mục tiêu đến năm 2025, Việt Nam phấn đấu trở thành một trong 70 nước dẫn đầu về Chính phủ điện tử và nằm trong 50 quốc gia dẫn đầu về công nghệ thông tin, tối thiểu 80% hồ sơ thủ tục hành chính được xử lý trực tuyến, cắt giảm ít nhất 20% thủ tục hành chính của các cơ quan nhà nước so với hiện nay; nâng mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp về giải quyết thủ tục hành chính đạt tối thiểu 90%... Theo đó, lộ trình xây dựng và vận hành Trung tâm Dữ liệu quốc gia sẽ có ba giai đoạn chính: giai đoạn 1 là xây dựng cơ sở (từ nay đến hết năm 2025); giai đoạn 2 là mở rộng (từ năm 2026 - 2028); giai đoạn 3 phát triển (từ năm 2029 - 2030).

Chia sẻ về quá trình triển khai Đề án xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia, Phó giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an, Thượng tá Nguyễn Anh Tuấn cho biết: đề án xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia đang trong quá trình triển khai các nội dung phục vụ việc thử nghiệm hệ thống và xây dựng công trình Trung tâm Dữ liệu quốc gia. Tuy nhiên, hiện vẫn còn những khó khăn, vướng mắc; nhiều cơ sở dữ liệu được thu thập, lưu trữ trùng lặp, chồng chéo, chưa được chuẩn hóa, thống nhất về tiêu chuẩn, danh mục nên không có khả năng kế thừa, khó khăn khi kết nối, chia sẻ, khai thác dùng chung. Về nhân sự thực hiện, chủ yếu là cán bộ trẻ, chưa có nhiều kinh nghiệm thực tế; các văn bản pháp lý còn vướng mắc do yêu cầu chia tách rõ ràng về mặt vật lý, không phù hợp với việc hoạt động linh hoạt của điện toán đám mây. Cùng với đó, các đơn vị tham gia ý kiến chậm, nhiều đơn vị khó liên lạc để nắm tiến độ xử lý văn bản; nhà thầu tư vấn thiết kế và các đơn vị hỗ trợ còn có các quan điểm không thống nhất dẫn đến chậm trễ trong quá trình thiết kế...

Chất lượng dữ liệu là yếu tố then chốt

Để triển khai đồng bộ, đưa Trung tâm Dữ liệu quốc gia vào khai thác, sử dụng từ quý IV.2025, thời gian qua Bộ Công an đã phối hợp với các bộ, ngành xây dựng hành lang pháp lý và quy định liên quan đến bảo đảm an ninh, an toàn dữ liệu; dự kiến chia sẻ, kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia trọng yếu; thiết lập cơ chế phối hợp liên ngành về an toàn thông tin. Cùng với đó, xây dựng hạ tầng dự phòng, bảo đảm tính liên tục vận hành; chia sẻ chuyên gia, nâng cao năng lực nguồn lực.

Trong thời gian tới, bộ sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành liên quan triển khai các nhiệm vụ bao gồm: hoàn thiện hành lang pháp lý rõ ràng, quy định về việc thu thập, lưu trữ, sử dụng, chia sẻ dữ liệu trong Trung tâm Dữ liệu quốc gia xây dựng hệ thống phân tích dữ liệu phục vụ chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, cơ quan nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Hải Thanh