Nâng tầm hạt cà phê

Rôm rả mô hình canh tác mới

Nằm bên cạnh tỉnh lộ 8, vườn cà phê 7ha của gia đình ông Nguyễn An Sơn (thôn 6, xã Ea Kpam, huyện Cư M’gar, Đắk Lắk) đã trở thành hình mẫu cho sự đổi mới trong canh tác nông nghiệp suốt nhiều năm qua. Gia đình ông Sơn gắn bó với cây cà phê từ năm 1968. Trước đây sản xuất theo phương pháp truyền thống, trồng cà phê đơn thân hãm ngọn, mỗi năm phải bỏ ra nhiều chi phí chăm sóc nhưng sản lượng chỉ đạt 3 đến 3,5 tấn cà phê/ha. Năm 2020, nhận thấy vườn đã già cỗi và năng suất thấp, gia đình ông Sơn quyết định thực hiện một bước ngoặt lớn, trục bỏ toàn bộ cây cà phê, xử lý đất và bắt đầu trồng tái canh, phương thức canh tác hoàn toàn mới: cà phê đa thân không hãm ngọn.

Khác với quy trình canh tác truyền thống mật độ 1.100 cây/ha, ông Sơn xử lý đất một cách kỹ lưỡng và trồng với mật độ gấp đôi, 2.200 cây/ha, áp dụng hệ thống tưới nhỏ giọt công nghệ Israel. Nhờ vậy, năng suất cà phê duy trì ổn định từ 5 đến 5,5 tấn/ha mỗi năm, lợi nhuận từ 7ha cà phê hàng tỷ đồng mỗi năm.

Còn ông Huỳnh Thông (ở xã Diên Phú, TP Pleiku, tỉnh Gia Lai) cho biết, gia đình có 5ha cà phê trồng từ năm 1995-1996. Năm 2009, ông quyết định chuyển sang canh tác cà phê theo hướng hữu cơ. Ông Thông chia sẻ, việc sử dụng phân hữu cơ ít tốn kém hơn so với bón phân hóa học nhưng vườn cây lại sinh trưởng, phát triển tốt hơn, năng suất đạt cao, ít bị sâu bệnh, mỗi vụ thu được gần 20 tấn cà phê nhân. Sau khi trừ các khoản chi phí vườn cà phê đem lại thu nhập từ 800 triệu đồng đến 1 tỷ đồng/năm.

Một trang trại cà phê canh tác theo hướng hữu cơ kết hợp du lịch trải nghiệm tại khu vực hồ Tà Đùng (xã Đắk Som, huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông)

Tại Khu Du lịch hồ Tà Đùng, người dân quanh vùng ai cũng biết vườn cà phê của ông Nguyễn Viết Tiến. Đây là mô hình nông nghiệp canh tác theo hướng hữu cơ để phục vụ du lịch trải nghiệm, liên kết với HTX Du lịch Tà Đùng (tỉnh Đắk Nông). Đưa khách rảo một vòng quanh khu vườn có tổng diện tích 6ha, được 12 năm tuổi, ông Tiến kể, năm vừa rồi, một doanh nghiệp ở TPHCM lên tham quan và mời ông làm hợp đồng bao tiêu, với giá cao hơn thị trường từ 1,5 đến 2 lần. Song họ cũng ràng buộc: không được vì giá cao mà sử dụng phân, thuốc vô cơ để tăng sản lượng. Ông Tiến cười nói: “Dĩ nhiên là tôi chấp nhận hết vì ngay cả khi không có họ, tôi vẫn làm như vậy”.

Trồng cà phê bền vững

Song hành với những vườn cà phê canh tác theo hướng mới là những doanh nghiệp (DN) kinh doanh cà phê lớn mạnh, đưa hạt cà phê ra bốn bể, năm châu, nâng tầm nông sản Việt.

Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group Phan Minh Thông kiểm tra chất lượng cà phê ở trang trại Sơn La

Công ty cổ phần Phúc Sinh (Phúc Sinh Group) thành lập năm 2001. Trên thị trường, Phúc Sinh được xem là “vua tiêu” khi chiếm đến 8% thị phần xuất khẩu toàn thế giới từ năm 2007 đến nay, đồng thời đứng trong tốp 4 DN xuất khẩu cà phê Việt Nam.

Theo ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group, doanh số xuất khẩu mỗi năm đạt khoảng 300 triệu USD, trong đó cà phê chiếm tỷ trọng lớn nhất với 60%, tiêu chiếm 30% và trà chiếm 10%. Năm 2024, Phúc Sinh quyết định hợp tác với Quỹ đầu tư &Green (Hà Lan). Nguồn vốn nhận được từ &Green với gần 25 triệu USD, Phúc Sinh dùng để đầu tư vào nhà máy chế biến cà phê ở Đắk Nông, tái đầu tư máy móc, trang thiết bị và triển khai dự án cà phê hòa tan sấy lạnh…

“Với việc nhận vốn từ &Green, tôi nghĩ sẽ truyền cảm hứng cho nhiều DN nông nghiệp khác. Phúc Sinh trở thành tấm gương điển hình về một DN nông nghiệp không chỉ phát triển kinh doanh bền vững, mà còn thu hút được sự tin tưởng từ các nhà tài trợ quốc tế”, ông Phan Minh Thông chia sẻ.

Cũng ở phố núi Pleiku, tháng 3-2024 Công ty TNHH Vĩnh Hiệp đã tổ chức lễ xuất khẩu lô hàng cà phê hữu cơ Việt Nam đầu tiên sang Nhật Bản. Sản phẩm cà phê này được trồng tại trang trại Vĩnh Hiệp trên diện tích 42ha. Hiện trang trại đã đạt 4 chứng nhận organic của Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc. Để đạt được những chứng nhận đó, cà phê tại trang trại phải áp dụng quy trình trồng, chăm sóc vô cùng nghiêm ngặt, từ khâu giống đến quản lý dinh dưỡng nhằm bảo đảm năng suất, chất lượng và phát triển bền vững hệ sinh thái dưới đất. Sản phẩm thu hoạch phải có tỷ lệ quả chín đạt từ 95% trở lên và tỷ lệ tạp chất không quá 0,5%; sản phẩm tận thu cuối vụ có tỷ lệ quả chín trên 80%.

Ông Thái Như Hiệp, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Vĩnh Hiệp, thổ lộ: “Chúng tôi đặt ra sứ mệnh là tiên phong về nông nghiệp hữu cơ, đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường khó tính nhất thế giới. Trang trại là mô hình thí điểm, tạo nền tảng để chia sẻ, hướng dẫn cho người dân cách tiếp cận phù hợp quy trình sản xuất hữu cơ”. Cần biết rằng, niên vụ 2023-2024, Vĩnh Hiệp là DN xuất khẩu cà phê đứng đầu ở Việt Nam, với kim ngạch đạt 520 triệu USD.

ĐỨC TRUNG