Nâng cao hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở

Khu tái định cư xã Gio An, huyện Gio Linh - Ảnh: NHƠN BỐN

Xác định tầm quan trọng của công tác hòa giải ở cơ sở, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến công tác này, luôn coi việc khuyến khích, tăng cường công tác hòa giải là một chủ trương nhất quán trong quản lý xã hội hiện nay. Ngày 20/6/2013, Quốc hội khóa XIII đã ban hành Luật Hòa giải ở cơ sở; Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 32-CT/TW, ngày 9/12/2003 “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, Nhân dân”.

Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở và nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, Nhân dân trên địa bàn tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Trị đã ban hành Chỉ thị số 17-CT/ TU ngày 6/4/2018 yêu cầu các cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội tiếp tục tổ chức quán triệt và thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW và các kết luận, hướng dẫn của trung ương.

Thực hiện Luật Hòa giải ở cơ sở, công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh đã đạt được những kết quả tích cực, hoạt động hòa giải ở cơ sở dần đi vào nền nếp, thống nhất và hiệu quả, qua đó, khẳng định vị trí và vai trò quan trọng của công tác hòa giải ở cơ sở trong đời sống xã hội. Các cơ quan, đơn vị, địa phương từ cấp tỉnh đến cấp xã đã có sự quan tâm, chỉ đạo, hướng dẫn từ công tác xây dựng, củng cố đội ngũ hòa giải viên đến bố trí kinh phí, tổ chức tập huấn kiến thức pháp luật, nghiệp vụ, cung cấp tài liệu cho đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở. Các địa phương cũng đã chú trọng hướng đến xây dựng các mô hình hòa giải ở cơ sở hiệu quả phù hợp với đối tượng hòa giải như các tổ hòa giải điểm, tổ hòa giải là người có uy tín , tổ hòa giải kiểu mẫu...

Theo báo cáo, đến nay, toàn tỉnh có 1.083 tổ hòa giải cơ sở với số lượng hòa giải viên là 5.465 người. Trong năm 2024, Sở Tư pháp cấp phát miễn phí 350 quyển sách Bộ luật Hình sự cho 350 tổ hòa giải trên địa bàn các huyện Hướng Hóa, Đakrông, Vĩnh Linh, Gio Linh, tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ hòa giải viên cơ sở trong công tác tra cứu văn bản pháp luật phục vụ cho công tác hòa giải ở cơ sở.

Về trợ giúp pháp lý, tính đến ngày 31/10/2024, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh đã thực hiện trợ giúp pháp lý 464 vụ việc; so với cùng kỳ năm 2023, số vụ việc trợ giúp pháp lý tăng 3%. Việc trợ giúp pháp lý, hòa giải ở cơ sở đã góp phần hạn chế được tình trạng khiếu nại, khiếu kiện vượt cấp, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, đồng thời nâng cao trình độ dân trí, am hiểu pháp luật của người dân. Đặc biệt, trong năm 2024, toàn tỉnh đã tiếp nhận 300 vụ việc thuộc phạm vi hòa giải ở cơ sở, trong đó đã hòa giải thành 227 vụ, đạt tỉ lệ hơn 76%.

Hòa giải ở cơ sở là biện pháp quan trọng góp phần giải quyết tận gốc các mâu thuẫn, tranh chấp trong nội bộ Nhân dân, xây dựng con người Việt Nam sống có ý thức cộng đồng, có lòng nhân ái, khoan dung, tôn trọng nghĩa tình, tôn trọng pháp luật, quan hệ hài hòa trong gia đình và xã hội. Thông qua hoạt động hòa giải ở cơ sở, vai trò tự quản của người dân được tăng cường; đồng thời pháp luật đến với người dân một cách tự nhiên, trực tiếp, có sức thẩm thấu sâu sắc, sức lan tỏa rộng, góp phần nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của Nhân dân.

Bên cạnh đó, hoạt động hòa giải ở cơ sở còn dựa trên các quy phạm đạo đức để tác động tới tâm tư, tình cảm của các bên, khơi dậy trong họ những suy nghĩ, tình cảm tích cực, qua đó làm cho các giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn và phát huy, góp phần quan trọng đưa chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước đi vào đời sống; khẳng định được vị trí, vai trò của công tác hòa giải trong đời sống xã hội.

Bên cạnh những kết quả đạt được, hiện nay, công tác hòa giải cơ sở ở trên địa bàn tỉnh vẫn còn gặp một số tồn tại, hạn chế cần tháo gỡ như: đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về hòa giải ở các cấp còn kiêm nhiệm, vì vậy công tác tham mưu quản lý nhà nước về hòa giải ở cơ sở còn gặp nhiều khó khăn; việc bố trí kinh phí cho công tác hòa giải ở cơ sở vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu.

Một số cấp ủy, chính quyền địa phương còn thiếu quan tâm, chưa có sự lãnh đạo, chỉ đạo, bố trí kinh phí hoạt động, thù lao, động viên, khen thưởng kịp thời. Kiến thức pháp luật và kỹ năng của một số hòa giải viên còn hạn chế; tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ còn chưa đầy đủ, cung cấp chưa kịp thời...

Vì vậy, trong thời gian tới, chủ trương của tỉnh là tiếp tục quan tâm rà soát, củng cố và kiện toàn tổ hòa giải; xây dựng đội ngũ hòa giải viên tâm huyết, nhiệt tình, trách nhiệm, có uy tín, hiểu biết pháp luật và có khả năng vận động, thuyết phục quần chúng. Cùng với đó là tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, bảo đảm kinh phí cho hoạt động của tổ hòa giải; tăng cường công tác tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng để nâng cao trình độ, năng lực, kỹ năng hòa giải của hòa giải viên, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên; kịp thời biểu dương, khen thưởng những cá nhân, tổ chức có thành tích xuất sắc trong công tác hòa giải ỏ cơ sở.

Với những kết quả đã đạt được, cùng sự quan tâm của các cấp ủy, chính quyển, cơ quan, tổ chức chính trị - xã hội và tinh thần trách nhiệm của đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở sẽ giúp cho công tác hòa giải ở cơ sở ngày càng nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động; góp phần xây dựng tình đoàn kết trong cộng đồng dân cư, giảm thiểu khiếu nại, tố cáo, bảo đảm an ninh trật tự và an toàn xã hội tại địa phương .

Hải Đăng