Nâng cao giá trị sản phẩm thủy sản

Đầu tư chế biến sâu

Chương trình Phát triển thủy sản tỉnh Quảng Ngãi đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 xác định mục tiêu đến năm 2030, tổng công suất nhà máy chế biến thủy sản đạt 30 nghìn tấn/năm; sản lượng sản phẩm thủy sản chế biến đạt 23 nghìn tấn/năm; hình thành 1 - 2 chuỗi liên kết sản xuất khai thác, nuôi trồng, chế biến, tiêu thụ sản phẩm thủy sản... góp phần nâng giá trị chế biến thủy sản, với kim ngạch xuất khẩu đạt 25 triệu USD/năm. Thực hiện mục tiêu trên, các DN hoạt động trong lĩnh vực thủy sản đã tích cực đầu tư, ứng dụng công nghệ, cải tiến quy trình sản xuất để tham gia vào phân khúc chế biến sâu sản phẩm thủy sản.

Đơn cử như Công ty TNHH Thủy sản Phú Thọ, ở xã An Phú. Năm 2021, nhận thấy thị trường thủy sản chế biến có nhiều tiềm năng và dư địa phát triển, đặc biệt là sản phẩm surimi (chả cá được sản xuất theo công nghệ Nhật Bản), công ty mạnh dạn đầu tư thiết bị, dây chuyền sản xuất, chế biến sản phẩm thủy sản theo quy trình, công nghệ hiện đại của Nhật Bản. Đồng thời, xây dựng hệ thống cấp đông, kho bảo quản lạnh đảm bảo chất lượng và tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm. Để đảm bảo nguồn nguyên liệu, công ty liên kết với hơn 40 tàu khai thác hải sản của ngư dân ở các xã ven biển, với sản lượng 2.000 - 3.000 tấn cá chuồn/năm, cùng hàng nghìn tấn cá thu, mực, tôm...

Công nhân của Công ty TNHH Thủy sản Phú Thọ sơ chế cá chuồn để làm chả. Ảnh: HỒNG HOA

Giám đốc Công ty TNHH Thủy sản Phú Thọ Nguyễn Thị Thương cho hay, chả cá surimi được làm theo công nghệ Nhật Bản nên khử được mùi tanh, đáp ứng nhu cầu sử dụng ngày càng cao của người tiêu dùng. Từ năm 2023 đến nay, nhu cầu tiêu thụ sản phẩm chả cá trên thị trường tăng mạnh, trung bình 3 - 4 ngày, công ty xuất hơn 40 tấn chả cá surimi. Năm 2024, công ty xuất 2.000 tấn sản phẩm hải sản sơ chế, chế biến ra thị trường. Công ty đã tạo việc làm cho 70 - 100 lao động thường xuyên tại địa phương, với mức thu nhập từ 5 - 10 triệu đồng/người/tháng; những tháng cao điểm vào dịp lễ, Tết, thu nhập từ 12 - 15 triệu đồng/người/tháng.

Doanh nghiệp gặp khó

Các DN đã sẵn sàng để gia nhập cuộc đua phân khúc chế biến sâu sản phẩm thủy sản, qua việc chủ động nguồn vốn đầu tư, chi phí vận hành, đào tạo nhân lực tay nghề cao cũng như hình thành chuỗi liên kết từ thu mua đến sơ chế, chế biến và tìm đầu ra. Tuy nhiên, nhiều DN hoạt động trong lĩnh vực này gặp khó khăn trong việc tiếp cận đất đai, mặt bằng xây dựng nhà xưởng.

Định vị sản phẩm trên thị trường

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hồ Trọng Phương, đẩy mạnh chế biến sâu được xem là một trong những giải pháp quan trọng để doanh nghiệp định vị lại sản phẩm gắn với xây dựng chuỗi liên kết theo hướng khép kín, nhằm gia tăng giá trị và sức cạnh tranh trên thị trường nội địa và quốc tế, đặc biệt là trong bối cảnh cạnh tranh nguyên liệu ngày càng gay gắt. Do đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường xây dựng, tham mưu UBND tỉnh ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích đặc thù, nhất là ưu đãi về đất đai; đổi mới công nghệ, nâng cấp dây chuyền sản xuất... nhằm gia tăng tỷ trọng thủy sản qua chế biến cũng như đa dạng hóa sản phẩm theo yêu cầu thị trường.

Theo Giám đốc Công ty TNHH Thủy sản Phú Thọ Nguyễn Thị Thương, hiện công ty có 3 sản phẩm được công nhận OCOP 3 sao gồm chả cá chuồn, chả cá sợi, chả viên. Các sản phẩm của công ty đủ sức cạnh tranh về chất lượng và giá cả trên thị trường. Khó khăn hiện nay là diện tích mặt bằng nhỏ, các xưởng sản xuất và chế biến không liên hoàn, dẫn đến công suất chế biến thực tế của công ty chỉ đạt 10 - 15 tấn thành phẩm/ngày, trong khi năng lực thiết kế đạt từ 20 - 25 tấn thành phẩm/ngày.

“Công ty mong muốn được cơ quan chức năng tạo điều kiện trong tiếp cận đất đai, thuê mặt bằng tại cảng cá Tịnh Kỳ hoặc Tịnh Hòa để phát huy tối đa công năng của hệ thống trang thiết bị, máy móc đã đầu tư. Qua đó, tạo ra các sản phẩm thủy sản có giá trị cao, góp phần thúc đẩy phát triển nghề cá bền vững”, bà Nguyễn Thị Thương kiến nghị.

Ngoài ra, các DN hoạt động trong lĩnh vực chế biến và xuất khẩu thủy sản còn đối diện khó khăn do chuỗi cung ứng rời rạc, nhỏ lẻ, không đủ khả năng đáp ứng yêu cầu về truy xuất nguồn gốc hay sản xuất theo hướng bền vững. Các thị trường lớn quy định môi trường nghiêm ngặt và yêu cầu truy xuất nguồn gốc. Ngay như Trung Quốc cũng ngày càng siết chặt điều kiện xuất khẩu thủy sản, đặc biệt yêu cầu mã số định danh trong danh sách cơ sở được phép. Quy định này khiến xuất khẩu tiểu ngạch và các DN quy mô nhỏ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Để đáp ứng các yêu cầu, DN phải kiểm soát chặt chẽ chuỗi cung ứng, từ nguồn gốc nguyên liệu đến vận chuyển sản phẩm.

THANH PHONG - HỒNG HOA