Năm 2025, cơ hội và thách thức cho xuất khẩu chuối

Nông dân trồng chuối tại xã Quang Trung (huyện Thống Nhất) sử dụng máy bay không người lái phun thuốc bảo vệ thực vật cho vườn chuối vừa tăng hiệu quả chăm sóc cây trồng, vừa giảm chi phí nhân công. Ảnh: B.Nguyên

Dự báo năm 2025, thị trường xuất khẩu chuối vẫn giàu tiềm năng nhưng cũng không ít khó khăn, thách thức. Cả doanh nghiệp xuất khẩu và nông dân đều cần nỗ lực đầu tư trồng chuối đạt chất lượng và mở rộng thị trường với kỳ vọng đón vụ xuất khẩu năm mới thắng lợi.

Vụ thu hoạch đạt năng suất, chất lượng

Hiện nay, các vùng trồng giống chuối cấy mô xuất khẩu trên địa bàn tỉnh đang vào vụ thu hoạch mới của năm 2025. Theo các nông dân trồng chuối, thời tiết vừa qua xuất hiện nhiều đợt mưa trái mùa lớn, kéo dài gây ảnh hưởng bất lợi cho nhiều loại cây trồng nhưng lại thuận lợi cho cây chuối phát triển. Nhờ đó, nhiều nông dân trồng chuối có vụ thu hoạch với năng suất tăng, chất lượng chuối đạt tốt hơn so với mọi năm.

Ông Vũ Viết Châu, nông dân tại xã Quang Trung (huyện Thống Nhất), cho biết thời tiết năm nay rất thuận lợi cho cây chuối phát triển vì có nhiều đợt mưa trái mùa. Ngoài ra, các đợt thời tiết lạnh cuối năm góp phần hạn chế sâu bệnh sinh sôi, nảy nở nên chất lượng, mẫu mã chuối vụ này cũng đạt hơn.

Hiện nay, nông dân trồng chuối cấy mô xuất khẩu đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ cao như: sử dụng máy bay không người lái trong phun thuốc bảo vệ thực vật, phân bón lá... Các hợp tác xã và nhiều nông dân trồng chuối với diện tích lớn cũng kết nối, nhập phân, thuốc từ các doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu nhằm giảm bớt khâu trung gian và chi phí sản xuất.

Theo ông Châu, hiện nông dân trồng chuối rải vụ cho thu hoạch quanh năm, vì đa số nông dân trồng chuối đều có nhiều năm kinh nghiệm chăm sóc cây trồng này. Họ mạnh dạn đầu tư, sử dụng giống tốt, công nghệ mới để đảm bảo được năng suất cao, mẫu mã đẹp, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu. Nỗi lo lớn nhất của nông dân trồng chuối hiện nay là rủi ro về thị trường, có thời điểm xảy ra sốt giá nhưng tình trạng rớt giá, khó tiêu thụ vẫn luôn tiềm ẩn.

Vụ chuối năm nay, gia đình ông Nguyễn Bá Thương trồng được hơn 12 hécta chuối cấy mô ở vùng trồng chuối của các huyện Trảng Bom và Thống Nhất. Gia đình ông rải vụ để các vườn chuối cho thu hoạch quanh năm, chứ không chỉ tập trung vào vụ mùa đông và mùa xuân như mọi năm.

Ông Thương chia sẻ thêm, vườn chuối gia đình ông thu hoạch vào tháng 11 bán được với giá 9 ngàn đồng/kg. Hiện giá chuối đã giảm xuống còn 7-8 ngàn đồng/kg. Tuy giá chuối có hạ nhưng vẫn cao hơn 2-3 ngàn đồng/kg so với cùng kỳ năm ngoái. Với giá này, nông dân trồng chuối vẫn đạt lợi nhuận nên họ vẫn kỳ vọng có vụ chuối xuất khẩu trúng mùa, trúng giá.

Hồi hộp vào vụ xuất khẩu mới

Năm 2024 là năm thành công khi Đồng Nai tăng cả sản lượng và giá trị xuất khẩu mặt hàng chuối tươi. Cụ thể, toàn tỉnh xuất khẩu được gần 292 ngàn tấn chuối, thu về khoảng 117 triệu USD.

Cây chuối đang nằm trong tốp đầu cho thu nhập tốt. Tại nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh, nông dân tập trung chuyển đổi sang trồng giống chuối cấy mô xuất khẩu. Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn, tính đến cuối năm 2024, tổng diện tích trồng chuối trên địa bàn tỉnh đã nhân rộng lên gần 17 ngàn hécta, tăng hàng ngàn hécta so với cùng kỳ năm ngoái. Diện tích chuối tăng nhanh cũng là thách thức không nhỏ cho thị trường xuất khẩu.

Nhận định về thị trường xuất khẩu trái chuối tươi trong năm 2025, Giám đốc Hợp tác xã Thanh Bình (huyện Trảng Bom) Lý Minh Hùng so sánh, chi phí vận chuyển chuối xuất khẩu hiện tiếp tục tăng thêm khoảng 10% so với trước. Giá tăng nhưng hợp tác xã vẫn gặp khó khăn khi tìm container trống để đóng hàng xuất khẩu. Thời gian xuất khẩu kéo dài hơn ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng trái chuối tươi, tỷ lệ hao hụt lớn hơn. Ngoài ra, dự báo năm 2025, tình hình chung của kinh tế thế giới vẫn khó khăn, sức tiêu dùng sẽ giảm cũng là thách thức không nhỏ cho xuất khẩu nông sản nói chung, cho trái chuối tươi nói riêng.

Theo ông Lý Minh Hùng, trước đây, trái chuối của Việt Nam có lợi thế xuất khẩu mạnh vào mùa đông và mùa xuân, do nhiều nước không làm được vụ đông. Nhưng hiện nay, đây không còn là cơ hội riêng của Việt Nam, vì nhiều nước nhiệt đới có thế mạnh xuất khẩu chuối cũng tập trung làm vụ đông như Việt Nam nên nguồn cung vào vụ này không thiếu. Ngoài việc phải trồng chuối rải vụ cho thu hoạch quanh năm, nông dân cần đầu tư chăm sóc, chuyển đổi sang sản xuất an toàn để đạt chuẩn xuất khẩu vào cả những thị trường khó tính. Các đơn vị, doanh nghiệp xuất khẩu nông sản nói chung, trái chuối tươi nói riêng, phải nỗ lực mở rộng nhiều thị trường, chứ không để phụ thuộc hoàn toàn vào một thị trường lớn là Trung Quốc.

Định hướng về sản xuất cho thị trường xuất khẩu, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Trần Lâm Sinh cho hay, thời gian tới, tỉnh không khuyến khích tăng nhanh về diện tích các cây trồng chủ lực xuất khẩu, mà tập trung xây dựng các vùng chuyên canh chất lượng cao, đáp ứng tốt tiêu chuẩn cao của cả những thị trường khó tính. Ngoài ra, ngành nông nghiệp cũng hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân xây dựng các chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ để nông sản có đầu ra ổn định, sản xuất phát triển bền vững hơn.

Bình Nguyên