Mỹ Uyên - Nghệ sĩ Nhân dân 'dại' nhất Việt Nam?

Những ngôi nhà

Nhiều năm trước, Mỹ Uyên sống trong một con hẻm nằm phía sau phố Bùi Viện, Quận 1. Gọi là nhà hẻm nhưng vị trí vào hàng đắc địa bậc nhất TPHCM.

Chị cho thuê nhà này, thuê một căn hộ chung cư ở Quận 3 để sống rồi mua trả góp một ngôi nhà ở Quận 7. Theo kế hoạch ban đầu, nhà ở Quận 7 sẽ là nơi chị ở sau này.

Năm 2015, nhìn thấy sự xuống cấp của Nhà hát Kịch Sân khấu nhỏ 5B (sau đây gọi tắt là Sân khấu 5B - PV), Hội Sân khấu TPHCM cho tạm ngưng hoạt động để tiến hành sửa chữa, nâng cấp và xin chủ trương Thành phố cho liên doanh để xây dựng mới.

Chờ ròng rã 3 năm, Mỹ Uyên chạnh lòng, đứng ra xin Hội cho bỏ tiền túi tu sửa, mở lại sân khấu.

Chị lấy lại 200-300 triệu đồng trả góp, kế hoạch mua nhà ở Quận 7 tiêu tan; sau đó vay thêm ngân hàng được khoảng 700-800 triệu sửa sân khấu, dựng lại vở Gương mặt kẻ khác để thi Liên hoan Sân khấu Kịch nói chuyên nghiệp toàn quốc.

Mỹ Uyên chết lặng giữa Sân khấu 5B thời giãn cách xã hội. Ảnh: NVCC

Càng làm chi phí càng phát sinh, Mỹ Uyên tiếp tục vay để đầu tư mảng kịch thiếu nhi và chuỗi hài kịch vào thứ 5 hàng tuần.

Năm 2019 bùng dịch Covid-19, kéo dài tới tháng 10/2021. Sân khấu 5B đóng rồi lại mở, mở rồi lại đóng. Khách không tiếp tục thuê nhà ở Quận 1, chị cũng mệt mỏi vì trả tiền thuê nhà nên sửa qua loa rồi dọn về Bùi Viện.

Tuy nhiên, có thể Mỹ Uyên sẽ tiếp tục không giữ được căn nhà này.

Hiện, giấy tờ nhà vẫn ở ngân hàng, mỗi tháng chị phải trả mười mấy triệu đồng trong 6-7 năm tới mới hết nợ. Trong khi đó, sân khấu cần tiền để duy trì. Tính tới tính lui, đường nào cũng dẫn tới bán nhà.

Mỹ Uyên tính bán cho người quen, lấy tiền mua 1 căn nhỏ hơn để ở, sau này có tiền sẽ xin chuộc lại.

"Ở đây ban ngày yên bình, ban đêm nhộn nhịp, vị trí trung tâm cũng tiện đi lại thăm người quen. Trong thâm tâm, tôi không muốn bán, nhất là nếu phải bán cho người lạ", Mỹ Uyên nói.

Sao chị còn ở đây?

Phóng viên nói: "Thời buổi kinh tế khó khăn, bao người phấn đấu mãi cũng không mua nổi nhà, chị lại chọn bán nhà ở quận trung tâm, là cái dại thứ nhất.

Khác tất cả ông bà bầu ở TPHCM, Sân khấu 5B chưa bao giờ là sở hữu của chị. Hôm nay chị là giám đốc, ngày mai có thể không còn sau một cuộc bình bầu. Lấy tài sản cá nhân đầu tư vào nơi không thuộc về mình, là cái dại thứ hai".

Mỹ Uyên gật gù: "Riêng chuyện này, tôi dại quá trời".

Không chỉ sân khấu, Mỹ Uyên còn chứng kiến bao người ở lại và ra đi theo cả 2 nghĩa. Ảnh: Tư liệu

Chị về Sân khấu 5B năm 1997, cùng nơi này kinh qua bao thăng trầm, chứng kiến hết thảy đổi thay dâu bể.

Ngày trước, cố NSƯT Thanh Hoàng là giám đốc, NSND Việt Anh và Mỹ Uyên là phó giám đốc. 5B là sân khấu xã hội hóa, họ được giao nhiệm vụ vận hành, duy trì hoạt động.

Trong 3 năm đóng cửa, Mỹ Uyên từng đề xuất người hùn 100 triệu đồng làm vở mới để sân khấu trở lại nhưng không được hồi đáp. Kể từ đó, chị biết phải tích cóp tài sản cá nhân để làm điều mình muốn.

28 năm gắn bó Sân khấu 5B, chị biết hết ai ở lại, ai ra đi, theo cả 2 nghĩa.

"Anh Thanh Hoàng mất lâu rồi. Anh Lê Bình cũng không còn. Anh Việt Anh ấm êm cuộc sống mới. Chị Ái Như và anh Thành Hội đã có sân khấu riêng. Bố Tấn Thi đang viên mãn ở ngoại ô. Chỉ còn tôi và thế hệ của mình ở lại sân khấu này", chị trầm ngâm.

Có 1 nữ nhân viên lớn tuổi vì khó khăn mà bán nhà ở Quận 3, dọn về huyện Củ Chi sống. Nhiều năm sau, một lần vô tình gặp lại, cô nói hiện sống rất tốt, công việc ổn định, có thể sống chậm lại có chút tiền tiết kiệm. Thỉnh thoảng, cô đưa 2 con đến sân khấu xem kịch.

"Và cô ấy nói: Chị Uyên, sao em có cuộc sống mới rồi mà chị vẫn còn ở đây? Tôi đã suy nghĩ về câu hỏi đó", Mỹ Uyên nói.

Cũng có lúc thấy ê chề

Nhìn thẳng vào cuộc sống Mỹ Uyên hiện tại: tuổi ngoài 50, không chồng con, có khả năng phải bán nhà, ngày ngày bắt xe ôm đi làm và đầu óc ít khi thảnh thơi vì tiền bạc.

Lịch làm việc của chị dày đặc và khá mâu thuẫn. Muốn có tiền, Mỹ Uyên phải "cày" thêm bên ngoài nhưng không thể bỏ bê sân khấu quá lâu.

"Tôi còn chưa đáp ứng được căn bản, nói chi hưởng thụ cuộc sống. Tôi cũng thèm đi ăn uống, 'vung tay' cho những buổi gặp bạn bè, sang nữa thì du lịch 1-2 ngày sau mỗi cuối tuần diễn khan cổ", chị nói.

Mỹ Uyên - Giám đốc Sân khấu 5B. Ảnh: NVCC

Khác hầu hết ông bà bầu ở TPHCM, Mỹ Uyên không có ai đứng sau hỗ trợ, không có nghề tay trái như kinh doanh, khai thác thương mại hình ảnh, livestream bán hàng... Chị chỉ biết hoạt động nghệ thuật, kiếm tiền đầu tư cho 5B.

Phóng viên hỏi: "Nếu quyết định bán nhà, một Nghệ sĩ Nhân dân nổi tiếng từng tuổi này còn bấp bênh, chị có ê chề?".

Ngẫm nghĩ một lúc, Mỹ Uyên nói: "Mở tờ báo ra đọc thấy câu chuyện về mình như vậy, có lúc cũng thấy ê chề. Vì tất cả đều do mình thôi".

Có ánh hào quang đang chiếu vào tôi

Sau tất cả, Mỹ Uyên làm những điều này vì một tôn chỉ không thể lay chuyển: sợ những con tim tổn thương.

Đó là con tim của những nghệ sĩ, khán giả, toàn bộ nhân viên các khâu: hậu đài, âm thanh, ánh sáng, cảnh trí...

Chị góp nhặt tất cả: từng giọt nước mắt, tiếng thở dài của nhân viên trong mấy năm sân khấu đóng cửa; những cô, chú khán giả leo mấy tầng lầu để xem kịch; đôi mắt lóng lánh của các em nhỏ; hay 1 cô nhân viên văn phòng có thu nhập ổn định vẫn xin 1 chân ủi đồ ở sân khấu, canh vở nào trống vai nhỏ sẽ xin ra diễn cho đỡ thèm...

Mỹ Uyên đặt niềm tin vào phương châm làm nghề mà mình theo đuổi. Ảnh: Tư liệu

"Đó là những giá trị tinh thần tôi không thể từ bỏ", nghệ sĩ kết luận.

Hơn bất cứ ai, Mỹ Uyên yêu và tôn thờ nghệ thuật, giữ 5B cũng là giữ mái nhà cho chính mình.

Chị nói: "Hồi xưa diễn 12-16 suất/tháng, giờ còn 8 suất, nếu không có thì buồn lắm, tôi là diễn viên mà. Muốn được làm nghề đúng ý mình phải ráng 'ôm' sân khấu".

Những gì đã chọn, Mỹ Uyên luôn chịu trách nhiệm nhưng cũng để ngỏ một khả năng: "Nếu đã làm đến tận cùng mà vẫn không giữ được, tôi sẽ chấp nhận buông 5B".

Chị nhấn mạnh không thấy mình làm được gì lớn lao, to tát. Và cũng không hoàn toàn ê chề như lời phóng viên.

"Tôi thấy có sự bù đắp đó. Nếu chuyên tâm làm nghề sẽ luôn được ghi nhận, yêu thương. Tôi thấy có ánh hào quang chiếu vào mình đó, đâu có lầm lũi làm nghề không ai biết", chị phân bua.

Từng từ chối nhiều lời mời hợp tác công việc ngoài nghệ thuật, Mỹ Uyên sẽ thay đổi, từ nay bắt đầu cân nhắc các đề nghị phù hợp.

"Hồi xưa tôi hay than vãn, giờ lạc quan hơn dù trong túi vẫn không có tiền. Ngay lúc này đây, nói chuyện với bạn, tôi vẫn đang nghĩ đến làm một vở mới cùng câu hỏi: Vậy là phải đầu tư vô tiếp?", chị dí dỏm.

Mỹ Uyên chia sẻ ngày mở lại sân khấu sau dịch Covid-19

Lê Thị Mỹ Niệm