Mỹ - Nga lạc quan sau đàm phán
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông cảm thấy 'tự tin hơn nhiều' về việc đạt được thỏa thuận chấm dứt xung đột ở Ukraine
Mỹ và Nga đồng ý tiếp tục các nỗ lực nhằm chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine sau cuộc đàm phán giữa các quan chức hai nước ở thủ đô Riyadh - Ả Rập Saudi hôm 18-2. Phát biểu sau khi cuộc gặp trên khép lại, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông cảm thấy "tự tin hơn nhiều" về việc đạt được thỏa thuận chấm dứt xung đột ở Ukraine. Ông Trump cũng bác bỏ quan ngại của Ukraine về việc bị loại khỏi cuộc gặp và nói thêm rằng Kiev nên tham gia đàm phán từ sớm hơn.
Cuộc đàm phán tại Riyadh là lần đầu tiên các quan chức Mỹ và Nga gặp nhau để thảo luận về phương thức chấm dứt xung đột ở Ukraine. Sau cuộc gặp, ông Yuri Ushakov, cố vấn đối ngoại của Điện Kremlin, mô tả cuộc thảo luận là "tích cực" và hai bên đã đồng ý tính đến lợi ích của nhau. Trong khi đó, theo Tân Hoa Xã, tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết hai bên đã đồng ý bổ nhiệm các nhóm đàm phán cấp cao để làm việc hướng tới một giải pháp cho cuộc xung đột ở Ukraine "càng sớm càng tốt theo cách lâu dài, bền vững và được tất cả các bên chấp nhận".
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết ông rời khỏi cuộc gặp với niềm tin rằng Nga "sẵn sàng bắt đầu tham gia vào một tiến trình nghiêm túc" nhưng việc đạt được hòa bình sẽ đòi hỏi tất cả các bên nhượng bộ. Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Mike Waltz cũng cho rằng cuộc xung đột phải kết thúc vĩnh viễn và điều này sẽ liên quan đến chuyện đàm phán về lãnh thổ và bảo đảm an ninh. Tuy nhiên, giới chức Nga không đề cập đến việc đưa ra nhượng bộ nào và các quan chức Mỹ cũng không khẳng định đã đạt được điều gì tại cuộc gặp đầu tiên. Điều này khiến một số chuyên gia hoài nghi liệu đàm phán lần này có chuyển thành hòa đàm nghiêm túc hay không.

Các quan chức Nga và Mỹ sau cuộc gặp ở thủ đô Riyadh - Ả Rập Saudi hôm 18-2. Ảnh: BỘ NGOẠI GIAO NGA
Trước khi cuộc đàm phán ở Riyadh diễn ra, một số chính trị gia châu Âu chỉ trích Washington nhượng bộ Moscow bằng cách loại trừ khả năng kết nạp Ukraine vào NATO, cũng như cho rằng Kiev ảo tưởng khi tin rằng có thể giành lại 20% lãnh thổ hiện nằm dưới sự kiểm soát của Nga. Trong khi đó, Ukraine nhấn mạnh sẽ không chấp nhận thỏa thuận nào được áp đặt mà không có sự đồng ý của họ.
Trong nỗ lực trấn an Ukraine và châu Âu, Ngoại trưởng Mỹ khẳng định không ai bị gạt ra ngoài và mọi giải pháp phải được tất cả các bên chấp nhận. Theo phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, ông Rubio đã trao đổi với các nhà ngoại giao hàng đầu của Pháp, Đức, Ý, Anh và Liên minh châu Âu (EU) để thông báo về nội dung cuộc đàm phán.
Một ngày sau cuộc đàm phán Mỹ - Nga ở Ả Rập Saudi, Pháp tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh tiếp theo để thảo luận về cuộc xung đột Nga - Ukraine và an ninh châu Âu. Tại hội nghị diễn ra hôm 17-2, các nhà lãnh đạo nhấn mạnh vẫn tiếp tục hỗ trợ Ukraine, cũng như sẵn sàng cung cấp các bảo đảm an ninh cho nước này.Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết châu Âu tìm kiếm một nền hòa bình "mạnh mẽ và lâu dài" ở Ukraine.
Trong bước đi mới nhất, theo trang Politico, các nước Liên minh châu Âu đang chuẩn bị gói hỗ trợ quân sự trị giá ít nhất 6 tỉ euro cho Ukraine. Ngoài ra, các nước châu Âu còn thảo luận về khả năng đóng góp lực lượng gìn giữ hòa bình để hỗ trợ một khi đạt thỏa thuận hòa bình về Ukraine.
Dù vậy, theo đài RT, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov lưu ý Moscow kiên quyết phản đối việc triển khai quân NATO ở Ukraine. Phát biểu sau cuộc gặp ở Riyadh, ông Lavrov cũng nhắc lập trường của Moscow, theo đó việc NATO mở rộng và khả năng Ukraine gia nhập NATO là mối đe dọa trực tiếp đến lợi ích và chủ quyền của Nga. Theo một số chuyên gia, phát biểu này cho thấy Nga sẽ tiếp tục gây áp lực để có thêm nhượng bộ trong các cuộc đàm phán.
Tổng thống Ukraine phát biểu cứng rắn
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã hoãn chuyến thăm Ả Rập Saudi sau khi diễn ra cuộc hội đàm Mỹ - Nga tại Riyadh. Chuyến thăm này dự kiến diễn ra trong ngày 19-2 nhưng đã được dời đến ngày 10-3. Lý giải về quyết định trên, ông Zelensky cho biết không muốn có bất kỳ "sự trùng hợp" nào. Dù vậy, một số nguồn tin tiết lộ động thái này nhằm tránh tạo "tính hợp pháp" cho cuộc đàm phán Nga - Mỹ. Theo trang tin Bloomberg, việc loại Ukraine khỏi cuộc đàm phán không phải là lựa chọn của nước chủ nhà. Dù vậy, các quan chức Nga và Mỹ được cho là nhấn mạnh với Thái tử Ả Rập Saudi Mohammed bin Salman về ý định tiến hành đàm phán mà không có sự tham dự của đại diện phía Ukraine.
Trong ngày 18-2, ông Zelensky có mặt tại Thổ Nhĩ Kỳ để gặp Tổng thống Recep Tayyip Erdogan và các quan chức cấp cao của nước chủ nhà. Phát biểu tại thủ đô Ankara, Tổng thống Ukraine nói mình "bất ngờ" vì không được mời dự đàm phán tại Riyadh. "Chúng tôi không muốn ai quyết định điều gì sau lưng chúng tôi" - ông Zelensky nhấn mạnh.
Dù không có quyết định cụ thể nào được công bố sau cuộc gặp, việc Ukraine bị loại khỏi sự kiện này đã gây lo ngại tại Kiev và khắp châu Âu. Ông Zelensky cũng nhiều lần nhấn mạnh rằng không thể đưa ra quyết định về tương lai của Ukraine mà không có sự tham gia của nước này.
Phạm Nghĩa