Mỹ 'đốt nóng' chiến trường Ukraine khi tiếp sức cho Kyiv một loại vũ khí gây tranh cãi

Động thái này là một bước đi chiến lược nhằm hỗ trợ Kyiv đối phó với các đợt tấn công mạnh mẽ từ Nga tại miền Đông Ukraine, nhưng cũng đồng thời phá vỡ cam kết trước đây của chính quyền Biden về hạn chế sử dụng loại vũ khí gây tranh cãi này.

Trong những tuần gần đây, các lực lượng Nga đã tiến sâu hơn vào miền Đông Ukraine, đặc biệt tại khu vực Donetsk. Đây là một trong những cuộc tấn công mạnh mẽ nhất của Moscow kể từ năm 2022, với mục tiêu phá vỡ tuyến phòng thủ của Ukraine. Các cuộc không kích liên tục từ máy bay không người lái (UAV) và các nhóm tấn công nhỏ của Nga đã khiến Kyiv gặp nhiều khó khăn trong việc bảo vệ lãnh thổ.

Một biển báo cảnh báo về mìn ở khu vực Kherson của Ukraine - Ảnh: Washington Post

Theo các quan chức Mỹ, mìn chống bộ binh được cung cấp với mục tiêu chính là ngăn chặn bước tiến của quân đội Nga. Khi được triển khai đúng cách, loại vũ khí này có thể làm chậm quân địch và buộc họ di chuyển vào những khu vực dễ bị pháo binh hoặc tên lửa tấn công.

"Những quả mìn này được thiết kế đặc biệt để ngăn chặn các đội hình quân sự đối phương, bảo vệ các thị trấn và thành phố đang bị đe dọa", một quan chức cho Washington Post biết.

Quyết định chuyển giao mìn đánh dấu sự đảo ngược quan trọng trong chính sách của Tổng thống Joe Biden. Năm 2022, ông đã khôi phục lại chính sách thời Obama, cấm sử dụng và chuyển giao mìn chống bộ binh bên ngoài bán đảo Triều Tiên. Trước đó, trong chiến dịch tranh cử, ông từng chỉ trích mạnh mẽ chính quyền tiền nhiệm của ông Donald Trump vì nới lỏng các hạn chế đối với loại vũ khí này, gọi đó là “liều lĩnh” và “không cần thiết”.

Việc ông Trump tuyên bố sẽ nhanh chóng kết thúc cuộc xung đột tại Ukraine khi trở lại Nhà Trắng đã đặt ra áp lực lớn đối với chính quyền hiện tại của Tổng thống Joe Biden. Trước viễn cảnh chuyển giao quyền lực, Nhà Trắng đang cố gắng tối đa hóa sự hỗ trợ quân sự dành cho Ukraine trong thời gian còn lại, nhằm củng cố khả năng phòng thủ của Kyiv và định hình cục diện chiến trường trước bất kỳ sự thay đổi chiến lược nào dưới chính quyền mới.

Đồng thời, sự gia tăng áp lực từ các bước tiến quân đáng kể của Nga trong những tháng qua đã khiến nhu cầu cung cấp các giải pháp quân sự hiệu quả trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Việc cung cấp vũ khí như tên lửa tầm xa ATACMS hay mìn chống bộ binh là những hành động nhằm giúp Ukraine không chỉ giữ vững phòng tuyến mà còn có cơ hội phản công và ngăn chặn đà tiến của Moscow. Các động thái này thể hiện rõ nỗ lực của Washington trong việc hỗ trợ Kyiv duy trì vị thế chiến lược quan trọng trước khi diễn ra những thay đổi chính trị lớn tại Mỹ.

Được biết, mìn chống bộ binh từ lâu đã được coi là công cụ hữu hiệu trong việc bảo vệ các tuyến phòng thủ. Loại mìn mà Mỹ cung cấp cho Ukraine được mô tả là “không bền,” nghĩa là chúng có khả năng tự hủy hoặc mất hiệu lực sau một khoảng thời gian nhất định, giảm nguy cơ đối với dân thường.

Tuy nhiên, hiệu quả quân sự của chúng không thể phủ nhận. Mìn không chỉ làm chậm bước tiến của quân đối phương mà còn gây thiệt hại về nhân lực và phương tiện, tạo cơ hội cho Ukraine tổ chức các đợt phản công hoặc tấn công chính xác bằng pháo binh và tên lửa.

Dù được thiết kế với khả năng tự hủy, mìn chống bộ binh vẫn tiềm ẩn những nguy cơ lớn đối với dân thường, đặc biệt khi xung đột kết thúc. Các chuyên gia cảnh báo rằng việc rà phá mìn chưa nổ là một quá trình phức tạp và tốn kém, với rủi ro không thể loại bỏ hoàn toàn.

Mary Wareham, Phó giám đốc bộ phận xung đột và vũ khí tại Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, cho biết: “Ngay cả những quả mìn không bền cũng đòi hỏi những nỗ lực dọn dẹp phức tạp, và không phải lúc nào cũng được vô hiệu hóa chính xác”.

Mìn chống bộ binh hiện bị cấm bởi Công ước Ottawa, một hiệp ước quốc tế được hơn 160 quốc gia ký kết nhằm cấm sản xuất, sử dụng và lưu trữ loại vũ khí này. Tuy nhiên, Mỹ và Nga không tham gia hiệp ước này, do vậy, Washington có không gian pháp lý để triển khai các chính sách riêng.

Việc Mỹ cung cấp mìn cho Ukraine có thể tạo ra một tiền lệ nguy hiểm, làm suy yếu các nỗ lực kiểm soát vũ khí toàn cầu. Nhiều tổ chức nhân quyền đã chỉ trích động thái này, gọi đây là “bước lùi” trong nỗ lực giảm thiểu tác động tiêu cực của xung đột vũ trang đối với dân thường.

Bên cạnh đó, Ukraine là một bên ký kết Công ước Ottawa, và việc sử dụng mìn chống bộ binh có thể gây tổn hại đến uy tín quốc tế của nước này. Dù các quan chức Kyiv khẳng định rằng việc triển khai mìn sẽ chỉ diễn ra ở các khu vực chiến lược và không có dân cư, nhưng nguy cơ sai sót và hậu quả lâu dài vẫn là điều không thể tránh khỏi.

Mìn chưa nổ có thể tồn tại trong nhiều năm, gây nguy hiểm cho dân thường và cản trở nỗ lực tái thiết sau chiến tranh. Dù chính quyền Biden đã cam kết hỗ trợ Ukraine trong việc rà phá bom mìn, quá trình này đòi hỏi nguồn lực lớn và thời gian kéo dài, không thể hoàn thành ngay sau khi xung đột kết thúc.

Hoàng Vũ