Mỹ, các nước gấp rút hạ nhiệt đối đầu Israel-Lebanon

Tình hình Trung Đông vốn đã nóng và phức tạp thời gian qua lại vừa chứng kiến thêm diễn biến nguy hiểm. Ngày 23-9, Israel triển khai hàng chục tiêm kích không kích dữ dội sang hàng loạt mục tiêu của Hezbollah ở Lebanon gây thương vong lớn, theo đài CNN. Hezbollah cũng đáp trả bằng cách nã hàng chục quả tên lửa sang lãnh thổ Israel.

Israel sẽ chưa dừng lại?

Khoảng 1.300 mục tiêu Hezbollah trên khắp Lebanon đã bị Israel không kích. Theo số liệu từ Bộ Y tế Lebanon thì tính đến sáng 24-9 số người chết đã 492 và 1.645 người bị thương.

Khói bốc lên tại thị trấn Marjayoun thuộc tỉnh Nabatieh (Lebanon) gần biên giới với Israel, khi Israel không kích Lebanon ngày 23-9. Ảnh: AFP/GETTY IMAGES

Theo CNN, trước khi đợt không kích diễn ra, công dân Lebanon ở Beirut và các khu vực khác đã nhận được tin nhắn điện thoại từ phía Israel kêu gọi họ sơ tán ngay lập tức. Hàng chục nghìn người cũng nhận được các cuộc gọi điện thoại từ một nguồn không xác định. Quân đội Israel cũng kêu gọi thường dân rời khỏi các mục tiêu của Hezbollah, như gần các kho vũ khí.

Đây được xem là trận không kích đẫm máu nhất của Israel vào Lebanon kể từ năm 2006. Ông Herzi Halevi - Tổng tham mưu trưởng Lực lượng Phòng vệ Israel nói rằng Israel đã tấn công phủ đầu các cơ sở hạ tầng "mà Hezbollah đã xây dựng trong 20 năm qua. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nói rằng Israel đã thay đổi “cán cân quyền lực” ở mặt trận phía bắc.

Theo người phát ngôn của Lực lượng Phòng vệ Israel Daniel Hagari thì chiến dịch này vẫn chưa kết thúc và không loại trừ khả năng lực lượng Israel mở một chiến dịch trên bộ ở Lebanon. Tổng Tham mưu trưởng Halevi cũng nói rằng Israel đang "chuẩn bị cho các giai đoạn tiếp theo”.

Nội các Israel tuyên bố “tình hình đặc biệt” trên toàn quốc, có quyền áp đặt các hạn chế đối với đời sống dân sự, CNN dẫn thông tin từ một quan chức Israel.

Làng Zaita thuộc TP Sidon (Lebanon) bị Israel pháo kích ngày 23-9. Ảnh: AFP/GETTY IMAGES

Về phần Hezbollah, tờ Times of Israel dẫn thông báo từ Lực lượng Phòng vệ Israel rằng Hezbollah phóng khoảng 20 tên lửa vào miền bắc Israel vào sáng sớm 24-9. Tất cả tên lửa đều bị hệ thống phòng không Israel chặn lại hoặc rơi xuống các khu vực trống. Hezbollah xác nhận đã dùng tên lửa Fadi 1 và Fadi 2 phóng vào một số căn cứ quân sự và sân bay của Israel, theo kênh Al Jazeera.

Các nước vào cuộc

Israel không kích Lebanon ngay trong thời điểm Đại Hội đồng Liên hợp quốc (LHQ) họp tại Mỹ với sự tham gia của các lãnh đạo thế giới. Tổng thư ký LHQ António Guterres cho biết ông “rất lo ngại về tình hình leo thang và số lượng lớn thương vong dân sự”, theo trang UN News.

Nói trước Đại Hội đồng LHQ hôm 23-9, Đại diện Lebanon tại Đại Hội đồng LHQ đồng thời là Đại biểu quốc hội Lebanon - bà Bahia Hariri cáo buộc hành động không kích của Israel không chỉ gây thương vong nguy hiểm mà còn tổn hại kinh tế và đe dọa trật tự xã hội của Lebanon. Hàng loạt tòa nhà dân cư bị nhắm mục tiêu, nhiều vùng đất nông nghiệp rộng lớn bị phá hủy, chưa kể nhiều nước đã yêu cầu công dân rời khỏi Lebanon.

TP Tyre (Lebanon) bị Israel không kích ngày 23-9. Ảnh: REUTERS

Bà El Hariri cho biết chính phủ Lebanon đang khẩn trương hành động “để giải quyết hành vi gây hấn mà chúng tôi là nạn nhân ở mọi cấp độ, ngoại giao, nhân đạo, y tế, an ninh và cả về mặt sinh kế của người dân”.

“Hội nghị thượng đỉnh tương lai đang diễn ra vào thời điểm (Israel không kích Lebanon) và việc này vô cùng nhạy cảm. Toàn thể nhân loại đang rất cần đối thoại để tự vấn bản thân và nhận thức được những nguy cơ đang đe dọa hòa bình và an ninh quốc tế” – bà El Hariri nói trước Đại Hội đồng LHQ.

Hàng loạt nước Trung Đông cũng nhanh chóng lên tiếng quan ngại sự việc Israel không kích Lebanon và kêu gọi hai bên kiềm chế. Saudi Arabia nhấn mạnh “tầm quan trọng của việc tôn trọng chủ quyền của Lebanon”, kêu gọi các bên liên quan và cộng đồng quốc tế “thực hiện vai trò và trách nhiệm của mình để chấm dứt mọi xung đột trong khu vực”. Qatar nêu rõ quan điểm rằng "tình hình tiếp tục leo thang chủ yếu do không có biện pháp răn đe nào đối với các hành động của Israel". Ai Cập, Jordan đang bày tỏ sự đoàn kết với Lebanon và kêu gọi quốc tế hành động.

Dòng xe chở người sơ tán về phía bắc Lebanon sau khi xảy ra sự việc khi Israel không kích Lebanon ngày 23-9. Ảnh: CNN

Phát biểu tại kỳ họp Đại hội đồng LHQ hôm 23-9, Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot cho biết nước này đã yêu cầu Hội đồng Bảo an LHQ họp khẩn về vụ việc khi Israel không kích Lebanon. Ông Barrot kêu gọi các bên hạ nhiệt căng thẳng và dừng các cuộc không kích, tránh thương vong cho dân thường. Phần mình, Pháp sẽ huy động toàn lực để giải quyết cuộc khủng hoảng lớn đang làm gián đoạn chương trình nghị sự quốc tế.

Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) về chính sách đối ngoại và an ninh Josep Borrell nói rằng chuyện Israel không kích Lebanon “cực kỳ nguy hiểm và đáng lo ngại”, "nếu không phải là chiến tranh, tôi không biết bạn sẽ gọi nó là gì" đồng thời lo ngại cho thương vong dân thường. Ông Borrell kêu gọi các nỗ lực ngoại giao để ngăn chặn sự việc leo thang thêm nữa và “đây là thời điểm để làm điều đó tại New York.

Tại Mỹ, nước chủ nhà tổ chức kỳ họp Đại Hội đồng LHQ và đồng minh của Israel, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết chính quyền của ông đang liên lạc suốt ngày đêm với các quan chức Lebanon và Israel về diễn biến Israel không kích Lebanon, CNN đưa tin.

Tổng thống Mỹ Joe Biden (phải) trong cuộc gặp Tổng thống Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất Mohamed bin Zayed Al Nahyan tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng ngày 23-9. Ảnh: GETTY IMAGES

Hãng tin Reuters dẫn lời một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ rằng Washington không nghĩ rằng “leo thang sẽ giúp giảm leo thang”, tức việc Israel không kích sẽ buộc được Hezbollah giảm tấn công qua biên giới Israel. Quan chức này cho biết Mỹ và các đối tác đang nỗ lực tìm kiếm một lối thoát ngoại giao để "giải quyết những thách thức và rủi ro ngày càng tăng của tình hình leo thang qua ranh giới xanh giữa Israel và Lebanon". Quan chức Mỹ đồng thời lưu ý rằng đây là "trọng tâm chính" của Ngoại trưởng Antony Blinken trong tuần này.

Theo lời quan chức này, Mỹ và các đối tác đã đưa ra một số "ý tưởng cụ thể" để hạ nhiệt tình hình, song không cung cấp thông tin chi tiết về "những ý tưởng cụ thể" này. Quan chức này không nói rõ liệu Mỹ ủng hộ hay phản đối khả năng Israel đổ bộ sang Lebanon, song lưu ý rằng mọi người phải nghiêm túc xem xét sự cảnh báo của Israel.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết không muốn chứng kiến tình hình leo thang hơn nữa từ bất kỳ bên nào, tuy nhiên khẳng định sẵn sàng bảo vệ các đồng minh và đối tác của mình trong khu vực. Theo thư ký báo chí Lầu Năm Góc - Thiếu tướng Patrick Ryder, Mỹ nhanh chóng gửi một số lượng binh sĩ đến Trung Đông. Mỹ đã có hàng nghìn quân và lượng lớn khí tài trong khu vực ở phía đông Địa Trung Hải và Biển Đỏ.

THIÊN ÂN-THẢO VY