Mỹ: Các nhà kinh tế hàng đầu kiến nghị phản đối thuế đối ứng

Các container trên boong tàu Minila Express tại bến tàu Southampton, Anh. Ảnh: AFP

Một nhóm gần 50 nhà kinh tế đã đồng ký tên trong bản kiến nghị gửi Tòa án tối cao trong ngày 24-10. Nội dung đơn khẳng định thâm hụt thương mại giữa Mỹ và các quốc gia khác là điều bình thường và không phải là mối đe dọa bất thường và nghiêm trọng như chính quyền Tổng thống Trump đã viện dẫn để áp đặt hàng loạt mức thuế dựa trên Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) năm 1977.

Các nhà kinh tế cũng cho rằng những mức thuế này cũng sẽ không giúp xóa bỏ thâm hụt thương mại với Mỹ. Ngược lại, thuế quan sẽ gây ra tác động trị giá hàng nghìn tỷ USD lên nền kinh tế Mỹ, lan tỏa đến mọi hộ gia đình và mọi tiểu bang. Họ cũng chỉ trích chính quyền Trump vì áp thuế một cách tùy tiện dựa trên những mất cân bằng thương mại vốn khó tránh trong nền kinh tế toàn cầu.

Danh sách ký tên bao gồm nhiều chuyên gia nổi tiếng thuộc cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa, trong đó có hai cựu Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Ngân hàng trung ương - Fed) là Ben Bernanke và Janet Yellen; cựu Giám đốc Văn phòng Ngân sách Quốc hội Douglas Holtz-Eakin; cựu Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế Nhà Trắng (CEA) dưới thời Tổng thống George W. Bush – ông Greg Mankiw; cùng Chủ tịch CEA thời Tổng thống Barack Obama – ông Jason Furman.

Tòa án Tối cao Mỹ dự kiến tổ chức phiên điều trần vào ngày 5-11 để xem xét tính hợp pháp của các mức thuế nói trên. Trước hạn chót ngày 24-10, hàng loạt tổ chức và cá nhân – trong đó có nhóm chuyên gia kinh tế nêu trên, 31 cựu thẩm phán liên bang, sĩ quan quân đội và chuyên gia an ninh quốc gia – đã gửi “bản ý kiến bên thứ ba” bày tỏ quan điểm ủng hộ các doanh nghiệp đang kiện chính phủ về chính sách thuế quan của Tổng thống Trump.

Chính quyền Tổng thống Trump, trong hồ sơ đệ trình Tòa án tối cao ngày 19-9, lập luận rằng biện pháp áp thuế của Tổng thống là cần thiết để “khắc phục thâm hụt thương mại đang hủy hoại nước Mỹ." Bản tài liệu đệ trình cũng khẳng định áp thuế quan sẽ giúp Mỹ trở thành quốc gia giàu mạnh.

Trước đó, ngày 28-5, Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ (CIT) kết luận rằng việc Tổng thống Mỹ áp thuế theo IEEPA là trái Hiến pháp, vì đạo luật này không cho phép dùng thuế quan như một công cụ thương mại. Đến ngày 29-8, Tòa Phúc thẩm Liên bang giữ nguyên phán quyết của CIT, củng cố quan điểm rằng chính quyền đã vượt quá thẩm quyền. Phán quyết của Tòa Phúc thẩm chống lại việc sử dụng IEEPA để áp thuế mở đường đẩy vụ việc lên Tòa án Tối cao. Các thẩm phán Tòa án Tối cao sẽ quyết định liệu Tổng thống Trump có hợp pháp khi ban hành các mức thuế theo IEEPA hay không.

T.N