Mỹ ban hành quy định mới về phòng vệ thương mại

Mới đây, Mỹ đã chính thức thông báo ban hành quy định mới về phòng vệ thương mại, có hiệu lực kể từ ngày 15.1.2025. Theo đó, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã sửa đổi, bổ sung và bãi bỏ một số quy định hiện hành như luật hóa các thủ tục và phương pháp đang áp dụng trên thực tế; đồng thời xây dựng hoặc sửa đổi các quy định pháp lý liên quan đến một số vấn đề bao gồm: Thu tiền đặt cọc, việc lựa chọn quốc gia thay thế; thời hạn nộp thông tin thực tế mới; thuế suất riêng rẽ; lựa chọn các bị đơn để điều tra; áp dụng dữ liệu bất lợi sẵn có; các khoản trợ cấp và một số sửa đổi khác.

Quy định sửa đổi lần này được ban hành chỉ trong vòng chưa đầy 1 năm kể từ lần sửa đổi gần nhất (có hiệu lực ngày 24.4.2024).

Liên quan đến nội dung lựa chọn bị đơn bắt buộc và bị đơn tự nguyện, DOC bổ sung quy định luật hóa phương pháp lựa chọn số lượng hợp lý bị đơn bắt buộc trong điều tra và rà soát chống bán phá giá/chống trợ cấp.

Theo đó, các nhà xuất khẩu lớn nhất về số lượng được coi là đại diện cho các nhà xuất khẩu khác, không được lựa chọn làm bị đơn bắt buộc và mức thuế được tính cho bị đơn bắt buộc là cơ sở để tính mức thuế cho những nhà xuất khẩu khác.

DOC có thể hủy bỏ việc chọn một bị đơn bắt buộc nếu bị đơn và nguyên đơn đồng ý miễn trừ trong vòng 5 ngày sau khi chọn và bổ sung quy định lựa chọn bị đơn tự nguyện trong điều tra/rà soát.

Về việc áp dụng dữ liệu bất lợi sẵn có, bổ sung quy định cho phép DOC có thể áp dụng một phần hoặc toàn bộ các dữ liệu bất lợi sẵn có khi doanh nghiệp/chính phủ xuất khẩu không hợp tác; có thể sử dụng bất kỳ biên độ trợ cấp đã tính toán cho các chương trình giống hệt hoặc tương tự của cùng một quốc gia hoặc bất kỳ chương trình nào khác mà DOC cho là hợp lý khi áp dụng dữ liệu bất lợi sẵn có trong vụ việc chống trợ cấp.

Đối với các khoản trợ cấp, DOC bổ sung quy định xác định trợ cấp thông qua mua hàng của Chính phủ từ một doanh nghiệp với giá cao hơn giá trị thị trường thực tế (MTAR), có mang lại lợi ích không chính đáng cho doanh nghiệp không.

Quy định mới cũng cho phép việc một công ty có thể nhận được trợ cấp xuất khẩu liên quan đến lợi ích từ việc miễn hoặc giảm thuế trực thu (ví dụ thuế thu nhập) hoặc thuế gián thu (ví dụ thuế nhập khẩu) hoặc phí nhập khẩu trong trường hợp thuế do công ty phải trả khi có chương trình này ít hơn khi không có chương trình này, bao gồm cả do công ty nằm trong khu vực phi thuế quan do Chính phủ xuất khẩu thành lập.

Nếu công ty nhận trợ cấp là công ty cổ phần, bao gồm một công ty mẹ có hoạt động kinh doanh riêng, DOC sẽ phân bổ khoản trợ cấp theo doanh thu hợp nhất của công ty mẹ và các công ty con.

DOC bỏ quy định các khoản trợ cấp liên kết toàn diện, trợ cấp nông nghiệp và trợ cấp cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ không phải là “riêng biệt” và bổ sung quy định cứu trợ thiên tai, đại dịch và trợ cấp hỗ trợ việc làm cho những nhóm lao động theo phân loại chung (như độ tuổi, giới tính và/hoặc tình trạng khuyết tật, cựu chiến binh hoặc tình trạng thất nghiệp dài hạn) mà không chỉ hạn chế với các ngành/doanh nghiệp cụ thể không phải là “riêng biệt”, do đó không bị áp thuế chống trợ cấp; bổ sung quy định cho phép áp dụng một mức thuế trợ cấp duy nhất trên toàn quốc nếu không xác định được mức thuế riêng rẽ và làm rõ rằng mức thuế suất toàn quốc (wide-entity rate) của một nước có nền kinh tế phi thị trường không giống với mức thuế suất khác (all-others rate) của các nước có nền kinh tế thị trường.

Về thời hạn nộp thông tin thực tế mới, quy định này sửa đổi quy định về thời gian nộp các thông tin thực tế theo hướng chặt hơn: muộn nhất 60 ngày trước khi DOC ban hành kết luận sơ bộ, hoặc kết quả rà soát sơ bộ trong vụ việc chống bán phá giá và 45 ngày trong vụ việc chống trợ cấp (trong khi thời hạn cũ là muộn nhất 30 ngày) để DOC có thêm thời gian xem xét các đề xuất về nước/giá trị thay thế để tính toán biên độ chống bán phá giá và ngưỡng chuẩn (benchmark) của nước thay thế để tính toán biên độ trợ cấp cho các nước có nền kinh tế phi thị trường.

Về việc xác định thuế suất riêng rẽ cho các doanh nghiệp thuộc các nước có nền kinh tế phi thị trường, Mỹ siết chặt tiêu chí đánh giá quyền sở hữu nhà nước. DOC bổ sung quy định trường hợp nếu nhà nước sở hữu đa số - trên 50%, hoặc bằng/dưới 50% nhưng có quyền kiểm soát/chi phối các quyết định sản xuất/kinh doanh của doanh nghiệp cũng sẽ không được hưởng thuế suất riêng rẽ. 4 trường hợp nhà nước sở hữu bằng/dưới 50% nhưng có quyền kiểm soát/chi phối các quyết định sản xuất/thương mại của doanh nghiệp.

Điểm đáng chú ý với doanh nghiệp là DOC cũng bổ sung quy định các yếu tố để xem xét doanh nghiệp có chịu sự kiểm soát của Chính phủ về mặt pháp luật và trên thực tế. Bổ sung quy định có thể áp dụng thuế chống bán phá giá/chống trợ cấp cho tổ hợp giữa nhà sản xuất/nhà xuất khẩu.

Mỹ hiện là quốc gia áp dụng nhiều biện pháp phòng vệ thương mại nhất thế giới, đây cũng là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Mỹ tiến hành nhiều nhất các vụ điều tra, áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng hóa Việt Nam, do đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ cần đặc biệt chú ý tới các nguy cơ kiện phòng vệ thương mại.

Riêng năm 2024, hàng hóa xuất khẩu Việt Nam phải đối mặt với 32 vụ việc phòng vệ thương mại nước ngoài mới khởi xướng phát sinh từ 12 thị trường (tăng hơn gấp đôi so với năm ngoái (năm 2023 có 15 vụ việc), và 1/3 trong số này do Mỹ khởi xướng.

Tuyết Nhung