Mưu sinh trên cánh đồng muối

Người dân phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ (tỉnh Quảng Ngãi) thu hoạch muối. Ảnh: T.Thành.

Nghề muối Sa Huỳnh được hình thành từ thế kỷ 19 và được tiếp nối qua các thế hệ, gìn giữ đến ngày nay trở thành nghề truyền thống đặc trưng của cư dân Sa Huỳnh. Những ngày này, trên cánh đồng muối Sa Huỳnh, diêm dân tất bật dưới thời tiết nắng nóng.

Gắn bó với nghề làm muối hơn 35 năm, ông Ngô Tuấn - trú phường Phổ Thạnh cho biết: Nghề làm muối ở đây thường kéo dài từ tháng 3 đến tháng 8 hàng năm. Để làm ra hạt muối trắng tinh, các diêm dân bắt đầu công việc từ sáng sớm. Nghề làm muối phụ thuộc chủ yếu thời tiết, trời càng nắng nóng thì hạt muối kết tinh nhanh và mẻ muối làm ra càng trắng, chất lượng. Nhưng trong quá trình làm muối mà có xảy ra mưa giông thì coi như ngày đó bỏ, làm lại từ đầu.

Nhiều diêm dân khác cho biết, việc làm muối phải chú trọng ngay từ khâu đầu tiên là be bờ lấy nước biển vào ruộng lên sân phơi. Việc này phải được diêm dân làm hết sức tỉ mỉ và phải tính toán lượng nước phù hợp và cũng phải được điều chỉnh tùy thuộc vào mức độ nắng, vì nếu đổ quá nhiều nước, muối sẽ ngậm nước và không thể khô hoàn toàn, ảnh hưởng đến quá trình thu hoạch.

“Nghề làm muối rất vất vả. Nắng nóng cũng phải ra phơi giữa trời, hầu như chẳng có thời gian nghỉ trưa. Vất vả, nhọc nhằn là vậy, nhưng thu nhập chẳng được nhiều, có chăng cũng chỉ vừa đủ trang trải cuộc sống gia đình. Hiện nay giá muối dao động từ 1.000 đến 1.100 đồng/kg. Cứ 2 đến 3 ngày diêm dân thu hoạch một lần, mỗi ô ruộng muối cho khoảng 1 tạ muối (100kg) bán với giá được 120.000 đồng” - ông Nguyễn Phu (phường Phổ Thạnh) thông tin.

Thực tế, nghề làm muối Sa Huỳnh đã có từ lâu đời, truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Tuy nhiên hiện nay đa số lớp trẻ không mặn mà với nghề làm muối, bởi vì nghề này quá vất vả, nặng nhọc nên đa số thanh niên chọn đi làm ở công ty, xí nghiệp. Còn những người lớn tuổi ở địa phương thì không thể bỏ nghề truyền thống này được, vì đã gắn bó với ông bà từ ngàn đời xưa để lại. Nếu lớp trẻ có ai theo nghề thì chính những người lớn tuổi cũng phải trân trọng. Bởi đây là nghề truyền thống mà cha ông để lại.

Một góc cánh đồng muối Sa Huỳnh. Ảnh: C.Đại.

Bà Nguyễn Thị Phượng - Phó Chủ tịch UBND phường Phổ Thạnh cho biết, toàn phường có hơn 560 hộ làm muối, với diện tích khoảng 120ha. Trung bình diêm dân cung cấp cho thị trường từ 6.000 đến 6.500 tấn muối/năm. Hiện nay, diêm dân Sa Huỳnh đang tham gia vào Dự án Bảo tồn đồng muối truyền thống Sa Huỳnh gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Sau khi dự án hoàn thành sẽ là tiền đề để diêm dân mạnh dạn thay đổi tư duy sản xuất và chú trọng gìn giữ, phát triển nghề làm muối truyền thống.

“Để giữ vững và nâng tầm nghề muối Sa Huỳnh, chính quyền địa phương mong các cơ quan chức năng tiếp tục quan tâm, sớm triển khai đầu tư, cải tạo cơ sở hạ tầng ở đồng muối Sa Huỳnh và hỗ trợ nguồn vốn để diêm dân mạnh dạn ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ trong sản xuất, chế biến muối sạch. Đồng thời, đẩy mạnh quảng bá, mở rộng kết nối các doanh nghiệp tiêu thụ muối, giúp muối Sa Huỳnh vươn ra các thị trường lớn và diêm dân yên tâm gắn bó với nghề” - bà Phượng nói.

Ông Trần Ngọc Sang - Phó Chủ tịch UBND thị xã Đức Phổ cho biết, để nâng cao chất lượng, năng suất muối, những năm qua, nhiều diêm dân Sa Huỳnh đã năng động đầu tư, áp dụng phương pháp sản xuất muối trên nền trải bạt. Để ổn định giá cả và đầu ra cho muối Sa Huỳnh, Hợp tác xã Sản xuất muối 2 Sa Huỳnh đang triển khai kế hoạch xây dựng sân trữ muối, để tập kết, thu mua muối cho diêm dân.

Ngoài ra, còn có Hợp tác xã Sản xuất muối 2 Sa Huỳnh với hơn 200 hộ thành viên tham gia làm muối với khoảng 42ha. Không chỉ đồng hành với diêm dân trong sản xuất, hợp tác xã sẽ tiến hành thu mua muối, góp phần tháo gỡ khó khăn, trợ lực, cải thiện đời sống cho diêm dân.

Tấn Thành - Chí Đại