Mức thuế 'siêu thực' với tôm Việt Nam

Nếu được áp dụng chính thức, mức thuế này sẽ là dấu chấm hết cho hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp chịu thuế sang thị trường Mỹ.

Tuy nhiên, không phải tất cả các doanh nghiệp tôm Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ đều phải chịu chung mức thuế "siêu thực" này. Theo thông báo, có một doanh nghiệp được hưởng mức thuế 0% và 23 doanh nghiệp khác sẽ có các mức thuế khác nhau, trong đó, công ty Stapimex phải đối mặt với mức thuế hơn 35% nói trên.

Đây chỉ là mức thuế sơ bộ, chưa phải kết luận cuối cùng. Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) công bố, việc một mức thuế chống bán phá giá cao ở mức hai chữ số đã từng được áp lên doanh nghiệp tôm Việt Nam vào năm 2020, gần 26%.

Fimex, doanh nghiệp bị áp mức thuế đó đã kiên quyết phản đối và đề nghị phía Mỹ tính toán lại. Kết quả là phía Mỹ đã kết luận rằng mức thuế sơ bộ đó là do tính nhầm. Mức thuế chính thức áp lên Fimex trong năm đó chưa đến 5%.

Năm 2020, thời điểm chính quyền của ông Donald Trump đang trong nhiệm kỳ đầu tiên. Sự việc vào năm 2020 cũng như hàng loạt các thông báo thuế quan gần đây từ phía chính quyền ông Trump đều có vấn đề nào đó về mặt dữ liệu và cách tính toán. Điều này khá tương đồng với cách chính quyền ông Trump đề xuất mức thuế đối ứng áp lên các quốc gia, dựa trên con số thâm hụt thương mại giữa Mỹ với các nước đó. Đây là một phương pháp không có nhiều cơ sở khoa học, nhưng đó là cách ông Donald Trump có thể khiến hầu hết các quốc gia phải ngồi vào bàn thương lượng, đàm phán với ông theo cách mà ông muốn. Việt Nam cũng đang phải đàm phán việc này.

Đàm phán là điều mà ông Trump mong muốn. Do đó, mức thuế tạm tính vừa được đưa ra với ngành tôm rồi có thể sẽ được tính toán lại và đi kèm với một điều kiện nào đó trong quá trình thương lượng.

Hiện nay, VASEP cũng như các doanh nghiệp liên quan đều không công bố con số chi tiết về mức thuế mà từng công ty bị áp. Đây là một hành động nhất quán và khôn ngoan. Bởi nếu đưa ra những con số cụ thể, có thể gây ra những tác động tiêu cực không cần thiết. Fimex, dù chưa công bố mức thuế cụ thể của mình, giá cổ phiếu đã giảm gần sát mức sàn trong phiên giao dịch ngày hôm qua. Minh Phú, Vua tôm một thời, cổ phiếu giảm tới 3%.

Việc giữ im lặng và phối hợp chặt chẽ lúc này là cách xử lý thông minh của VASEP và các doanh nghiệp trong hiệp hội. Họ cần hợp lại thành một khối thống nhất để cùng nhau thương lượng, mức thuế cuối cùng mới có thể được đưa về một con số hợp lý, đúng hơn là một mức mà các doanh nghiệp có thể chịu đựng được.

Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu tôm lớn thứ hai của Việt Nam, với kim ngạch năm 2024 lên tới 756 triệu USD. Việc từ bỏ một thị trường lớn như vậy để chuyển hoàn toàn sang các thị trường khác không phải là một cách làm khôn ngoan. Tôm Việt Nam rõ ràng đã có lợi thế và vị thế nhất định ở xứ sở cờ hoa.

Minh Thư