'Mũ nồi xanh' viết tiếp câu chuyện hòa bình - Bài 1: Tự hào kiêu hãnh, đoàn quân Việt Nam đi…

Hơn 10 năm trước, trong một chuyến công tác phía Nam, anh Năm Vịnh (tên thân mật của cố Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh) nhắn tôi qua ăn cơm. Trong bữa cơm đầm ấm, anh Năm chia sẻ về những nhiệm vụ mới của quân đội, hội nhập quốc phòng và trao đổi về tính khả thi nếu Bệnh viện Quân y 175 đảm nhận trách nhiệm về tổ chức huấn luyện Bệnh viện dã chiến cấp 2 (BVDC) tham gia lực lượng Gìn giữ hòa bình (GGHB) của Liên hợp quốc.

Các chiến sĩ Bệnh viện dã chiến cấp 2 chào quê hương, gia đình, bạn bè lên đường làm nhiệm vụ ở Nam Sudan

Tôi thật sự bất ngờ và bối rối, nhưng “quyết định mạo hiểm” xin nhận nhiệm vụ; bởi đây là nhiệm vụ rất lớn và nặng nề, chưa từng có tiền lệ ở nước ta…

***

Năm ấy (năm 2014), đoàn cán bộ cao cấp Bộ Quốc phòng đến trụ sở Liên hợp quốc (New York, Mỹ) đàm phán và tìm hiểu thực địa tại Nam Sudan. Ngay chuyến đi đầu tiên, tôi hiểu rằng việc tồn tại được ở mảnh đất này là cực kỳ gian khó và nguy hiểm. Khí hậu, thời tiết khắc nghiệt vô cùng, điều kiện ăn ở khó khăn và thiếu thốn. Trong khi đó, nơi ở của y, bác sĩ chỉ là lều bạt và những thùng container. Bắt đầu là gì và như thế nào hoàn toàn mơ hồ, mông lung nhưng rất háo hức; và hành trang mang theo của chúng tôi chỉ là sự quyết tâm bảo vệ, gìn giữ hòa bình cho nhân loại.

Những ngày đầu nhận nhiệm vụ, với biết bao bộn bề suy tư, nhiều đêm gần như thức trắng, thương đồng chí, đồng nghiệp và quyết tâm tìm cách để đảm bảo công tác huấn luyện thuận lợi nhất. Nơi chúng tôi đến là Nam Sudan - một quốc gia Đông Phi với khoảng 13 triệu dân. Họ sống trong đói nghèo, bệnh tật và đối mặt với xung đột sắc tộc, nội chiến kéo dài. Sự khác biệt về thời tiết, địa hình, địa lý, ngôn ngữ, phong tục khiến lực lượng của ta khó thích nghi.

Suốt 4 năm, để đáp ứng tiêu chuẩn một BVDC của Liên hợp quốc, Bệnh viện Quân y 175 cùng Cục GGHB Việt Nam (khi đó là Trung tâm GGHB Việt Nam), dưới sự chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, đã xây dựng biên chế, chương trình huấn luyện, kế hoạch huấn luyện tổng thể sẵn sàng mọi lực lượng để lên đường. Việc lựa chọn cán bộ chỉ huy đầu tiên cho BVDC 2.1 cũng khó khăn, phải thay đổi nhiều ứng cử viên, thậm chí cả giám đốc BVDC. Nhiều cuộc tranh luận với đối tác nước ngoài chỉ để giữ vững quan điểm bảo vệ cán bộ của mình, đảm bảo điều kiện tốt nhất cho các bạn lên đường, yên tâm công tác ở phái bộ và thỏa mãn khát vọng, nguyện vọng khi hoàn thành nhiệm vụ trở về, tạo tinh thần tích cực cho lứa kế tiếp.

***

Đêm 1-10-2018 là thời khắc xúc động trào dâng, dấu mốc lịch sử không chỉ với Bệnh viện Quân y 175 mà còn đối với quân đội ta và Tổ quốc ta, khi tiếng gầm rú của “con ngựa thồ” C-17 (siêu máy bay hạng nặng của Không quân Mỹ) rời đường băng Tân Sơn Nhất, xé toang màn đêm đưa 63 cán bộ, bác sĩ, nhân viên của BVDC 2.1 tới Nam Sudan.

Các chiến sĩ Bệnh viện dã chiến cấp 2 lên đường làm nhiệm vụ ở Nam Sudan

Vô vàn khó khăn được tháo gỡ dần bằng tinh thần chủ động sáng tạo, dám nghĩ, dám làm và dám chịu trách nhiệm của Ban Giám đốc Bệnh viện Quân y 175 cùng các cơ quan Bộ Quốc phòng, dưới sự chỉ đạo trực tiếp, quyết liệt của anh Năm Vịnh, Ban chỉ đạo, Tổ công tác, Cục GGHB. Trong quá trình triển khai BVDC 2.1, chúng tôi xin ý kiến của anh Năm Vịnh “vượt rào” phái bộ, triển khai hàng loạt hoạt động dân vận, trở thành “đặc sản” của bộ đội Việt Nam, được bạn bè quốc tế trân trọng, mến phục.

Tôi còn nhớ, hơn 70 năm trước, Bác Hồ từng ước mơ Việt Nam sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ GGHB để thể hiện uy tín và vị thế đất nước trên trường quốc tế. Giờ đây, chúng ta tự hào để nói rằng chúng ta đã làm được, đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và thực hiện thành công niềm mong ước của Người. Bên cạnh những hoạt động dân vận, sức khỏe, giáo dục, văn hóa, thể thao, ẩm thực…, một khái niệm thú vị được xây dựng từ BVDC 2.1 là “ngoại giao rau xanh”.

Thời điểm tôi đi tiền trạm, ở miền đất xa lạ bụi bay mù mịt ấy, vẫn le lói màu xanh của những dây rau muống dại. Không chỉ trồng rau trong BVDC của mình, anh em còn hướng dẫn cho các BVDC khác và người dân sở tại. Không ngờ, vườn rau xanh của Việt Nam tạo ấn tượng sâu sắc với Phái bộ GGHB Liên hợp quốc. Rất nhiều lần, BVDC của Việt Nam được phái bộ lựa chọn để tiếp khách. Bởi không chỉ riêng người Việt, người gốc Á mà cả phương Tây cũng rất thích rau xanh Việt Nam.

Từ luống đất đầy cằn khô, những giàn mướp, bí, bầu, hoa mười giờ, thược dược nở rộ. Nhiều nhà ngoại giao nói với tôi rằng họ từng xem những thước phim về sự chiến đấu của bộ đội Việt Nam, nhưng khi tận mắt thấy nhân viên BVDC trồng rau, đàn hát, giao tiếp, họ nhận ra không phải binh lính nào trên thế giới cũng làm được mọi thứ như thế. Đó chỉ có thể là “Bộ đội Cụ Hồ”, và đây cũng chính là sức mạnh của Việt Nam.

***

45 năm quân ngũ, 10 năm gắn bó đồng hành với BVDC, biết bao kỷ niệm vui buồn, vất vả gian nan, hạnh phúc thiêng liêng và cũng vô cùng giản dị. Năm 2019, tôi quay trở lại Nam Sudan. Lần ấy, BVDC 2.1 của Việt Nam được Phái bộ Liên hợp quốc tại Nam Sudan trao Huy chương GGHB. Khi bài hát Tiến quân ca được đoàn quân nhạc nước ngoài cử hành, hàng trăm binh sĩ của phái bộ với đủ màu da, màu tóc, màu mắt nghiêm trang chào lá cờ đỏ sao vàng năm cánh tung bay trên bầu trời trong xanh đầy nắng.

Các chiến sĩ “mũ nồi xanh” Việt Nam ngẩng đầu kiêu hãnh trong khoảnh khắc vô cùng thiêng liêng không cầm được nước mắt. Cũng trong chuyến đi ấy, ai cũng rưng rưng xúc động, tự hào khi người dân Nam Sudan chào đón những người bạn Việt Nam bằng tiếng Việt với những từ thân thương như: “Việt Nam”, “Điện Biên Phủ”, “Hồ Chí Minh”… Đó là niềm tự hào, kiêu hãnh sau những năm tháng miệt mài chuẩn bị vì nhiệm vụ GGHB.

Biết bao thế hệ đoàn quân Việt Nam đã mang lá quân kỳ quyết thắng của Bác Hồ trao đi giải phóng, giành lại hòa bình, độc lập tự do cho Tổ quốc, và giờ đây lá quân kỳ quyết thắng tiếp tục góp phần mang hòa bình cho các bạn bè quốc tế.

Thiếu tướng, PGS-TS-BS NGUYỄN HỒNG SƠN Nguyên Giám đốc Bệnh viện Quân y 175 (Bộ Quốc phòng)