Moody's hạ xếp hạng tín nhiệm Mỹ, cảnh báo nghiêm trọng về rủi ro tài khóa

Tín hiệu cảnh báo từ Moody’s

Ngày 16/5, hãng xếp hạng tín nhiệm Moody’s đã hạ bậc tín nhiệm của Mỹ từ Aaa xuống mức Aa1. Quyết định này theo sau việc Moody’s điều chỉnh triển vọng xếp hạng của Mỹ xuống “tiêu cực” từ năm 2023, do thâm hụt ngân sách mở rộng và chi phí lãi vay gia tăng.

Moody’s hạ xếp hạng tín nhiệm Mỹ do lo ngại nợ công tăng cao. Ảnh: michaelwest.com.au

Theo Moody’s, quyết định lần này được thúc đẩy bởi 3 yếu tố then chốt: chi phí lãi vay tăng cao, chi tiêu phúc lợi xã hội ngày càng lớn, và khả năng tạo nguồn thu ngân sách tương đối yếu. Hãng dự báo thâm hụt ngân sách liên bang sẽ tăng từ 6,4% GDP năm 2024 lên gần 9% vào năm 2035 – mức cao hiếm gặp với một nền kinh tế phát triển.

“Các chính quyền trước đây của Mỹ cùng với Quốc hội đã liên tục thất bại trong việc đạt được đồng thuận về các biện pháp đảo ngược xu hướng thâm hụt ngân sách hàng năm lớn và chi phí lãi vay ngày càng tăng. Chúng tôi không tin rằng các đề xuất tài khóa hiện nay có thể giúp cắt giảm đáng kể và lâu dài chi tiêu bắt buộc hay thâm hụt ngân sách”, Moody’s cho biết, đồng thời nâng triển vọng tín nhiệm của Mỹ từ “tiêu cực” lên “ổn định”.

Đây là lần thứ ba Mỹ bị hạ bậc tín nhiệm kể từ năm 2011. Trước đó, Fitch đã hạ một bậc vào tháng 8/2023, viện dẫn triển vọng tài khóa xấu đi và các cuộc đàm phán nâng trần nợ liên tiếp đến sát thời hạn, gây rủi ro cho khả năng thanh toán của chính phủ. Standard & Poor’s là tổ chức đầu tiên rút xếp hạng AAA của Mỹ sau cuộc khủng hoảng trần nợ năm 2011.

Chính trường Mỹ chia rẽ

Quyết định hạ bậc tín nhiệm được đưa ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Donald Trump và đảng Cộng hòa đang nỗ lực thuyết phục Quốc hội thông qua Dự luật gia hạn cắt giảm thuế năm 2017, vốn được coi là thành tựu lập pháp tiêu biểu của nhiệm kỳ đầu tiên của ông. Tuy nhiên, các chuyên gia phân tích độc lập cho rằng điều này sẽ làm tăng thêm mức độ thâm hụt ngân sách liên bang.

Nhà Trắng ngay lập tức phản ứng, đổ lỗi cho chính quyền tiền nhiệm Joe Biden và các nghị sĩ Dân chủ vì đã “chi tiêu quá đà, đẩy lạm phát lên cao và buộc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất”.

“Chính quyền Tổng thống Trump đang nỗ lực thực thi nhiều giải pháp nhằm cân bằng ngân sách liên bang: từ việc cắt giảm lãng phí, giải quyết tình trạng gian lận và lạm dụng trong chính phủ cho đến thông qua dự luật cải tổ ngân sách toàn diện” người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai phát biểu. “Nếu Moody’s có uy tín, họ đã không im lặng khi thảm họa tài khóa xảy ra suốt 4 năm qua”.

Trong khi đó, lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer cho rằng đây là lời cảnh tỉnh dành cho Tổng thống Trump và đảng Cộng hòa. “Đáng tiếc là tôi không kỳ vọng nhiều khi đảng Cộng hòa hiện nay không quan tâm đến thâm hụt ngân sách hay sức khỏe tài khóa quốc gia. “Họ chỉ muốn ban hành thêm dự luất nhằm cắt giảm thuế hàng nghìn tỷ đô la cho giới siêu giàu, bất chấp hậu quả” - ông Schumer nói.

Rủi ro gia tăng trên thị trường tài chính

Nhà đầu tư sử dụng xếp hạng tín nhiệm để đánh giá rủi ro khi các chính phủ và doanh nghiệp huy động vốn trên thị trường nợ. Nói chung, xếp hạng càng thấp thì chi phí vay vốn càng cao.

“Việc Moody’s hạ tín nhiệm của Mỹ là dấu hiệu cho thấy xu hướng mất kỷ luật tài khóa đang tiếp diễn, và cuối cùng sẽ dẫn đến chi phí vay vốn cao hơn cho cả khu vực công và tư tại Mỹ”, Giám đốc điều hành quỹ đầu cơ Tolou Capital Management, Spencer Hakimian bình luận.

Lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ dài hạn có thể tiếp tục đi lên sau động thái hạ bậc này, trừ khi có thông tin kinh tế mới khiến nhà đầu tư tìm đến trái phiếu như một tài sản trú ẩn an toàn.

Động thái của Moody’s diễn ra trong bối cảnh thị trường Mỹ đang đối mặt với nhiều bất ổn, do quyết định áp thuế của Tổng thống Trump đối với các đối tác thương mại chủ chốt trong những tuần gần đây khiến giới đầu tư lo ngại lạm phát leo thang và tăng trưởng chậm lại rõ rệt.

“Thông tin này đến vào thời điểm thị trường đang rất mong manh, nên nhiều khả năng chúng ta sẽ thấy phản ứng rõ rệt”, Jay Hatfield, Giám đốc điều hành Infrastructure Capital Advisors, nhận định.

Nguyễn Phương