Mong muốn 'góp một viên gạch' vào nền sản xuất máy bay Việt Nam

Là một trong những người đặt nền móng đưa máy bay TP-150 “bằng xương bằng thịt” có mặt ở Việt Nam, ông Trần Hải Đăng, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Flying Legend Vietnam đã có cuộc trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân.

Phóng viên (PV): Xin ông có thể chia sẻ về lý do theo đuổi lĩnh vực tưởng chừng rất lạ lẫm này với nhiều người tại Việt Nam?

Ông Trần Hải Đăng: Như mọi người đều biết, chúng ta đã từng thiết kế, sản xuất, thử nghiệm một số loại máy bay từ những thập kỷ trước, song vì nhiều nguyên nhân khách quan mà những máy bay “Made in Vietnam” vẫn chưa được đưa vào sử dụng rộng rãi.

Nói về gia đình, tôi rất tự hào khi bố tôi là một phi công trực thăng kỳ cựu của Quân chủng Phòng không-Không quân. Từ nhỏ tôi đã được tiếp xúc với các thế hệ cha anh, chủ yếu là phi công và kỹ sư máy bay - những con người luôn khát khao cống hiến và nỗ lực làm chủ bầu trời. Với bản thân mình, tôi đã có gần 30 năm “lặn lộn” trong ngành hàng không, tích lũy nhiều kinh nghiệm trong các lĩnh vực bảo dưỡng, sửa chữa máy bay; thiết kế, chế tạo cải tiến các phương tiện bay; huấn luyện đào tạo người lái, nhân viên kỹ thuật bảo dưỡng…

Máy bay TP-150 được trưng bày tại Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024. Ảnh: TRUNG THÀNH

Có thể nói, ngành hàng không Việt Nam đã tiệm cận với trình độ khai thác và bảo dưỡng máy bay của thế giới, tức là chúng ta đã làm chủ được các máy bay thế hệ mới, cả trong lĩnh vực dân sự và quân sự. Ở đây, tôi đang nói đến trường hợp những chiếc máy bay đã được sản xuất và đưa vào khai thác, chúng ta đã hoàn toàn đủ năng lực để làm chủ. Nhưng còn một vế quan trọng trong công nghiệp hàng không, đó là thiết kế và sản xuất ra một chiếc máy bay hoàn chỉnh, Việt Nam chưa làm được mặc dù chúng ta có rất nhiều kỹ sư, tiến sĩ trong nước và ngoài nước, được tốt nghiệp ở các trường hàng không danh tiếng trên thế giới. Hằng năm chúng ta đào tạo ra rất nhiều kỹ sư hàng không, học chuyên sâu về lý thuyết thiết kế chế tạo, nhưng khi ra trường lại chỉ làm về khai thác và bảo dưỡng. Nguồn lực này rất lãng phí.

Chính những động lực trên đã thúc đẩy tôi quyết định “khởi nghiệp ở tuổi 50” bằng việc cùng các cộng sự thành lập công ty, đầu tư sản xuất máy bay TP-150, tức là mới chỉ cách đây khoảng 2 năm, ngay sau khi Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam lần thứ nhất năm 2022 được tổ chức thành công.

PV: Ông có thể nói rõ hơn về sự ra đời của chiếc máy bay TP-150?

Ông Trần Hải Đăng: Năm 2015 khi triển khai xây dựng một trường đào tạo phi công cơ bản ở sân bay Chu Lai (Quảng Nam), chúng tôi đã gặp vô vàn khó khăn khi nhập khẩu những chiếc máy bay huấn luyện đầu tiên vào Việt Nam, từ các vấn đề phê chuẩn chứng chỉ loại (TC) và cấp phép khả phi (CoA), sửa chữa bảo dưỡng và cấp chứng chỉ cho người lái cũng như kỹ sư, đến việc xin phê duyệt các không vực bay huấn luyện. Đó cũng chính là lúc chúng tôi hình thành ý tưởng và quyết tâm phải sản xuất được máy bay ở Việt Nam.

Ông Trần Hải Đăng (phải) ký hợp đồng với đối tác Flying Legend Italy. Ảnh: THANH HƯƠNG

Thật may mắn khi chúng tôi tìm được đối tác Flying Legend đến từ Italy đồng ý chuyển giao công nghệ lẫn bản quyền cho phép sản xuất máy bay tại Việt Nam. Đây là cơ sở đầu tiên để hình thành Flying Legend Vietnam cũng như máy bay TP-150.

Để giành được quyền chuyển giao công nghệ vào Việt Nam, chúng tôi đã phải cạnh tranh với các đối tác đến từ một số nước khác. Cuối cùng phía Italy lựa chọn Việt Nam, không phải vì quy mô thị trường cũng như năng lực tài chính, mà họ nhìn vào đội ngũ nhân sự. Chúng tôi đã có kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực khai thác, bảo dưỡng máy bay thương mại, đặc biệt là hiểu biết về thiết kế, sản xuất, cải tiến máy bay theo EASA Part 21 - tiêu chuẩn cao hàng đầu trong ngành hàng không, bảo đảm cho việc tuân thủ các quy trình sản xuất nghiêm ngặt nhất.

PV: Ông có thể khái quát về những tính năng nổi bật của máy bay TP-150?

Ông Trần Hải Đăng: TP-150 là dòng máy bay chuyên biệt dành cho huấn luyện sơ cấp và tuần tra, được thiết kế bởi các kỹ sư Italy, tuân thủ các tiêu chuẩn của Cơ quan An toàn Hàng không châu Âu (EASA) và Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) cũng như nhiều tiêu chuẩn áp dụng trong quân sự. Động cơ, cánh quạt và các thiết bị điện tử hàng không trang bị trên máy bay được nhập khẩu; còn cấu trúc thân, cánh, càng và các phụ kiện được sản xuất, lắp ráp ngay tại nhà máy của Flying Legend Vietnam ở tỉnh Vĩnh Phúc.

Kỹ sư Flying Legend Vietnam sản xuất các bộ phận của máy bay TP-150. Ảnh: THANH HƯƠNG

Về thông số kỹ thuật cơ bản, máy bay TP-150 có chiều dài 7,1m, sải cánh 8,4m, trần bay khoảng 7.000m, động cơ 150 mã lực, tốc độ cất cánh 100km/giờ, vận tốc tối đa 300km/giờ, có thể bay liên tục trong 7 giờ (với thùng dầu phụ). Hệ số quá tải +6/-3G cho phép máy bay thực hiện các bài bay nhào lộn phức tạp cũng như bay biểu diễn theo đội hình. Đặc biệt, máy bay có thể sử dụng nhiên liệu thông thường (như xăng A95) nên rất tiết kiệm chi phí khai thác. Khi lắp thêm các thiết bị như camera quang hồng ngoại (EO/IR), radar khẩu độ tổng hợp (SAR), máy bay có thể thực hiện nhiệm vụ tuần tra biên giới hoặc giám sát bờ biển.

Ưu điểm của máy bay TP-150 là phù hợp với công tác huấn luyện sơ cấp cũng như bay thể thao. Máy bay được sản xuất, lắp ráp ở Việt Nam cho nên chúng ta chủ động hoàn toàn về trang thiết bị vật tư trong quá trình khai thác, bảo dưỡng, sửa chữa. Ngoài việc sử dụng cho công tác huấn luyện phi công quân sự, máy bay cũng có thể khai thác sử dụng trong hàng không dân dụng.

Flying Legend Vietnam hiện đủ năng lực để đưa máy bay vào sản xuất hàng loạt.

PV: Trong quá trình đó, Flying Legend Vietnam gặp những khó khăn gì thưa ông?

Ông Trần Hải Đăng: Để sản xuất được một máy bay như TP-150 nói riêng hay bất kỳ một máy bay nào nói chung, không chỉ có nỗ lực của một doanh nghiệp, mà còn cần cả một chuỗi công nghiệp phụ trợ chuyên về vật liệu hàng không, dụng cụ thiết bị kiểm tra và thử nghiệm. Những nguồn cung này ở Việt Nam còn thiếu rất nhiều, chủ yếu sẽ phải nhập khẩu. Các chính sách về thuế nhập khẩu ưu đãi cho lĩnh vực này cũng cần được xem xét.

Đội ngũ Flying Legend Vietnam bên trong nhà máy sản xuất máy bay TP-150. Ảnh: THANH HƯƠNG

Hiện quy định cấp chứng chỉ loại (TC) và cấp phép khả phi (CoA) cho tàu bay hạng nhẹ dùng trong hàng không dân dụng và quân sự tại nước ta còn chưa đầy đủ. Tuy nhiên, lĩnh vực này chúng ta có thể tham khảo quy định của Mỹ và châu Âu, họ có bộ tiêu chuẩn khá hoàn thiện cho lĩnh vực này. Nước ta cũng chưa có đủ nhân sự (kỹ sư, giám sát viên, phi công bay thử…) đủ sức đánh giá và phê chuẩn máy bay sản xuất mới. Về việc này, chúng tôi sẽ đề nghị các phi công và kỹ sư từ Italy sang Việt Nam trợ giúp. Tôi được biết, Cục Hàng không Việt Nam cũng đang có các chuyên gia của EASA trợ giúp Việt Nam hoàn thiện các quy chế an toàn trong lĩnh vực hàng không dân dụng, đây cũng là những nguồn lực rất tốt hỗ trợ Việt Nam trong việc phê chuẩn máy bay TP-150.

PV: Có người nói máy bay TP-150 là một dấu mốc quan trọng trong lịch sử hàng không Việt Nam. Ông nghĩ sao về điều này?

Ông Trần Hải Đăng: Có thể nói, người Việt luôn có khát vọng làm chủ công nghệ, “làm chủ bầu trời”. Điều đó được thể hiện qua việc nhiều thế hệ đi trước đã kiên trì, dày công nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thử nhiều loại máy bay như máy bay trinh sát cỡ nhỏ TL-1, máy bay huấn luyện HL-1 và HL-2, hay máy bay lưỡng dụng siêu nhẹ VNS-41…

Ông Trần Hải Đăng bên trong nhà máy của Flying Legend Vietnam. Ảnh: THANH HƯƠNG

Về máy bay TP-150, tôi rất vui mừng, hạnh phúc vì đây là một sản phẩm “Made in Vietnam” hoàn thiện, góp phần khẳng định nỗ lực và khát vọng cống hiến của một doanh nghiệp tư nhân như Flying Legend Vietnam trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. Tôi mong muốn máy bay TP-150 sẽ “góp một viên gạch” trong ngành sản xuất máy bay ở Việt Nam, đồng thời góp phần hiện thực hóa Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp.

Với kỳ vọng sớm đưa máy bay đầu tiên sản xuất tại Việt Nam ra thị trường trong nước và quốc tế, Flying Legend Vietnam đã gửi văn bản đến các bộ, ngành, cơ quan chức năng đề nghị hướng dẫn những thủ tục bay kiểm tra trước khi xuất xưởng.

PV: Xin cảm ơn ông!

VĂN HIẾU (thực hiện)