Món quà sinh nhật 500 triệu đồng và lời khai 'tiến thoái lưỡng nan' của cựu tổng cục trưởng

Ngày 13-5, phiên tòa xét xử cựu Thứ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Linh Ngọc, Chủ tịch Công ty Thái Dương Đoàn Văn Huấn và 25 bị cáo khác trong vụ khai thác, buôn lậu đất hiếm tiếp tục phần xét hỏi.

Ông Nguyễn Linh Ngọc và ông Nguyễn Văn Thuấn (cựu Tổng Cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản) cùng bị xét xử về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.

Bị cáo Nguyễn Văn Thuấn tại phiên tòa. Ảnh: Hoàng Huy

Theo cáo buộc, ông Nguyễn Linh Ngọc và ông Nguyễn Văn Thuấn cùng một số bị can khác được giao nhiệm vụ thực hiện công tác quản lý Nhà nước trong việc thẩm định, cấp giấy phép khai thác quặng đất hiếm.

Quá trình thực hiện nhiệm vụ, ông Ngọc, ông Thuấn cố ý làm trái nguyên tắc, điều kiện cấp phép khai thác cho Công ty Thái Dương.

Mặc dù được cấp phép, do năng lực tài chính không đảm bảo, Công ty Thái Dương không thể xây dựng Nhà máy Thủy luyện tại Yên Bái và Nhà máy tách chiết tại Hải Phòng để chế biến sâu đất hiếm.

Từ năm 2019 đến tháng 10-2023, Đoàn Văn Huấn chỉ đạo cấp dưới tổ chức khai thác, tiêu thụ trái phép quặng đất hiếm, quặng sắt có tổng trị giá hơn 736 tỉ đồng và xả trái phép hơn 350.000 tấn chất thải ra môi trường.

Sau khi được cấp giấy phép, nhân dịp sinh nhật ông Thuấn, Đoàn Văn Huấn đến gặp và cảm ơn số tiền 500 triệu đồng.

Khai về việc này, ông Thuấn thừa nhận hồ sơ của Công ty Thái Dương chưa đủ điều kiện và lẽ ra hồ sơ phải được thẩm định lại, xem xét lại tất cả nhưng "lúc đó anh em trình lên, thấy đầy đủ theo quy định nên bị cáo không kiểm tra mà ký tờ trình luôn".

Giải trình về sai sót này, ông Thuấn nói nguyên nhân là hy vọng doanh nghiệp Nhật Bản với công nghệ tiên tiến sớm vào Việt Nam thúc đẩy hợp tác nên chủ quan, không xem kỹ hồ sơ đã duyệt. Cùng lúc đó, ông Thuấn đang dồn tâm huyết xây dựng và đề xuất một dự án khác.

Trả lời HĐXX, ông Thuấn khẳng định ông làm việc theo đúng nguyên tắc, không quen biết hay nhận tác động từ Đoàn Văn Huấn, Chủ tịch Công ty Thái Dương.

Tuy nhiên, ông Thuấn thừa nhận dịp sinh nhật mình năm 2013, ông Huấn có đến chúc mừng bằng một bó hoa và một túi hoa quả. Khi về, ông mở túi hoa quả ra thấy bên trong có 500 triệu đồng.

"Tôi giật mình, gọi lại nhưng anh Huấn không nhấc máy. Khi làm việc với CQĐT, tôi đã khai ngay và nộp lại hết" – ông Thuấn trình bày.

Người trình hồ sơ này lên cho ông Thuấn là bị cáo Hoàng Văn Khoa, cựu Vụ trưởng Khoáng sản, cùng bị truy tố tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.

Ông Khoa khai hồ sơ của Thái Dương nằm trong số rất nhiều hồ sơ tồn đọng được giao giải quyết khi ông lên làm vụ trưởng. Do đó, bản thân ông không theo dõi từ đầu.

Hồ sơ Thái Dương được bị cáo Lê Duy Phương trình lên và nói đã đủ điều kiện. Khi xem xét, ông Khoa thấy có vấn đề nhưng không theo từ đầu nên không đủ tự tin nói ra mà ký ngay.

Khi chủ tọa phiên tòa chất vấn “không đủ tự tin sao còn ký?”, ông Khoa nói "đó là điều bị cáo rất dằn vặt, đau xót". Ông Khoa nói thêm hồ sơ Thái Dương tồn quá lâu rồi, nếu yêu cầu doanh nghiệp làm lại sẽ rất mất thời gian, sợ mang tiếng nhũng nhiễu này khác...

Tại tòa, bị cáo Lê Duy Phương khai hồ sơ xin cấp phép của Thái Dương trước đó do chuyên viên khác thẩm định. Sau khi Bộ tạm dừng cấp phép để đợi Luật Khoáng sản mới có hiệu lực, chuyên viên này chuyển công tác.

Ông Phương được lãnh đạo phân công thay thế và cuối năm 2012 mới tiếp cận hồ sơ. Quá trình xem xét hồ sơ, ông Phương nói thấy có thiếu và chỉ báo cáo miệng với ông Khoa, sau đó vẫn trình ý kiến hồ sơ đủ điều kiện để cấp trên ký.

Tại phiên tòa, ông Phương nhận lỗi: "Cái này tôi sai".

BÙI TRANG