Cựu chủ tịch Công ty Đất hiếm Lưu Anh Tuấn xin lại 20 sổ tiết kiệm

Chiều 13-5, phiên tòa xét xử 27 bị cáo trong vụ án khai thác trái phép, buôn lậu đất hiếm và gây ô nhiễm môi trường tại Công ty cổ phần Tập đoàn Thái Dương tiếp tục với phần xét hỏi.

Bị cáo Lưu Anh Tuấn, Chủ tịch Công ty Đất hiếm Việt Nam bị truy tố về tội buôn lậu và vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng.

Theo cáo buộc, bị cáo Đoàn Văn Huấn, Chủ tịch Công ty Thái Dương khai thác trái phép quặng đất hiếm. Sau đó, ông Huấn bán một phần cho Công ty cổ phần Đất hiếm Việt Nam. Hai bên thỏa thuận xuất hóa đơn VAT với đơn giá, số lượng thấp hơn thực tế.

Từ năm 2019-2023, Công ty Đất hiếm mua của Thái Dương hơn 3.500 tấn quặng đất hiếm - tổng 142 tỉ đồng, đơn giá 40.622 đồng/kg. Tuy nhiên, hóa đơn chỉ thể hiện 765 tấn (1/5 lượng thực tế), trị giá ghi trên hóa đơn là 10,7 tỉ đồng, đơn giá 14.000 đồng/kg (1/3 giá thực).

Sau các phi vụ này, doanh thu và lợi nhuận tăng cao trong khi nguồn nguyên liệu mua của Thái Dương không có hóa đơn, Tuấn chỉ đạo nhân viên mua hóa đơn khống.

Bị cáo Lưu Anh Tuấn. Ảnh: Hoàng Huy

Ngoài ra, ông Lưu Anh Tuấn còn chỉ đạo nhân viên dùng hồ sơ nhập khẩu nguyên liệu sản xuất xuất khẩu để hợp thức cho việc xuất khẩu trái pháp luật 473.980 kg 'Tổng Oxit đất hiếm' với trị giá hơn 379 tỉ đồng, được sản xuất từ nguồn đất hiếm hàm lượng TREO 18-20% mua của Công ty Thái Dương.

Trả lời tại tòa, ông Lưu Anh Tuấn khai bản thân học chuyên ngành hóa học, Công ty Đất hiếm có 6 cổ đông, bị cáo nắm giữ 29% cổ phần và là người điều hành công ty

Bị cáo làm nghề sản xuất đất hiếm để phục vụ xuất khẩu bằng con đường chính ngạch, có khai báo hải quan điện tử.

Theo ông Tuấn, Đảng và nhà nước khuyến khích sản xuất đất hiếm và bị cáo đang làm đề tài cấp nhà nước. Công ty bị cáo là công ty duy nhất sản xuất đất hiếm xuất khẩu sang Nhật Bản.

Khi mua bán với Công ty Thái Dương, ông Đoàn Văn Huấn yêu cầu xuất hóa đơn thấp hơn thực tế và bị cáo phải đồng ý. Bị cáo giải thích số lượng đất hiếm không xuất đủ hóa đơn, bị cáo không cần hợp thức hóa đầu vào vì bị cáo đang làm đề tài nghiên cứu sản xuất đất hiếm cấp Nhà nước, quá trình sản xuất chế biến thử nghiệm tổn hao mất mát rất nhiều.

Chủ tọa phiên tòa thẩm phán Trần Nam Hà hỏi bị cáo có văn bản nào thể hiện việc được giao đề tài cấp nhà nước về nghiên cứu sản xuất đất hiếm không, bị cáo cho biết sẽ nhờ luật sư chuyển đến HĐXX. Bị cáo khẳng định thêm, bản thân đã bỏ ra 80 tỉ đồng để nghiên cứu đề tài này và được Nhà nước cấp cho 10 tỉ đồng đề làm nhiệm vụ nghiên cứu khoa học.

Về hành vi buôn lậu, Chủ tịch Công ty đất hiếm Việt Nam thừa nhận cáo trạng nhưng cho rằng vẫn còn một số điều lấn cấn. Theo trình bày của bị cáo, các tờ khai hải quan điện tử phải khai báo chính xác, đây chính là bằng chứng thể hiện vi phạm của bị cáo. Nhưng bị cáo lại không hề vi phạm gì theo tờ khai.

Ông Tuấn hiện có 5 triệu cổ phần của Công ty Đất hiếm Việt Nam, tổng trị giá 50 tỉ đồng bị kê biên, phong tỏa. Ngoài ra, có 20 sổ tiết kiệm tổng giá trị 40 tỉ đồng đứng tên Phó giám đốc Đỗ Hạnh Hương, ông Tuấn xin được tòa trả lại.

Ông Tuấn hiện có 5 triệu cổ phần của Công ty Đất hiếm Việt Nam, tổng trị giá 50 tỉ đồng. Ngoài ra, có 20 sổ tiết kiệm tổng giá trị 40 tỉ đồng đứng tên Phó giám đốc Đỗ Hạnh Hương, ông Tuấn xin được tòa trả lại.

Trả lời thẩm vấn tại tòa, bị cáo Trương Thị Hiển (kế toán Công ty Đất hiếm) thừa nhận hóa đơn của Công ty Thái Dương không thể hiện đầy đủ lượng hàng hóa thực tế. Khi đó bị cáo gọi cho ông Lưu Anh Tuấn thì ông Tuấn bảo bị cáo gọi cho ông Huấn. Lúc đó, ông Huấn nói đã trao đổi với ông Tuấn rồi nên Công ty đã thực hiện như vậy.

Trong khi đó, bị cáo Đỗ Hạnh Hương cho rằng mình không trực tiếp tham gia mở tờ khai hải quan mà vẫn bị cáo buộc đồng phạm tội buôn lậu với ông Tuấn. Theo bà Hương, bà chỉ ký các hợp đồng xuất hàng đi, không trực tiếp mở tờ khai, không biết Tuấn chỉ đạo nhân viên mở tờ khai mã hàng thế nào, không biết làm vậy sai quy định luật.

Tuy vậy, bà Hương không thắc mắc về tội danh, nhận thức hành vi đã "gián tiếp giúp sức công ty trong xuất khẩu trái phép".

BÙI TRANG