'Mỏi mắt' tìm thùng rác công cộng ở Nhật Bản

Theo Tổ chức Du lịch Quốc gia Nhật Bản (JNTO), năm 2024, Nhật Bản đón khoảng 36,9 triệu du khách quốc tế, vượt mốc 31,9 triệu vào năm 2019. Ảnh: Ryutaro Tsukata/Pexels.

Nhiều du khách nước ngoài đến Nhật Bản gặp khó khăn khi tìm thùng rác công cộng. Câu hỏi về thực trạng này xuất hiện thường xuyên trong các bài phản ánh du lịch.

Theo khảo sát thực tế của Tổ chức Du lịch Quốc gia Nhật Bản (JNTO), trong số những hành khách rời Nhật Bản, 22% cho biết việc bất tiện nhất là khó tìm được thùng rác. Tỷ lệ này cao hơn cả rào cản ngôn ngữ (15%) và tình trạng đông đúc ở điểm tham quan (13%).

Theo CNN, lý do không nằm ở hạ tầng, mà liên quan đến văn hóa, sinh hoạt. Tại Nhật, ăn khi đi bộ bị xem là không phù hợp. Người dân thường mang đồ ăn về nhà hoặc ăn tại chỗ, sau đó xử lý rác. Nếu ăn trên đường, họ sẽ mang theo túi đựng rác cá nhân.

Trên TikTok, nhiều video hướng dẫn tìm thùng rác ở Nhật, thường nằm cạnh máy bán hàng tự động. Ảnh: Axel Garbet/Pexels.

Một số du khách coi đây là nét đặc trưng văn hóa, nhưng với nhiều người, nhất là khách trẻ du lịch tiết kiệm, điều này gây bất tiện. Họ thường mua đồ ăn nhanh nhưng không tìm thấy nơi vứt rác. Nhiều cửa hàng như 7-Eleven, Family Mart hay Lawson hiện không đặt thùng rác công cộng.

Du khách Rubin Verebes (Hong Kong) cho biết phải mang rác theo suốt hành trình vì không tìm thấy chỗ bỏ.

Tình trạng này càng rõ rệt ở các điểm du lịch như thành phố Nara, nơi cư ngụ của hàng nghìn con hươu hoang dã. Từ năm 1985, công viên ở đây phải gỡ bỏ thùng rác để tránh hươu ăn phải rác. Tuy nhiên, du khách vẫn xả rác bừa bãi, từng khiến 9 con hươu tử vong vì nuốt phải nhựa. Gần đây, chính quyền phải lắp lại thùng rác tại khu đông người, kèm dòng chữ "Save the deer" (Cứu hươu).

Theo Quỹ Bảo tồn hươu Nara, năm 2021, Công viên Nara có hơn 1.000 con hươu sống tự do. Ảnh: Wls Amy1006, Maxim Makarov/Pexels.

Thùng rác năng lượng mặt trời ở Công viên Nara. Ảnh: Essential Japan.

Tại Tokyo, khu vực Shibuya cũng đối mặt với tình trạng tương tự. Chính quyền cấm uống rượu trên đường vào dịp Halloween nhằm giảm lượng rác thải. Những biện pháp này phản ánh nỗ lực giữ gìn môi trường đô thị trong bối cảnh du lịch đại chúng phát triển mạnh.

Ngoài yếu tố văn hóa, lý do an ninh cũng góp phần khiến thùng rác công cộng hiếm xuất hiện ở Nhật. Sau vụ tấn công bằng khí sarin trên tàu điện ngầm Tokyo năm 1995 khiến 14 người thiệt mạng và hơn 5.500 người bị thương, nhiều thùng rác tại nhà ga bị tháo dỡ để hạn chế nguy cơ cất giấu vật nguy hiểm. Những thùng còn lại được thay bằng loại túi nhựa trong suốt để dễ kiểm tra. Đây cũng là nguyên nhân thùng rác ở Nhật thường nhỏ gọn, thiết kế đơn giản và ít xuất hiện tại nơi công cộng.

Sau vụ tấn công khí độc năm 1995 tại Tokyo, thùng rác gần như biến mất khỏi nhiều nơi công cộng ở Nhật Bản. Ảnh: Essential Japan.

Không chỉ Nhật Bản, nhiều thành phố khác cũng từng dỡ bỏ thùng rác công cộng vì vấn đề an ninh. London (Ảnh) áp dụng biện pháp này sau loạt vụ đánh bom của IRA trong thập niên 1970, Madrid (Tây Ban Nha) thực hiện tương tự sau vụ tấn công tàu hỏa năm 2004.

Tại Nhật, người dân chấp nhận mang theo rác cá nhân cho đến khi tìm được nơi vứt phù hợp.

Theo ông Paul Christie, Giám đốc Walk Japan, đây là biểu hiện của tinh thần phối hợp trong cộng đồng.

Giáo sư McMorran cũng cho rằng người tiêu dùng Nhật Bản có thói quen xử lý rác có kế hoạch, không phụ thuộc vào hệ thống công cộng. Việc tái chế được chú trọng, với yêu cầu phân loại hơn 20 loại rác tại nhiều địa phương.

Một số du khách chọn mang theo furoshiki – khăn vải truyền thống – để đựng tạm rác, sau đó tái sử dụng như đồ lưu niệm.

Quỳnh Trang