Meta đối mặt nguy cơ mất Instagram và WhatsApp trong vụ kiện chống độc quyền

Công ty mẹ của Facebook, Meta Platforms, hiện đang đối mặt với một trong những vụ kiện chống độc quyền có tầm ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử ngành công nghệ, khi Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ (FTC) yêu cầu Meta bán lại Instagram và WhatsApp. Vụ kiện này được cho là có thể thay đổi cục diện của thị trường truyền thông xã hội, đồng thời là một thử thách lớn đối với Meta và khả năng duy trì quyền lực thống trị của mình.

Cáo buộc độc quyền và sự kiểm soát tuyệt đối

FTC đã đệ đơn kiện Meta vào năm 2020, cáo buộc rằng công ty đã tạo dựng một thế độc quyền bất hợp pháp trong lĩnh vực truyền thông xã hội bằng cách chi tiền để mua lại các đối thủ lớn – Instagram vào năm 2012 và WhatsApp vào năm 2014. Các vụ mua lại này không chỉ để mở rộng quy mô, mà theo FTC, Meta đã sử dụng chúng để ngăn chặn sự cạnh tranh từ những đối thủ mới nổi, làm suy yếu thị trường và tác động tiêu cực đến người tiêu dùng.

Theo các cơ quan chức năng, Meta đã chi hàng tỷ USD để mua lại Instagram và WhatsApp, mục đích chính là loại bỏ mối đe dọa từ những nền tảng tiềm năng có thể làm lung lay sự thống trị của Facebook, vốn là nền tảng truyền thông xã hội lớn nhất thế giới. FTC cho rằng các thương vụ này đã giúp Meta kiểm soát gần như toàn bộ thị trường truyền thông xã hội, điều này gây cản trở sự phát triển của các đối thủ và làm giảm tính cạnh tranh, đồng thời hạn chế sự lựa chọn của người tiêu dùng.

Meta phản bác mạnh mẽ: “Vụ kiện là vô lý”

Trong một bài đăng trên blog, Giám đốc pháp lý của Meta, bà Jennifer Newstead, đã chỉ trích mạnh mẽ vụ kiện của FTC. Bà cho rằng yêu cầu này là "vô lý" và sẽ gây cản trở nghiêm trọng đến đầu tư và sự đổi mới trong ngành công nghệ, đồng thời cho rằng chính quyền Trump đang có những mâu thuẫn trong chiến lược về công nghệ.

“Câu chuyện của chúng tôi khác biệt, và chúng tôi không tin rằng FTC có thể chứng minh được rằng chúng tôi đã vi phạm luật chống độc quyền. Những vụ mua lại Instagram và WhatsApp đã mang lại nhiều lợi ích cho người tiêu dùng và đã thúc đẩy sự phát triển trong ngành công nghiệp công nghệ,” bà Newstead phát biểu.

Instagram và WhatsApp: Nền tảng chiến lược của Meta

Đặc biệt, Instagram và WhatsApp đều đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong chiến lược toàn cầu của Meta. Instagram, nền tảng chia sẻ ảnh và video, hiện đã trở thành một trong những nguồn thu lớn nhất của công ty, đặc biệt là từ quảng cáo. Dự báo vào năm 2025, Instagram có thể mang về 37,13 tỷ USD trong doanh thu, chiếm hơn một nửa doanh thu quảng cáo tại Mỹ của Meta.

Trong khi đó, WhatsApp – nền tảng nhắn tin với lượng người dùng khổng lồ – cũng đang ngày càng đóng vai trò quan trọng hơn trong chiến lược dài hạn của Meta. Mặc dù hiện tại WhatsApp chỉ đóng góp một phần nhỏ vào doanh thu, nhưng Meta kỳ vọng rằng với các tính năng nhắn tin doanh nghiệp mới, WhatsApp có thể thúc đẩy làn sóng tăng trưởng tiếp theo, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại điện tử và chatbot.

Việc buộc Meta phải bán Instagram và WhatsApp sẽ không chỉ là một tổn thất lớn về doanh thu mà còn tạo ra những biến động to lớn trong ngành công nghiệp truyền thông xã hội. Nếu điều này xảy ra, Meta sẽ mất đi hai nền tảng chiếm phần lớn thị phần trong ngành, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược quảng cáo và sự phát triển của các dịch vụ khác.

Zuckerberg sẽ làm chứng tại tòa

Mark Zuckerberg, CEO của Meta, dự kiến sẽ làm chứng tại phiên tòa này. Ông sẽ phải đối mặt với những câu hỏi liên quan đến các email của mình từ thời điểm thâu tóm Instagram và WhatsApp. Các email này cho thấy Zuckerberg đã bày tỏ lo ngại về việc Instagram có thể trở thành một đối thủ cạnh tranh đáng gờm của Facebook và lo ngại WhatsApp có thể phát triển thành một mạng xã hội độc lập.

Meta lập luận rằng việc mua lại Instagram và WhatsApp không chỉ là việc bảo vệ công ty khỏi sự cạnh tranh, mà còn giúp phát triển các dịch vụ mang lại giá trị cao hơn cho người dùng. Meta cũng cho rằng hiện nay, công ty đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các nền tảng như TikTok và YouTube, khiến các tuyên bố trước đây của Zuckerberg không còn phù hợp với tình hình thị trường hiện tại.

Các vấn đề về độc quyền trong ngành công nghệ

Vụ kiện này là một phần trong chiến lược chống độc quyền lớn hơn của chính quyền Mỹ đối với các công ty công nghệ khổng lồ. Meta không phải là công ty duy nhất bị FTC và Bộ Tư pháp Hoa Kỳ điều tra. Amazon, Apple và Google cũng đang phải đối mặt với các vụ kiện nhằm hạn chế sự thống trị của họ trong thị trường. Đặc biệt, Google sẽ phải đối mặt với một vụ kiện quan trọng vào tuần tới, trong đó chính phủ yêu cầu công ty này bán trình duyệt Chrome.

FTC và Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã đệ đơn kiện nhiều công ty công nghệ lớn trong vài năm qua, với mục tiêu kiềm chế sự tập trung quyền lực vào tay vài công ty lớn. Đối với Meta, vụ kiện này có thể đánh dấu một bước ngoặt trong chiến lược của công ty và tạo ra những thay đổi sâu rộng trong ngành công nghiệp truyền thông xã hội.

Mặt trận pháp lý đầy thử thách

Phiên tòa sẽ kéo dài đến mùa hè và dự kiến sẽ có những diễn biến quan trọng. Nếu FTC thắng kiện, Meta có thể phải đối mặt với các biện pháp như bán Instagram và WhatsApp hoặc tái cấu trúc công ty để khôi phục sự cạnh tranh trên thị trường.

Đây là một trong những vụ kiện lớn nhất của chính quyền Trump trong việc chống lại các gã khổng lồ công nghệ. Trong khi đó, Meta vẫn giữ vững quan điểm rằng các thương vụ này là hợp pháp và không gây hại cho sự cạnh tranh.

Vụ kiện này sẽ là phép thử lớn cho các cơ quan quản lý và các công ty công nghệ trong việc xác định lại các quy tắc cạnh tranh trong thời đại số hóa. Hệ quả của vụ kiện sẽ không chỉ ảnh hưởng đến Meta mà còn tác động đến cách thức điều chỉnh các công ty công nghệ lớn trong tương lai.

Duy Tuấn