Mèo dạy con người bài học gì khi tiếp xúc cơ thể?

Ngay cả những người yêu chó cũng phải thừa nhận rằng mèo đang ở thời cực thịnh. Vài tháng trước, bình luận của Thượng nghị sĩ JD Vance từ năm 2021 về những “phụ nữ không con cái, chỉ thích nuôi mèo” (childless cat ladies) đã gây ra cuộc tranh cãi chính trị.

Bài báo trên tạp chí New York Is My Cat A Prisoner? (tạm dịch: Con mèo của tôi có phải là tù nhân không?) đã đưa thú cưng này thành những tấm gương phản chiếu tâm hồn người nuôi.

The Interpretation of Cats của nhà bác sĩ tâm thần thú y Claude Beáta vừa được dịch và xuất bản tại Mỹ, đưa cả mèo lẫn người chủ lên “ghế trị liệu”.

Taylor Swift từng tự nhận mình là "người phụ nữ không con cái, chỉ thích nuôi mèo". Ảnh: The Times.

Khó hiểu như loài mèo

Đặt câu hỏi “Ta đã làm gì với loài mèo?”, Beáta khái lược lịch sử mối quan hệ của con người và loài vật này: “Ngày nay, chúng là biểu tượng. Nhưng xa xưa chúng là quỷ dữ - bạn đồng hành của phù thủy. Biết đâu mai kia chúng lại trở thành quỷ dữ lần nữa. Bởi lẽ ta nào có hiểu chúng. Ta chỉ đang gán ghép cảm xúc của mình cho chúng mà thôi”.

Ông nói thêm: “Mèo không dễ hiểu như chó. Chó là loài sống thành bầy đàn; giao tiếp với chúng rất dễ. Mèo là những kẻ xa lạ”.

Trong sách, tác giả giải thích hành vi của mèo qua Nougatine hiếu động - kẻ gây ra hỗn loạn ở bất cứ đâu nó đến; Caramel luôn cảnh giác; Kiss và Cheri quyết liệt bảo vệ lãnh thổ cùng nhiều con khác với những cái tên đầy sức hấp dẫn.

Cuốn sách không chỉ giúp ta hiểu lý do đằng sau những hành động của loài mèo, mà còn là kho tàng mẹo hữu ích cho những người nuôi mèo.

Ví dụ, ông khuyên mọi người nên tạo cho mèo một nơi uống nước, một nơi ăn và một nơi ngủ mà chúng có thể xem như của riêng mình: “Chúng là những cá thể độc lập và chúng ta phải tôn trọng chúng”.

Một số lời khuyên của Beáta có tính đặc trưng văn hóa. Người Pháp không có khái niệm “người yêu mèo” đối lập với “người yêu chó”. Beáta thường khuyên khách hàng của mình nên nuôi cả hai loài.

Ngoài ra, người Pháp cũng thường cởi mở hơn về việc sinh sản của thú cưng. Theo Beáta, ở khía cạnh nào đó thì ngăn một con vật sinh sản là hạn chế quyền tự do của chúng.

Tôn trọng không gian riêng và cơ thể loài mèo

Tuy nhiên, đa phần các khuyến nghị của Beáta có tính phổ quát. Chẳng hạn, ông muốn xóa bỏ định kiến về việc nuôi mèo trong nhà.

Sách The Interpretation of Cats. Ảnh: Simon & Schuster.

Ông chỉ ra mèo là loài tương đối mới trong ngôi nhà con người, đến sau loài chó rất lâu. Chúng vẫn là động vật hoang dã - tuy kích thước nhỏ, nhưng có bản năng cảnh giác (và đôi khi là hung dữ).

Khi ra ngoài, mèo vừa là kẻ săn mồi vừa là con mồi. Vì vậy, những con mèo được tự do đi lang thang có thể không chịu thư giãn trên lòng bạn và cũng ít chịu chơi đùa - chúng quá mệt mỏi. Mèo sống ngoài trời thường có tuổi thọ ít hơn so với mèo trong nhà trung bình bốn năm, một phần là do căng thẳng, theo Beáta.

Ông nhắc người nuôi mèo nhớ rằng thú cưng của họ thích ở một mình. Do vậy mà trong Covid mèo thấy khó khăn hơn so với chó: “Nói chung, chó rất vui khi có người ở nhà. Mèo thì khác, ngày đầu tiên chúng sẽ nghĩ, ‘Ồ, thú vị đây’. Ngày thứ hai chúng nghĩ, ‘Được thôi’. Ngày thứ ba chúng bồn chồn ‘Khi nào bạn đi làm lại? Tôi cần không gian riêng, làm ơn’”.

Một thông điệp nữa trong cuốn sách: cố gắng trừng phạt một con mèo thì không chỉ tàn nhẫn mà còn vô ích. Bởi lẽ mèo vốn dĩ là loài sống tách biệt. Khác với loài linh trưởng hay chó, chúng không biết đến thứ bậc xã hội, nên sử dụng biện pháp cưỡng chế tiêu cực thì không có hiệu quả mà chỉ khiến chúng chán ghét. Chúng có thể nhớ một cái đánh - Beáta cho biết mèo có thể mang mối hận suốt đời - nhưng chúng sẽ không học hỏi gì từ đó.

Như vậy không có nghĩa ta không thể học từ mèo. Beáta nói rằng mèo giúp ta tiếp thu những bài học quan trọng về sự thân mật và sự đồng thuận. “Khi phong trào #MeToo diễn ra, và mọi người đều nói về việc tôn trọng cơ thể, tôi đã nghĩ, Mèo là giáo viên hoàn hảo. Mèo meo meo, ‘Đừng chạm vào tôi nếu tôi không cho phép’”.

Tâm Anh

Theo New York Times